Кумыцкая мова: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д вікіфікацыя using AWB |
Няма апісаньня зьменаў |
||
Радок 23:
Пісьменнасьць на аснове [[Кірыліца|кірыліцы]]. Да [[1929]] [[год]]у пісьменнасьць была на аснове арабскіх літараў.
== Мінулае ==
Паходжаньне кумыцкае мовы невядомае. Напэўна вядома, што да канца 19 стагоддзя кумыцкая мова выкарыстоўвалася ўсімі жыхарамі паўночна-ўсходняга Каўказу.
== Пісьменнасьць ==
Да [[1928]] года кумыкі карысталіся арабскімі літарамі. З 1928 года па [[1938]] гады пачалі карыстацца (паводле загаду таначасных савецкіх уладаў) лацінскімі літарамі, а з 1938 года – кірыліцай. Сучасная кумыцкая азбука складаецца з наступных літар: '''А а, Б б, В в, Г г, Гъ гъ, Гь гь, Д д, Е е, Ё ё, Ж ж, З з, И и, Й й, К к, Къ къ, Л л, М м, Н н, Нг нг, О о, Оь оь, П п, Р р, С с, Т т, У у, Уь уь, Ф ф, Х х, Ц ц, Ч ч, Ш ш, Щ щ, Ъ ъ, Ы ы, Ь ь, Э э, Ю ю, Я я'''.
{| class="wikitable"
| А а||а||П п||пэ
|-
| Б б||бe||Р р||эр
|-
| В в||вe||С с||эс
|-
| Г г||гe||Т т||тэ
|-
| Гъ гъ||гъa||У у||у
|-
| Гь гь||гьe||Уь уь||уь
|-
| Д д||дe||Ф ф||эф
|-
| Е е||e||Х х||хa
|-
| Ё ё||ё||Ц ц||цэ
|-
| Ж ж||жe||Ч ч||чe
|-
| З з||зe||Ш ш||шa
|-
| И и||и||Щ щ||щa
|-
| Й й||къысгъа и||Ъ ъ||къатты бэлкгі
|-
| К к||кe||Ы ы||ы
|-
| Къ къ||къa||Ь ь||йымышакъ бэлкгі
|-
| Л л||эл||Э э||э
|-
| М м||эм||Ю ю||ю
|-
| Н н||эн||Я я||я
|-
| Нг нг||энг||
|-
| О о||o||
|-
| Оь оь||оь||
|-
|}
== Опіс мовы ==
=== Гукі ===
У кумыцкае мове існуе 8 галосных гукаў — а, е, ы, и, о, оь, у, уь. Ёсьць у некаторых словах (запазысаных зь іншых моваў) галосны гук - ə.
== Гаворкі ==
У кумыцкае мове йснуюць наступныя гаворкі:
* буйнацкая,
* хасаўюрская,
* кайтаская,
* падгорная,
* церская.
Найбольш адасобленым з усіх гаворак зьяўляецца кайтаская гаворка. У побыце чыстай кумыцкай мовай амаль не размаўляюць. Існуе такзваная “трасянка” г. зн. Сумесь кумыцкай і мясцовых моваў. Сучасная літаратурная мова была створана на аснове хасаўюрскай і буйнацкай гаворках.
[[Катэгорыя:Цюрскія мовы]]
| |||