Каляднае замірэньне

(Перанакіравана з «Каляднае перамір'е»)

Каляднае замірэньне (па-француску: Trêve de Noël, па-ангельску: Christmas truce) — кароткае неафіцыйнае спыненьне баявых дзеяньняў на заходнім фронце Першай сусьветнай вайны, што адблося на Вігілію і Каляды 1914 году паміж брытанскімі і францускімі жаўнерамі з аднаго боку і нямецкімі зь іншага.

Крыж, усталяваны каля Іпру ў Бэльгіі ў 1999 годзе на ўспамін пра каляднае замірэньне 1914 году

7 сьнежня 1914 папа рымскі Бэнэдыкт XV заклікаў распачаць афіцыйнае замірэньне[1][2]. Гэта было падтрымана Нямеччынай, але іншыя краіны сустрэлі гэта зь незадавальненьнем, як парушэньне дыцыпліны войскаў на Каляды[3].

Аднак нягледзячы на гэта, каля 100 000 брытанскіх і нямецкіх вайскоўцаў прыняло ўдзел у неафіцыйных спыненьнях баявых дзеяньняў на Заходнім фронце[4]. Першае замірэньне адбылося напярэдадні Калядаў, 24 сьнежня 1914 году, калі нямецкія войскі пачалі ўпрыгожваць сваі акопы ялінкамі са сьвечкамі ў раёне Іпру. Калі ж немцы пачалі сьпяваць калядныя гімны, брытанцы са сваіх акопаў адказалі сьпевамі ангельскіх калядак і музыкаю валынак.

Пасьля ворагі пачалі выкрыкамі віншаваць адзін аднаго з Калядамі. Неўзабаве пасьля гэтага распачаліся сустрэчы на нэўтральных землях «No Man’s Land», дзе адбываўся абмен невялікімі падарункамі (прадукты харчаваньня, тытунь і алькаголь, ды сувеніры — кнопкі і капялюшы). Артылерыя ў тую ноч змоўкла. Падчас замірэньня было дагаворана правесьці пахаваньне забітых жаўнераў, што месяцамі ляжалі на нічыйных землях між акопаў. Пад час адпяваньня прысутнічалі вайскоўцы з варожых бакоў. У некаторых мясцовасьцях замірэньне працягвалася да Новага году[3].

Тое, што тады адбылося, вельмі добра адлюстравана ў балядзе «Christmas in The Trenches» («Каляды ў акопах», словы і музыка Джона Маккатчэна). Гэта песьня мае за аснову рэальныя падзеі на фронце. Шкот Ен Кэлхаўн быў адным з афіцэраў брытанскіх войскаў, які за ўдзел у Калядныым замірэньні быў асуджаны да сьмерці, і толькі ўмяшальніцтва караля Георга V выратавала яго ад выкананьня прысуду.

Замірэньне пашырылася на вялікія абшары фронту, і засталося шмат сьведчаньняў пра футбольныя матчы паміж варагуючымі бакамі.

Камандваньне абодвух бакоў вельмі дрэнна паставілася да калядных замірэньняў. Шмат хто з актыўных удзельнікаў былі пакараныя. У наступныя гады аддаваліся загады артылерыі абстрэльваць у калядную ноч варожыя акопы, але і ў 1915 годзе былі адзначаны асобныя паходы жаўнераў ў акопы ворага.

Успаміны

рэдагаваць

Падзеі ўзгадваліся ў некалькіх кнігах як нямецкіх, так і брытанскіх пісьменьнікаў.

  • Кейт Серада «Сьпевы дрэва» (The Singing Tree by Kate Seredy)

У 2005 годзе на падставе падзеяў быў зьняты фільм «Шчасьлівых калядаў».

Манумэнты

рэдагаваць
  1. ^ «Demystifying the Christmas Truce», Thomas Löwer, The Heritage of the Great War, retrieved 27 December 2009
  2. ^ «Miracles brighten Christmas», Harrison Daily Times, 24 December 2009
  3. ^ а б Victory For Human Kindness"
  4. ^ «The Truce of Christmas, 1914», Thomas Vinciguerra, The New York Times, 25 December 2005.