Польскае гістарычнае таварыства

Польскае гістарычнае таварыства
	Польскае гістарычнае таварыства
	Polskie Towarzystwo Historyczne (PTH)
Дата ўтварэньня	1886
Тып	навуковае таварыства, грамадзкая дабрачынная арганізацыя

Польскае гістарычнае таварыства (польск. Polskie Towarzystwo Historyczne) — навуковае таварыства польскіх гісторыкаў. Абʼядноўвае прафэсійных гісторыкаў і аматараў гісторыі.

Гісторыя

Таварыства заснавалі 14 кастрычнка 1886 годзе ў Львове з ініцыятывы польскага гісторыка Ксавэрыя Ліскі дзеля «спрыяньня разьвіцьцю гістарычных навук, з асаблівым асьвятленьнем гісторыі Чырвонай Русі»^[1]. Гэта была першая польская арганізацыя, якая займалася вывучэньнем гісторыі, да 1924 год дзеяла пад назвай: «Гістарычнае таварыства ў Львове» (польск. Towarzystwo Historyczne we Lwowie), у 1924 годзе зьмяніла назву на «Польскае гістарычнае таварыства». Першым (з 1887 году) друкаваным органам таварыства быў «Kwartalnik Historyczny» («Гістарычны штоквартальнік»).

Сьпярша дзеяла толькі ў Каралеўстве Галіцыі і Лядамэрыі, з 1913 году існавала філія ў Кракаве. У выніку рэарганізацыі з 1925 году таварыства пашырыла дзейнасьць на ўсю міжваенную Польскую Рэспубліку з далучэньнем Варшаўскага Таварыства аматараў гісторыі як аўтаномнай філіі. Пазьней утварыліся філіі ў Познані^[2] і Вільні^[3] (1925 год), Лодзі, Любліне і Станіславе (1927 год) ды іншых местах.

18 сакавіка 1928 году на паседжаньні Віленскай філіі абмяркоўвалі прапанову тэрміналягічна аддзяляць летувіскую мову (польск. język letuwski) ад гістарычнай літоўскай (беларускай), а таксама Летуву (польск. Letuwa) — ад гістарычнай Літвы і летувісаў (польск. Letuwini) — ад гістарычных ліцьвінаў, дзе прафэсар Віленскага ўнівэрсытэту Фэлікс Канечны выступіў зь лекцыяй «Этнаграфічная тэрміналёгія ў Вялікім Княстве Літоўскім», адзначаючы: «у крыніцах часта ўпамінаецца літоўская мова, але маецца на ўвазе не летувіская мова, а беларуская. Афіцыйнай мовай у Вялікім Княстве Літоўскім была беларуская»^[a]^[4].

Па Другой сусьветнай вайны адміністрацыйны цэнтар перанесьлі спачатку ў Кракаў, а з 28 верасьня 1947 году — у Варшаву.

Заўвагі

^ польск. «W źródłach jest często mowa o języku litewskim, ale rozumieją one przez to nie język litewski, czyli letuwski, lecz białoruski. Językiem urzędowym w W. Ks. Lit. był język białoruski»

Крыніцы

^ Середа О. В. Товариство історичне у Львові // Енциклопедія історії України. Т. 10. — К., 2013. С. 109.
^ Kronika Miasta Poznania. Nr. 3, 1925. S. 65.
^ Żytkowicz L. Wileński Oddział Polskiego Towarzystwa Historycznego 1925—1939 // Zapiski Historyczne. T. 51, z. 4. 1986. S. 9—26.
^ Ateneum Wilenskie. Z. 14, 1928. S. 215.

[4] польск. «W źródłach jest często mowa o języku litewskim, ale rozumieją one przez to nie język litewski, czyli letuwski, lecz białoruski. Językiem urzędowym w W. Ks. Lit. był język białoruski»

[1] Середа О. В. Товариство історичне у Львові // Енциклопедія історії України. Т. 10. — К., 2013. С. 109.

[2] Kronika Miasta Poznania. Nr. 3, 1925. S. 65.

[3] Żytkowicz L. Wileński Oddział Polskiego Towarzystwa Historycznego 1925—1939 // Zapiski Historyczne. T. 51, z. 4. 1986. S. 9—26.

[5] Ateneum Wilenskie. Z. 14, 1928. S. 215.

[1]

[2]

[3]

[a]

[4]