Ляднік

халоднае памяшканьне для захоўваньня прадуктаў

Ляднік — гаспадарчае памяшканьне, ёмістасьць ці шафа, дзе захоўваецца нізкая ў параўнаньні з вакольнай тэмпэратура. Служыла для захоўваньня прадуктаў да вынаходніцтва халадзільніка.

Ляднік у музэі Айхграбэну (Аўстрыя)

Паходжаньне рэдагаваць

 
Зьбіраньне ільду

Леднікі выкарыстоўваліся яшчэ ў шумэрскія часы[1]. Дагэтуль ільдом таксама карысталіся для ахаладжэньня і захоўваньня, аднак кароль Тэркі Зымры-Лім упершыню пачаў будаваць ледзяное памяшканьне з складанай сыстэмай вадазьліву і басэйнаў дзеля замарожваньня вады[1].

У XIX стагодзьдзі зьяўляюцца традыцыйныя невялікія памяшканьні з сабраным ільдом, якія карысталіся попытам да 1930-х рокаў — зьяўленьня ў дамах электрычных лядоўняў. Для гэтага ўзімку лёд зьбіралі, захоўвалі і развозілі па хатах. У 1827 быў вынайдзены прамысловы лёдарэз, што зрабіла карыстаньне леднікамі яшчэ прасьцейшым і таньнейшым[2]. Дагэтуль леднікі вырабляліся для пэрсанальнага выкарыстаньня, а з 1840-х паўстаюць шматлікія кампаніі па іх вырабе: «Sears», «The Baldwin Refrigerator Company», «Ranney Refrigerator Company»[3] ды інш.

Дызайн рэдагаваць

Ляднік быў вынайдзены амэрыканскім фэрмэрам і цесьляром Томасам Мурам у 1802 року[4]. Ён стварыў яго, каб адвозіць масла на рынак ды прадаваць яго ў цьвёрдых брускох у адрозьненьне ад расталага масла сваіх канкурэнтаў. Ягоны першы ляднік складаўся з авальнага кядровага цэбру, унутры якога знаходзіўся цынавы кантэйнэр, а паміж імі закладаўся лёд; дзеля цеплаізаляцыі усё закутвалася ў трусінае футра[4].

Крыніцы рэдагаваць

  1. ^ а б  Jackson, Tom Chilled : How refrigeration changed the world, and might do so again. — New York: Bloomsbury, 2015. — С. 15–16. — ISBN 9781472911438
  2. ^  Landau, Elaine The History of Everyday Life. — New York City, New York: Twenty-First Century Books, 2006. — С. 32. — ISBN 0-8225-3808-3
  3. ^  Jones, Joseph American Ice Boxes. — Humble, TX: Jobeco Books, 1981. — С. 46—47, 66. — ISBN 978-0960757206
  4. ^ а б Thomas Moore (анг.) www.monticello.org Праверана 2019-03-08 г.