Ліст запарожцаў турэцкаму султану
Ліст запарожцаў турэцкаму султану (па-ўкраінску: Лист запорожців турецькому султану) — ліст, які быў напісаны запароскімі казакамі ў адказ на ліст турэцкага султана Махмэда IV, зьяўляецца найболей вядомым пісьмовым помнікам гісторыі Запароскай Сечы.
Тэкст ліста
рэдагавацьГэты разьдзел утрымлівае ненарматыўную лексыку. Зьмест гэтага разьдзелу можа здацца некаторым чытачам непрыстойным альбо абразьлівым. |
Ліст турэцкага султана Махмэда IV да казакоў
рэдагавацьПРАПАНОВА МАХМЭДА IV.
«Я, султан і ўладар Бліскучай Порты, сын Мухамэда, брат Сонцу і Месяцу, унук і намесьнік Бога на зямлі, уладар царстваў Македонскага, Бабілёнскага, Ерусалімскага, Вялікага і Малога Эгіпту, цар над царамі, уладар над уладарамі, непараўнальны рыцар, нікім непераможны ваяр, валадар дрэва жыцьця, неадступны захавальнік дамавіны Ісуса Хрыста, апякун самога Бога, надзея і суцяшальнік мусульман, страх і вялікі абаронца хрысьціян, загадваю вам, запароскія казакі, здацца мне добраахвотна і без усякага супраціву і мяне вашымі нападамі не прымушаць турбавацца.
- Султан турэцкі Мухамэд IV.»
Ліст запароскіх казакоў да султана
рэдагавацьАДКАЗ ЗАПАРОЖЦАЎ МАХМЭДУ IV.
- «Запорізькі козаки турецькому султану!
- Ти – шайтан турецький, проклятого чорта брат і товариш і самого Люципера секретар! Який ти в чорта лицар коли голою сракою їжака не вб'єш? Чорт висирає а твоє військо пожирає. Не будеш ти, сукин ти сину, синів християнських під собою мати, твого війска ми не боїмося, землею і водою будем битися з тобою, распройоб твою мать.
- Вавілонський ти кухар, Македонський колесник, Ієрусалимський бровирник, Олександрійський козолуп, Великого й Малого Єгипту свинар, Армянська свиня, Подолянська злодіюка, Татарський сагайдак, Каменецький кат, і всього світу і підсвіту блазень, а нашого Бога дурень, самого гаспида онук і нашого хуя крюк. Свиняча морда, кобиляча срака, різницька собака, нехрещений лоб, мать твою в'йоб!
- Отак тобі козаки відказали плюгавче! Невгоден єсі матері вірних християн! Числа не знаєм бо календаря не маєм, місяць в небі, рік у книзі, а день такий у нас як і у вас, поцілуй за те у сраку нас!..
- Підписали: Кошовий отаман Іван Сірко зо всім кошом запорізьким.»
Пераклад на беларускую мову
рэдагаваць
- «Запароскія казакі турэцкаму султану!
- Ты – шайтан турэцкі, праклятага чорта брат і таварыш і самога Люцыфэра сакратар! Які ты ў чорту рыцар, калі голай сракай вожыка ня заб’еш? Чорт высярае, а тваё войска пажырае. Ня будзеш ты, сукін ты сыну, сыноў хрысьціянскіх пад сабой мець, твайго войска мы не баімся, зямлёй і вадой будзем біцца з табой, распраёб тваю маць.
- Бабілёнскі ты кухар, Македонскі стальмах, Ерусалімскі браварнік, Александрыйскі казалуп, Вялікага і Малага Эгіпту сьвінар, Армянская сьвіньня, Падалянскі бандыт, Татарскі сагайдак, Камянецкі кат, і усяго сьвету і падсьвету блазан, а нашага Бога дурань, самога чорта ўнук, а нашага хуя гак. Сьвінячая морда, кабылячая срака, рэзаны сабака, нехрышчоны лоб, маць тваю ёб!
- Вось так табе казакі адказалі нягодніку! Нягодны ты маці сапраўдных хрысьціян! Дату ня ведаем, бо календара ня маем, месяц у небе, год у кнізе, а дзень такі ў нас, як і ў вас, пацалуй за гэта ў сраку нас!..
- Падпісалі: Кашавы атаман Іван Сірко са ўсім кашом запароскім.»
Зацемкі па ўтрыманьні
рэдагавацьВарта адзначыць незвычайную мяккасьць і асьцярогу грознага султана, які супраць звычаю не пагражаў казакам страшнымі карамі, а ўсяго толькі прапаноўваў ім замірыцца. Звычайны стыль і тон пасланьняў асманскіх уладароў — як папярэднікаў, так і спадчыньнікаў Махмэда IV — быў не такі. Вось, напрыклад, як аўтар пасланьня запарожцам напісаў у Вену імпэратару Сьвятой Рымскай імпэрыі Леапольду I:
«Я аб’яўляю табе, што стану тваім гаспадаром. Я вырашыў, не губляючы час, зрабіць з Нямецкай імпэрыяй тое, што мне заўгодна, і пакінуць у гэтай імпэрыі памяць аб маім жудасным мячы. Мне будзе заўгодна ўсталяваць маю рэлігію і перасьледаваць твайго раскрыжаванага бога. У адпаведнасьці са сваёй воляй і задавальненьнем я заару тваіх сьвятароў і агалю грудзі тваіх жанчын для пашчаў сабак і іншых зьвяроў. Даволі сказанае табе, каб ты зразумеў, што я зраблю з табой, — калі ў цябе хопіць розуму зразумець усё гэта. Султан Махамэд IV».
Карціна Ільлі Рэпіна
рэдагавацьГісторыя напісаньня ліста легла ў аснову сюжэту знакамітай карціны Ільлі Рэпіна.
Вонкавыя спасылкі
рэдагаваць- The Cossack Letter (анг.)
- Ліст Запарожцаў Турэцкаму султану на redaktora.net
- Ліст Запарожцаў Турэцкаму султану на gzt.ru
 |
Гэта — накід артыкула пра Ўкраіну. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, пашырыўшы яго. |