Крама на галоўнай вуліцы

«Кра́ма на гало́ўнай ву́ліцы» (па-славацку: Obchod na korze) — чэхаславацкі драматычны фільм рэжысэраў Яна Кадара і Эльмара Клоса, сфільмаваны ў 1965 року. Апавядае аб палітыцы арыізацыі ў Славаччыне ў часы Другой сусьветнай вайны.

Крама на галоўнай вуліцы
Obchod na korze
Жанр	драма
Рэжысэр	Ян Кадар Эльмар Клос
Сцэнарыст	Ладзіслаў Гросман Ян Кадар Эльмар Клос
У ролях	Іда Камінская Ёзэф Кронэр
Кампазытар	Здэнэк Лішка
Апэратар	Уладзімер Новатны
Мантаж	Ярамір Яначак[d]
Мастак	Францішак Страка[d] і Karel Škvor[d]
Вытворчасьць	Студыя «Barrandov»[d]
Распаўсюд	Mokép[d] і Netflix
Дата выхаду	1965
Працягласьць	128 хв.
Краіна	Чэхаславаччына
Мова	славацкая, ідыш
Старонка на IMDb

«Крама на галоўнай вуліцы» — першы чэхаславацкі фільм, які атрымаў прэмію Амэрыканскай кінаакадэміі.

Здымкі

Фільм зьняты славакам Янам Кадарам і чэхам Элмарам Клосам паводле раману славацкага пісьменьніка Ладзіслава Гросмана. Здымкі адбываліся на праскай студыі «Barrandov», а натурныя — у месьце Сабінаў у паўночна-ўсходняй Славаччыне. Галоўныя ролі выканалі Ёзэф Кронэр (цясьляр Тона Бэртко) і польская акторка Іда Камінская (жыдоўка-ўдава Разалія Ляўтман).

Сюжэт

У часе існаваньня Першай рэспублікі славацкі цясьляр Тона Бэртко дзякуючы швагру, мясцоваму кіраўніку Глінкавае гвардыі, стае арыізатарам, атрымліваючы ў распараджэньне невялікую крамку старой жыдоўкі Разаліі Ляўтман, гандляркі гузікамі. Аднак тая настолькі старая, што Тона нават ня можа патлумачыць, што ейная ўласнасьць болей ёй не належыць. Сытуацыя вырашаецца з дапамогай жыдоўскай грамады, якая прапануе сплочваць Бэртко штомесячны заробак, абы ён не адмовіўся ад крамы, бо ў гэтым выпадку тая можа перайсьці да больш жорсткага ўласьніка, які ў рэшце рэшт выкіне старую на вуліцу.

Такім чынам, абсалютна бедная крама ўсё-ткі пачынае даваць грошы, што задавальняе сварлівую жонку Тона, якая марыць разбагацець, а Тона штодня наведваецца ў краму, каб дапамагаць старой Разаліі. Жонцы ён распавядае, што справы ідуць добра, і яна, атрымаўшы перададзеныя ад жыдоў грошы, задавольваецца гэтым тлумачэньнем.

Аднак празь непрацяглы час выходзіць загад пра перасяленьне жыдоў. Тона разумее, што грамада болей ня зможа сплочваць яму грошы, аднак вырашае ўратаваць старую Ляўтман ад вывазу. Ягоныя намаганьні схаваць яе марныя, бо тая нават ня можа ўцяміць, у чым прычына. У выніку Тона ў страху перад прыходам жаўнераў піхае яе ў клець, дзе тая падае і, ударыўшыся, памірае. Асэнсаваўшы зробленае, Бэртко зачыняе краму, становіцца на зэдлік і ўстаўляе галаву ў пятлю.

У ролях

• Ёзэф Кронэр — Тона Бэртко
• Іда Камінская — Разалія Ляўтман
• Гана Сьліўкава — Эвэліна Бэрткова, жонка Тона
• Марцін Голі — Імра Кухар
• Адам Матэйка — Піці Бачы
• Францішак Зварык — Маркуш Колкацкі, мескі кіраўнік
• Элена Папава-Зварыкава — Рожыка, жонка Маркуша
• Мікулаш Ладзіжынскі — Мар’ян Пэтэр
• Марцін Грэгар — цырульнік Юзэф Кац
• Алойз Крамар — капэльмайстар Балка Бачы
• Яўген Сэнай — Бляў, скарбнік жыдоўскай грамады

Узнагароды

• Залаты глёбус 1965 — «Найлепшы фільм на замежнай мове»
• Оскар 1966 — «Найлепшы фільм на замежнай мове»
• Спэцыяльная прэмія Канскага кінафэстывалю 1966

Вонкавыя спасылкі

• Крама на галоўнай вуліцы (анг.) на сайце IMDb
• Крама на галоўнай вуліцы на сайце AllMovie
• Чэха-славацкая фільмавая база  (чэс.)
• Марцін Вотруба. Праграма па славатыстыцы  (анг.), Унівэрсытэт Пітсбургу