|
[[Файл:Invasions of the Roman Empire 1.png|300px|thumb|[[820]] г. н. э.]]
'''Вялі́кае перасяле́ньне народаў''', таксама '''Ба́рбарскае ўварва́ньне''' — пэрыяд у гісторыі Эўропы, адзначаны масавымі міграцыямі, у выніку якіх склалася аснова сучаснай этнакультурнай мапы гэтай часткі сьвету. [[Перасяленьне]] [[народ]]аў у [[Эўропа|Эўропе]], якое адбывалася прыкладна паміж 300-мі і 700-мі гадамі нашай эры, супала з пэрыядам пераходу ад [[антычнасьцьАнтычнасьць|Антычнасьці]] да [[Раньняе Сярэднявечча|Раньняга Сярэднявечча]]. Гэтыя рухі адзначаліся глыбокімі зьменамі, як у межах [[Рымская імпэрыя|Рымскай імпэрыі]] так і ў межах так званай «[[Барбарская мяжа|барбарскай мяжы]]». МігрыруючыяМігруючыя народы складаліся з [[готы|готаў]], [[вандалы|вандалаў]], [[булгары|булгараў]], [[аланы|аланаў]], [[свэвы|свэваў]], [[фрызы|фрызаў]], [[франкі|франкаў]] і іншых [[германцы|германскіх]], [[славяне|славянскіх]] плямёнаў, а таксама плямёнаў неіндаэўрапейскага паходжаньня (булгары).
== Гісторыя ==
Традыцыйна пачатак Вялікага перасяленьня зьвязваюць зь міграцыямі, што выклікалі разгром гунамі аб'яднаньняаб’яднаньня Германарыха (каля 375), фінал у Заходняй Эўропе — з узьнікненьнем Франскай дзяржавы і падзеньнем шэрагу ўсходнегерманскіх каралеўстваў да сярэдзіны VI ст.; ва Усходняй Эўропе — з расьсяленьнем славянскіх і цюрскіх народаў, утварэньнем да канца VII ст. Хазарскага каганату й першага Балгарскага царства.
=== Першы этап ===
Усё перасяленьне можа быць падзеленае на дзьве часткі: першая, паміж 300-мі і 500-мі гадамі нашай эры, калі большасьць германскіх народаў рынулася ў вобласьці [[Заходняя Рымская імпэрыя|Заходняй Рымскай імпэрыі]] (Гл. таксама: [[остготы]], [[вэстготы]], [[бургундцы]], [[аланы]], [[лянгабарды]], [[англы]], [[франкі]], [[саксоны]], [[юты]], [[вандалы]]). Першымі, каб фармальна ўвайсьці на рымскую тэрыторыю, як уцекачы ад гунаў, былі вэстготы ([[376]]). Дапушчаныя рымлянамі, пры ўмове, што яны будуць абараняць мяжу [[Дунай|Дунаю]], але ў канчатковым выніку вэстготы ўварваліся ў Італію і разрабавалі [[Рым]], у [[410]] г. Затым яны асвоілі [[Ібэрыйскі паўвостраў]] і стварылі сваё каралеўства, якое праіснавала 300 г., дапамагалі рымлянам у барацьбе з остготамі, якія абгрунтаваліся непасрэдна ў Італіі.
У [[Галія|Галіі]], франкі, лідэры якіх настойліва былі арыентаваныя на Рым, увайшлі ў рымскія правінцыі больш паступова і мірна. Пасьпяхова ваюючы з аленамі, бургундцамі і вэстготамі, [[каралеўства Франкаў]] стала ядром будучых дзяржаваў Францыі і Нямеччыны. Тым часам рымская Вялікабрытанія заваёўвалася англамі і саксамі.
=== Другі этап ===
Другая частка, паміж 500-мі і 700-мі гадамі нашай эры, адзначылася Славянскімславянскім засяленнемзасяленьнем [[Цэнтральная Эўропа|Цэнтральнай]] і [[Усходняя Эўропа|Ўсходняй]] Эўропы, асабліва [[Старажытная Нямеччына|Старажытнай Нямеччыны]]. Булгары, сёньня славянізаваны народ, якія прысутнічалі ў далёкаўсходняй Эўропе з II стагодзьдзя, заваявалі ўсходнюю балканскую тэрыторыю [[Бізантыя|Бізантыйскай імпэрыі]] ўжо ў VII стагоддзістагодзьдзі. Лямбарды, германскі народ, асвоілі паўночную Італію, рэгіён, сёньня вядомы як [[Лямбардыя]].
На працягу раньніх бізантыйска-арабскіх войн і ў другой палове VII і ў пачатку VIII стагодзьдзяў, арабскія войскі спрабавалі ўварвацца ў Паўднёва-ўсходнюю Эўропу, праз [[Малая Азія|Малую Азію]], але ў выніку былі пераможаныя аб'яднаныміаб’яднанымі сіламі Бізантыі і [[Баўгарыя|Баўгарыі]] ў [[717]]—[[718]]717—718 гг. У выніку хазарска-арабскіх войн, [[хазары]] спынілі арабскае пашырэньне ва Ўсходнюю Эўропу, папярок [[Каўказ]]у. У той самы час, [[маўры]] (якія складалія з [[арабы|арабаў]] і [[бэрбэры|бэрбэраў]]) праз [[Гібралтар]], пранікаюць у Паўднёва-заходнюю Эўропу, заваёўваючы [[Пірэнэйскі паўвостраў]], знішчаязнішчаючы тым самым Каралеўства вестготаўвэстготаў ([[711]] г.), аднак былі спыненыя франкамі, [[Бітва пад Турам (732)|уў бітве пад Турам]] ([[732]] г.). Гэтыя бітвы ў значнай ступені ўсталявалі мяжу паміж хрысьціянскім сьветам і ісламам, на працягу наступных трох стагодзьдзяў.
Пачынаючы з VIII па X ст., што звычайна ня лічыцца вялікім перасяленьнем, узьнікаюць новыя хвалі міграцыі народаў, спачатку [[вугры|вуграў]] (продкаў вугорцаў), а пазьней і [[цюрскія народы|цюрскіх народаў]].
[[Катэгорыя:Вялікае перасяленьне народаў|* ]]
|
