Спадарожнікі Юпітэра
Спадарожнікі Юпітэра — натуральныя спадарожнікі плянэты Юпітэр. На сёньняшні дзень навукоўцам вядомыя 63 спадарожнікі Юпітэра; гэты найбольшы лік адкрытых спадарожнікаў сярод усіх плянэт Сонечнай сыстэмы. Акрамя таго, у Юпітэра ёсьць сыстэма кольцаў.
У 1610 годзе Ґалілео Ґалілей, назіраючы Юпітэр у тэлескоп, адкрыў чатыры найболей буйныя спадарожнікі — Іа, Эўропа, Ганімэд і Кальліста, якія цяпер носяць назву «ґалілеевых». Яны яркія і круцяцца па досыць аддаленых ад плянэты арбітах, так што іх лёгка адрозьніць нават у палявы бінокль. Першынство ў адкрыцьці спадарожнікаў аспрэчваў таксама нямецкі астраном Сымон Марыўс, які пазьней даў ім назвы, узяўшы імёны са старажытнагрэцкіх мітаў.
Дзякуючы наземным назіраньням сыстэмы Юпітэра да канца 1970-х гадоў было вядома ўжо 13 спадарожнікаў. У 1979 годзе, зьдзяйсьняючы пралёт міма Юпітэра, касьмічны апарат «Вояджэр-1» выявіў яшчэ тры спадарожнікі.
Пачынаючы з 1999 году пры дапамозе наземных тэлескопаў новага пакаленьня былі адкрытыя яшчэ 47 спадарожнікаў Юпітэра, пераважная большасьць зь якіх маюць дыямэтар у 2-4 кілямэтры.
| Назва | Дыямэтар ™ | Маса (кг) | Радыюс арбіты ™ | Пэрыяд (д) | Нахіл (°) да экватара Юпітэра | Эксцэнтрысытэт | Ґрупа |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Метыда | 47 | 1,2×1017 | 127 690[1] | 0,294780
[2] || 0,000° || 0,0012 |
Група Амальтэі | ||
| Адрастэя | 26×20×16 | 7,5×1015 | 128690[1] | 0,29826[2] | 0,000° | 0,0018 | |
| Амальтэя | 262×146×134 | 2,1×1018 | 181 170[1] | 0,49817905[2] | 0,360° | 0,0031 | |
| Тэба | 110×90 | 1,5×1018 | 221 700[1] | 0,6745[2] | 0,901° | 0,0177 | |
| Іа | 3660.0×3637,4×3630,6 | 8,9×1022 | 421 700[1] | 1,769137786[2] | 0,050° | 0,0041 | Галілеевы спадарожнікі |
| Эўропа | 3121,6 | 4,8×1022 | 671 034[1] | 3,551181041[2] | 0,471° | 0,0094 | |
| Ґанімэд | 5262,4 | 1.5×1023 | 1 070 412[1] | 7,15455296[2] | 0,204° | 0,0011 | |
| Кальліста | 4820,6 | 1,1×1023 | 1 882 709[1] | 16,6890184[2] | 0,205° | 0,0074 | |
| Фэміста | 8 | 6,9×1014 | 7 391 645 | 129,827611 | 15,346° | 0,2006 | |
| Леда | 20 | 1,1×1016 | 11 097 245 | 238,824159 | 27,210° | 0,1854 | Група Гімаліі |
| Гімалія | 170 | 6.7×1018 | 11 432 435 | 249,726305 | 29,590° | 0,1443 | |
| Лісытэя | 36 | 6.3×1016 | 11 653 225 | 256,995413 | 25,771° | 0,1132 | |
| Элара | 86 | 8,7×1017 | 11 683 115 | 257,984888 | 30,663° | 0,1723 | |
| Ананке | 28 | 3.0×1016 | 20 815 225 | 613,518491 | 149,526° | 0,3963 | Група Пасыфэ |
| Кармэ | 46 | 1.3×1017 | 23 734 465 | 747,008062 | 120,659° | 0,3122 | |
| Пасыфэ | 60 | 3.0×1017 | 24 094 770 | 764,082032 | 143,037° | 0,2953 | |
| Сынопэ | 38 | 7.5×1016 | 24 214 390 | 769,779665 | 146,657° | 0,2468 |