Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д дададзеная Катэгорыя:Шырвінцкі раён з дапамогай HotCat
Радок 88:
Паводле легенды паселішча тут заснаваў у 1040 року князь Кярнус (унук [[Палямон (літоўскі князь)|Палямон]]а). Да 1230 року Кярнаў быў сталіцай, пакуль князь [[Рынгольд]] не перанёс яе ў [[Наваградак]]. Летувісы называюць Кярнаў першай сталіцай [[ВКЛ|Вялікага Княства Літоўскага]], бо нібыта ў ім разьмяшчалася рэзыдэнцыя [[Вялікі князь літоўскі|князёў]] да часоў [[Гедымін]]а, які ў 1321 перанёс яе ў [[Трокі]].
 
Першы пісьмовы ўспамін пра Кернаў датуецца 1279 («[[Старэйшая рыфмаваная хроніка]]», «[[Хроніка Германа з Вартбэрга]]») у зьвязку з рэйдам крыжакоў. Абарончую сыстэму паселішча ў [[XIII стагодзьдзе|XIII]]—[[XIV стагодзьдзе|XIV]] стст.стагодзьдзях утваралі 5 замкаў, разьмешчаных на правым беразе Вяльлі, ад якіх засталіся гарадзішчы: Замкавая Гара (вышыня 30 м, плошча 5,82 га); Гара Ахвярніка (або Сьвятая Гара; вышыня 13—18 м, плошча 1,3 га); Гара Лізьдзейкі (ці Крывейце; вышыня 25—30 м, плошча 0,4 га); «Сталец Міндоўга» (вышыня 22 м, плошча 1,08 га); Гара Кернава (стаіць асобна ад асноўнай групы, разам з могільнікам займае 1,48 га).
 
[[Файл:Kernavė coats of arms in 1792.jpg|міні|зьлева|160пкс|Мескі герб з прывілею 1792]]
У Кернаве, мяркуецца, месьцілася рэзыдэнцыя [[Вялікі князь літоўскі|вялікага князя літоўскага]] [[Трайдзень|Трайдзеня]] і першапачаткова вялікага князя [[Гедымін]]а. Іх лякалізуюць на Гары Ахвярніка. Гандлёва-рамесны пасад разьмяшчаўся вакол замкаў, прадмесьці — на Замкавай Гары. Забудова была драўлянаю<ref>[[Алег Дзярновіч]]. Кернаў // {{Літаратура/ЭВКЛ|2к}} С. 88.</ref>. Пахавальны абрад на могільніку сьведчыць пра суіснаваньне уў [[XIII стагодзьдзе|XIII]]—[[XIV стагодзьдзе|XIV]] стст.стагодзьдзях паганскіх і хрысьціянскіх традыцыяў. У 1365 Кернаў значна пацярпеў ў часе рэйду тэўтонскіх рыцараў. У 1390 аддзел крыжакоў на чале з маршалам Энгельгартам фон Рабе зьнішчыў драўляныя замкі, па чым яны не аднаўляліся.
 
[[Файл:Kiernaǔ. Кернаў (N. Orda, XIX).jpg|міні|Кернаў. [[Напалеон Орда|Н. Орда]], [[XIX стагодзьдзе|XIX ст.]]]]
 
У [[XV стагодзьдзе|XV ст.]] у даліне Паяўта (каля 25 га) на беразе Вяльлі зьявілася новае паселішча, што ўваходзіла ў склад [[Віленскі павет|Віленскага павету]]. Каля 1420 вялікі князь [[Вітаўт]] заснаваў у Кернаве касьцёл. У 1571 кароль і вялікі князь [[Жыгімонт Аўгуст]] надаў мястэчку [[Магдэбурскае права]], якое ў 1792 пацьвердзіў кароль і вялікі князь [[Станіслаў Аўгуст Панятоўскі]]. У [[XVI стагодзьдзе|XVI]]—[[XVII стагодзьдзе|XVII]] стст.стагодзьдзях аўтары тагачасных гістарыяграфічных твораў («Хроніка» М. Стрыйкоўскага, [[Густынскі летапіс]], «Гісторыя» А. Каяловіча) называлі Кернаў адным з найважнейшых палітычна-адміністрацыйных цэнтраў Вялікага Княства Літоўскага уў [[XIII стагодзьдзе|XIII]]—[[XIV стагодзьдзе|XIV]] стстстагодзьдзях.
 
У выніку [[трэці падзел Рэчы Паспалітай|трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай]] (1795) Кернаў апынуўся ў складзе [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]], у [[Віленскі павет (Расейская імпэрыя)|Віленскім павеце]]. У кан. [[XIX стагодзьдзе|XIX]] — пач. [[XX стагодзьдзе|XX]] стст.стагодзьдзяў у мястэчку дзейнічалі касьцёл і капліца.
 
Згодна з [[Рыская мірная дамова 1921 году|Рыскай мірнай дамовай]] (1921) Кернаў апынуўся ў складзе [[Летува|Летувы]]. У 1960 тэрыторыю старажытнага паселішча і замкаў абвясьцілі запаведнікам. У 2004 Кернаў занесьлі ў [[Сьпіс сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО|Сьпіс сусьветнай спадчыны]] [[ЮНЭСКО]].
Радок 103:
== Насельніцтва ==
* '''[[XVIII стагодзьдзе]]''': 1795—194 чал.
* '''[[XIX стагодзьдзе]]''': 1833 — 63 чал.; 1861—260 чал.; 1866—260 чал., у тым ліку 180 каталікоў, 12 праваслаўных, 60 юдаістаў<ref> Kiernów // {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|4}} S. [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_IV/47 47]</ref>; 1886—242 чал.; 1895—294 чал.
* '''[[XX стагодзьдзе]]''': 1923—252 чал.; 1959—170 чал.; 1977—170 чал.; 1979—177 чал.; 1985—202 чал.; 1989—289 чал.
* '''[[XXI стагодзьдзе]]''': 2001—307 чал.; 2005—320 чал.
Радок 111:
 
=== Выдатныя мясьціны ===
* Гістарычна-археалягічны рэзэрват ([[XIII стагодзьдзе|XIII]]—[[XIV стагодзьдзе|XIV]] стст.стагодзьдзі)
* Капліца
* Касьцёл Маці Божай Шкаплернай (1914—1924)
Радок 126:
 
== Крыніцы ==
{{ЗноскіКрыніцы}}
 
== Літаратура ==