Кангрэс русінскай мовы

Канґрэ́с русі́нскае мо́вы (па-русінску: Конґрес русиньского языка) — арґанізацыйная форма каардынацыі супрацы між удзельнікамі спробаў выпрацаваць сучасную зьяднаную літаратурную мову карпацкіх русінаў, ґрунтаванай на большым удзеле фанэтычнага прынцыпу у правапісе.

Сьпіс канґрэсаў

• І Канґрэс русінскае мовы, Бардзеёўске Купэлі, 6—7 лістапада 1992
• ІІ Канґрэс русінскае мовы, Прэшаў, 16—17 красавіка 1999
• ІІІ Канґрэс русінскае мовы, Кракаў, 13—16 верасьня 2007
• ІV Канґрэс русінскае мовы, Прэшаў, 23—25 верасьня 2015

Пастаўленыя мэты й дасягнутыя вынікі

Першы Канґрэс русінскае мовы вызначыў мэту паводле рэтараманскае мадэлі, найперш скадыфікаваць чатыры стандарты русінскае мовы (у Славаччыне, Польшчы, Украіне й Вугоршчыне, а потым скласьці зь іх г. зв. кайнэ (з гр. κοινὴ διάλεκτος – «зьяднаная мова»).

Другі Канґрэс русінскае мовы канстатаваў спраўнасьць прынятае стратэґіі й азначыў мэты ў рамках падрыхтоўкі публікацыі маанґрафіі «Русінская мова». Манаґрафія выйшла 2004 року.

Трэці Канґрэс русінскае мовы канстатаваў, што ёсьць «сур’ёзныя праблемы» зь зьяднаньнем вырабленых рэґіянальных варыянтаў і абнавіў працу інтэррэґіянальнае моўнае камісіі.

Чацьверты Канґрэс русінскае мовы ў сваіх заключэньнях ужо ня ўзгадваў пра зьяднаньне рэґіянальных нормаў у зьяднанае кайнэ, але даў большую вагу на тое, каб дабіцца павагі да вырабленых рэґіянальных нормаў і іх практычнай імплемэнтацыі.

Усталяваная мэта пра зьяднаную літаратурную мову карпацкіх русінаў на фанэтычным ґрунце застаецца дагэтуль недасягнутаю.

Вонкавыя спасылкі

• Paul Robert Magocsi (red.). Русиньскый язык. Najnowsze dzieje języków słowiańskich. Uniwersytet Opolski - Instytut Filologii Polskiej. Opole. 2004. ISBN 83-86881-38-0.
• Анна Плїшкова (ед.). Русиньскый язык меджі двома конґресами. Зборник рефератів з ІІІ. Меджінародного конґресу русиньского языка, Краків, 13.-16. 9. 2007. Світовый конґрес Русинів. Інштітут русиньского языка і културы Пряшівской універзіты в Пряшові. Пряшів 2008. Доступно онлайн (pdf)
• Info_Rusyn о IV. Конгресѣ русинского языка
• Лем.фм о всѣх конгресах