Сеткавіца
Сеткаві́ца (па-лацінску: Rēte) — нутраны, сьвятлоадчувальны пласт тканінкі вока большасьці хрыбетных і некаторых малюскаў. Оптыка вока стварае на сеткавіцы сфакусаваны двухмерны малюнак візуальнага сьвету, які пераводзіць гэты малюнак у электрычныя нэрвовыя імпульсы да мозгу дзеля стварэньня глядзельнага ўспрыманьня. Сеткавіца мае функцыю, аналягічную функцыі плёнкі альбо датчыка малюнка ў камэры.
Нэрвовая сеткавіца складаецца зь некалькіх слаёў нэўронаў, злучаных паміж сабой сынапсамі, і падтрымліваецца вонкавым пластам пігмэнтаваных эпітэліяльных вузаў. Асноўнымі сьвятлоадчувальнымі вузамі сеткавіцы зьяўляюцца фотарэцэптарныя вузы, якія бываюць двух тыпаў: пруткі і глячкі. Пруткі функцыянуюць у асноўным пры слабым сьвятле і забясьпечваюць чорна-белы зрок. Глячкі функцыянуюць у добра асьветленых умовах і адказваюць за ўспрыняцьце колеру, а таксама зрок высокай вострасьці, які выкарыстоўваецца дзеля забесьпячэньня такіх задач, як то чытаньне. Трэцім тыпам сьвятлоадчувальных вузаў ёсьць сьвятлоадчувальныя гангліяльныя вузы, мэтай якіх ёсьць падтрыманьне содневых рытмаў і рэфлекторных рэакцыяў, як то сьветлавы рэфлекс зрэнак.
Сьвятло, трапляючы на сеткавіцу, ініцыюе каскад хімічных і электрычных падзеяў, якія ў канчатковым рахунку запускаюць нэрвовыя імпульсы, якія накіроўваюцца ў розныя глядзельныя цэнтры мозгу праз валокны глядзельнае нэрвы. Нэўральныя сыгналы ад пруткоў і глячкоў праходзяць апрацоўку іншымі нэўронамі, выхад якіх набывае форму патэнцыялу дзеяньня ў вузах ганглія сеткавіцы, аксоны якіх утвараюць глядзельную нэрву[1]. Некалькі важных асаблівасьцяў візуальнага ўспрыняцьця можна прасачыць за кадаваньнем сеткавіцы і апрацоўкай сьвятла.
Пры эмбрыянальным разьвіцьці хрыбетных сеткавіца і глядзельная нэрва ўзьнікаюць як вырасты разьвіванага мозгу, у прыватнасьці, зародкавага прамежкавага мозгу. Такім чынам, сеткавіца лічыцца часткай цэнтральнай нэрвовай сыстэмы (ЦНС) і фактычна зьяўляецца тканінкай мозгу[2][3]. Гэта адзіная частка ЦНС, якую можна візуалізаваць неінвазыўна.
Крыніцы
рэдагаваць- ^ J, Krause William (2005). «Krause's Essential Human Histology for Medical Students». Boca Raton, FL: Universal Publishers. — ISBN 978-1-58112-468-2.
- ^ «Sensory Reception: Human Vision: Structure and function of the Human Eye» vol. 27, Encyclopædia Britannica, 1987
- ^ «Penn Researchers Calculate How Much the Eye Tells the Brain». University of Pennsylvania Health System.
Вонкавыя спасылкі
рэдагаваць- Гісталёгія вока. University of Missouri School of Medicine (анг.).
- Вока, мозаг і зрок. Гарвардзкі ўнівэрсытэт (анг.).
- Сеткавіца. Cell Centered Database (анг.).