Кровазьмяшэньне
Кровазьмяшэ́ньне (інцэ́ст; лац. incestus — нячысты) — плоцевая сувязь між блізкімі кроўнымі родзічамі (бацькамі і дзецьмі, братамі і сёстрамі).
Чым бліжэй кроўная роднасьць бацькоў, тым больш слабае цялесна і непаўнавартаснае душэўна іх патомства. Прыроджаныя хібы і разумовая адсталасьць адзначаюцца 5-кратна часьцей (20%) пры кровазьмяшэньні, чым у звычайным шлюбе (3—4%). Таму ў большасьці краінаў сьвету кроўныя шлюбы і кровазьмяшэньне забараняюцца[1].
Заканадаўства
рэдагавацьУ большасьці краінаў сьвету кровазьмяшэньне забараняецца з клопату пра будучае патомства. Кодэкс Рэспублікі Беларусь аб шлюбе і сям’і 1999 году зьмяшчае артыкул 19 «Перашкоды да заключэньня шлюбу», паводле якога «Не дапускаецца заключэньне шлюбу: ... між родзічамі па прамой узыходнай і сыходнай лініі, між паўнароднымі і непаўнароднымі братамі і сёстрамі, а таксама між усынаўляльнікамі і ўсыноўленымі»[2].
Пагатоў на 2013 год у заканадаўстве 4-х краінаў Заходняй Эўропы (Гішпанія, Нідэрлянды, Партугалія і Францыя) адсутнічала пакараньне за крозьмяшэньне. У Швэцыі законам дапускаўся шлюб з родным бацькам[3].
У Бібліі
рэдагавацьУ 27-м разьдзеле 5-й кнігі прарока Майсея «Паўтораны Закон», кніга Старога Запавету Бібліі, згадваецца праклён кровазьмяшэньня:
«20 Пракляты, хто ляжа з жонкаю бацькі свайго, бо ён адкрыў край вопраткі бацькі свайго! І ўвесь народ скажа: амін. ...
22 Пракляты, хто ляжа зь сястрою сваёю, з дачкою бацькі свайго, альбо з дачкою маці сваёй! І ўвесь народ скажа: амін.
23 Пракляты, хто ляжа зь цешчаю сваёю! І ўвесь народ скажа: амін»[4].
Але, у 19-м разьдзеле кнігі Быцьцё, вершы 30-38, кніга Старога Запавету Бібліі, згадваецца, што дзьве дачкі мелі плоцевыя сувязі (зьдзейсьнілі кровазьмяшэньне) са сваім бацькам Лотам зь Сігора:
«30 І выйшаў Лот зь Сігора, і пачаў жыць у гары, і зь ім дзьве дачкі ягоныя, бо ён баяўся жыць у Сігоры. І жыў у пячоры, і зь ім дзьве дачкі ягоныя.
31 І сказала старэйшая малодшай: бацька наш стары, і няма чалавека на зямлі, каб увайшоў да нас паводле звычаю ўсёй зямлі;
32 дык вось апоім бацьку нашага віном, і перасьпім зь ім, і адновім ад бацькі нашага племя.
33 І апаілі бацьку свайго віном у тую ноч; і ўвайшла старэйшая і спала з бацькам сваім; а ён ня ведаў, калі яна легла і калі ўстала.
34 На другі дзень старэйшая сказала малодшай: вось, я спала ўчора з бацькам маім; апоім яго віном і гэтае ночы; і ты ўвайдзі, сьпі зь ім, і адновім ад бацькі нашага племя.
35 І апаілі бацьку свайго віном і гэтае ночы; і ўвайшла малодшая і спала зь ім; і ён ня ведаў, калі яна легла і калі ўстала.
36 І зацяжарыліся абедзьве дачкі Лотавыя ад бацькі свайго;
37 і нарадзіла старэйшая сына і дала яму імя: Мааў. Ён бацька Маавіцянаў дагэтуль.
38 І малодшая таксама нарадзіла сына і дала яму імя Бэн-Амі. Ён бацька Аманіцянаў дагэтуль.»[5].
Гісторыя і міты
рэдагавацьУ славянскай традыцыі фіксуюцца архаічныя легенды пра інцэст як адпачаткова дапушчальную зьяву. У «мітычным часе» гэта датычыцца шлюбаў першапродкаў, якія былі адзінай парай на зямлі і ня мелі выбару. Прыкладам, брат і сястра Яма і Ямі ў вэдыйскай міталёгіі, альбо калі сытуацыя паўтараецца пасьля сусьветнай катастрофы, тады працяг роду людзкога залежыць ад інцэсту. У легендзе людзі пайшлі ад Адама з Эвай, г. зн. іх першыя нашчадкі былі братамі і сёстрамі. Так людзей стала надта шмат, і Бог у імкненьні абмежаваць такі бурны рост насельніцтва забараніў шлюбы да трэцяга калена. Звычаёвае права забараняла шлюб і між хроснымі бацькамі — кумамі, а таксама між іхнымі дзецьмі:
«У пачатку сьвету жылі сабе сваякі са сваякамі, родныя сёстры з братамі, дочкі з бацькамі ці маці з сынамі, кумы з кумамі і ня зналі, што гэта грэх. Тады Бог пачаў пераўтвараць іх у камяні. Раз ехалі кум з кумою з хросту і захацелі ўчыніць грэх і тут жа сталі камянямі. З таго часу пачалі людзі Бога слухаць і сталі жаніцца з чужакамі».
У народных «біблейскіх» легендах з грэхам мешаніны крыві зьвязваецца і такая Божая кара як патоп.
У старабеларускіх павер’ях, караю за мешаніну крыві становяцца розныя стыхійныя бедзтвы — град, паводка, засуха. Гэтаксама частыя і паказаньні на тое, што ў выніку інцэсту нараджаюцца ведзьмы, упыры, ваўкалакі. З гэтым зьвязваліся і розныя калецтвы, хваробы.
Крыніцы
рэдагаваць- ^ Кровазьмяшэньне // Беларуская энцыкляпэдыя ў 18 тамах / гал.рэд. Генадзь Пашкоў. — Менск: Беларуская энцыкляпэдыя імя Петруся Броўкі, 1999. — Т. 8. — С. 474. — 576 с. — 10 000 ас. — ISBN 985-11-0144-3
- ^ А.Лукашэнка. Кодэкс Рэспублікі Беларусь аб шлюбе і сям’і ад 9 ліпеня 1999 г. № 278-З (Артыкул 19. Перашкоды да заключэньня шлюбу) // Прававы партал Рэспублікі Беларусь «Эталон-Анлайн», 15 лістапада 2016 г. Праверана 26 красавіка 2018 г.
- ^ Юры Царык. Калі асабістае становіцца публічным // Зьвязда : газэта. — 26 чэрвеня 2013. — № 116 (27481). — С. 2. — ISSN 1990-763x.
- ^ Майсей. Другі закон (Разьдзел 27. Вершы 20, 22-23) // Біблія. Кнігі Сьвятога Пісаньня Старога і Новага Запавету / пераклад Васіля Сёмухі, рэд. Юрка Рапецкі. — Данканвіл(en): Агульнасусьветны друк, 2002. — С. 284. — 1536 с. — 10 000 ас. — ISBN 1-58712-085-2
- ^ Быцьцё. [1] (Разьдзел 19. Вершы 30-38) // Біблія. Кнігі Сьвятога Пісаньня Старога і Новага Запавету / пераклад Васіля Сёмухі, рэд. Юрка Рапецкі. — Данканвіл(en): Агульнасусьветны друк, 2002. — С. 284. — 1536 с. — 10 000 ас. — ISBN 1-58712-085-2