Плянэта зямнога тыпу

Плянэта зямнога тыпу — плянэта, якая складаецца пераважна з сылікатаў, горных пародаў або мэталаў. Да плянэтаў зямной групы ў Сонечнай сыстэме адносяць нутраныя плянэты, найбліжэйшыя да Сонца, як то Мэркур, Вэнэра, Зямля і Марс. Сярод астраномаў, якія абапіраюцца на геафізычнае вызначэньне плянэты, два ці тры спадарожнікі планятарнай масы — Месяц, Іё і часам Эўропа — таксама часам зважаюцца плянэтамі зямной групы. Вялікія каменныя астэроіды Паляда і Вэста таксама часам дадаюцца да ліку такіх плянэтаў, але зрэдку^[1]^[2]. Плянэты зямной групы звычайна вывучаюцца геолягамі, астраномамі і геафізыкамі.

Асноўныя характарыстыкі

Плянэты зямной групы валодаюць высокай шчыльнасьцю і складаюцца пераважна з сылікатаў і мэталічнага жалеза (у адрозьненьне ад газавых плянэт і каменна-ледзяных карлікавых плянэт, аб’ектаў пояса Койпэра і аблокі Аорта). Найбольшая плянэта зямной групы — Зямля — больш чым у 14 разоў саступае па масе найменш масіўнай газавай плянэце — Уран, але пры гэтым прыкладна ў 400 раз масіўней найбольшага вядомага аб’екта пояса Койпэра.

Плянэты зямной групы складаюцца галоўным чынам зь кіслароду, крэмнію, жалеза, магнію, алюмінію і іншых цяжкіх элемэнтаў.

Усе плянэты зямной групы маюць наступную будову:

У цэнтры ядро з жалеза з дамешкам нікеля.
Мантыя, складаецца з сылікатаў.
Кара, якая ўтварылася ў выніку частковага плаўленьня мантыі і якая складаецца таксама з сылікатных парод, але ўзбагачаная несумяшчальнымі элемэнтамі. З плянэт зямной групы кары няма ў Мэркура, што тлумачаць яе разбурэньнэм у выніку мэтэарытнай бамбардзіроўкі. Зямля адрозьніваецца ад іншых плянэт зямной групы высокай ступеньню хімічнай дыфэрэнцыяцыі рэчыва і шырокім распаўсюджваньнем гранітаў у кары.

Дзьве далёкія плянэты зямной групы (Зямля і Марс) маюць спадарожнікі і (у адрозьненьне ад усіх плянэт-гігантаў) ні адна зь іх ня мае кольцаў.

Экзаплянэты зямнога тыпу

Плянэта зямнога тыпу ў працэсе фармаваньня (малюнак мастака).

Лічыцца, што землепадобныя плянэты найбольш спрыяльныя для ўзьнікненьня жыцьця, таму іх пошук прыцягвае пільную ўвагу грамадзкасьці. Так у сьнежні 2005 году навукоўцы з Інстытуту касьмічных навук (Пасадэна, Каліфорнія) паведамілі аб выяўленьні падобнай да Сонца зоркі, вакол якой мяркуецца, фармуюцца скалістыя плянэты. У далейшым былі выяўленыя плянэты, якія толькі ў некалькі разоў масіўней за Зямлю і, верагодна, павінны мець цьвёрдую паверхню.

Прыкладам экзаплянэты зямнога тыпу можа служыць Супэрзямля. У цяперашні час (на кастрычнік 2009 году) знойдзена 28 Супэрземляў.

Крыніцы

^ «Types of Planets» (Video clip). The Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory LLC.
^ Lakdawalla, Emily (21.04.2020). «What Is A Planet?». The Planetary Society.

[1] «Types of Planets» (Video clip). The Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory LLC.

[2] Lakdawalla, Emily (21.04.2020). «What Is A Planet?». The Planetary Society.

[1]

[2]