Гімн Сэрбіі

	Боже правде
	Божа праўды
Аўтар словаў	Ёван Джорджэвіч, 1872
Кампазытар	Даворын Енка, 1872
Краіна	Сэрбія
Зацьверджаны	8 лістапада 2006
	Інструмэнтальная вэрсія
	Боже правде ў Вікісховішчы

«Божа праўды» (па-сэрбску: Боже правде) — афіцыйны гімн Сэрбіі. Зацьвержданы 7 артыкулам Канстытуцыі Сэрбіі^[1]. Быў дзяржаўным гімнам Княства Сэрбіі. «Божа праўды» таксама быў дзяржаўным гімнам Каралеўства Сэрбіі ад 1882 да 1918 году, пасьля чаго было створанае Каралеўства Югаславія. Быў рэкамэндаваны парлямэнтам Сэрбіі 17 жніўня 2004 году^[2]. Сучасная вэрсія тэксту зацьверджаная Законам пра выгляд і ўжываньне гербу, сьцягу і гімну Рэспублікі Сэрбіі 11 мая 2009 году^[3]. Музыка да песьні была напісаная славацкім і сэрбскім кампазытарам Даворынам Енка, а словы — Ёванам Джорджэвічам у 1872 годзе. Першапачаткова песьня прызначалася для п’есы «Марка становіцца імпэратарам» (сэрб. Marko kazuje na kome je carstvo). Папулярнасьць гэтай песьні спрыяла прыняцьцю яе ў якасьці Сэрбскага нацыянальнага гімну.

У часы Каралеўства Сэрбіі, гімн «Божа праўды» часам называлі «Сэрбскай нацыянальнай малітвай»^[4], а ў тэксьце быў радок са зваротам да сэрбскага караля. Розныя кіраўнікі Сэрбіі зьмянялі гэты радок гімну, каб ён пасаваў ім. Падчас кіраваньня князя Мілана I Абрэнавіча, радок гучаў «Божа, беражы князя Мілана» (сэрб. knez Milana Bože spasi). Пасьля таго, як княства ператварылася ў каралеўства, словы «князя Мілана» былі зьмененыя на «караля Мілана». Пазьней словы зьмяняліся такім самым чынам падчас княжаньня Пятра I Карагеоргіевіча і Аляксандра I (1929—1934). У часы Каралеўства Югаславія «Божа праўды» была часткай нацыянальнага гімну.

Сучасны гімн выкарыстоўвае зьлёгку зьменены тэкст у сувязі з тым, што Сэрбія перастала быць манархіяй. Былі зьмененыя чатыры куплеты. У трох словы «Сэрбскі кароль» былі зьмененыя на словы «Сэрбскія землі», у чацьвёртым «Божа, беражы караля» зьмененая на «Божа захоўвай, Божа выратуй».

Інструмэнтальная вэрсія выкарыстоўвалася ў якасьці гімну Рэспублікі Сэрбскай у складзе Босьніі і Герцагавіны да 2006 году, калі канстытуцыйны суд Босьніі і Герцагавіны прызнаў гімн неканстытуцыйным.

Яшчэ ў 1992 годзе ў якасьці гімну Сэрбіі прапаноўваліся таксама «Паўстань, Сэрбія» (сэрб. Vostani Serbije) і «Марш на Дрыну» (сэрб. Marš na Drinu)^[5]. Апошні быў прапанаваны сацыялістычнай партыяй Сэрбіі і атрымаў большасьць галасоў на рэфэрэндуме ў 1992 годзе, але не быў прыняты^[6].

Словы

Афіцыйна гімн складаецца з васьмі куплетаў, але звычайна выконваюцца толькі два.

Словы гімна Сэрбіі
Сэрбская мова, кірыліца	Сэрбская мова, лацініца	Беларускі пераклад
Боже правде, ти што спасе од пропасти досад нас, чуј и одсад наше гласе и од сад нам буди спас. Моћном руком води, брани будућности српске брод, Боже спаси Боже храни, српске земље, српски род!¹ Сложи српску браћу драгу на свак' дичан славан рад, слога биће пораз врагу а најјачи српству град. Нек' на српској блиста грани братске слоге златан плод, Боже спаси, Боже храни, српске земље, српски род!¹ Нек' на српско ведро чело твог не падне гнева гром, благослови Србу село поље, њиву, град и дом! Кад наступе борбе дани к' победи му води ход, Боже спаси, Боже храни, српске земље, српски род!¹ Из мрачнога сину гроба српске славе нови сјај,² настало је ново доба, нову срећу, Боже дај! Отаџбину српску брани³ пет вековне борбе плод, Боже спаси, Боже храни, моли ти се српски род!	Bože pravde, ti što spase od propasti dosad nas, čuj i odsad naše glase i od sad nam budi spas. Moćnom rukom vodi, brani budućnosti srpske brod, Bože spasi Bože hrani, srpske zemlje, srpski rod!¹ Složi srpsku braću dragu na svak' dičan slavan rad, sloga biće poraz vragu a najjači srpstvu grad. Nek' na srpskoj blista grani bratske sloge zlatan plod, Bože spasi, Bože hrani, srpske zemlje, srpski rod!¹ Nek' na srpsko vedro čelo tvog ne padne gneva grom, blagoslovi Srbu selo polje, njivu, grad i dom! Kad nastupe borbe dani k' pobedi mu vodi hod, Bože spasi, Bože hrani, srpske zemlje, srpski rod!¹ Iz mračnoga sinu groba srpske slave novi sjaj,² nastalo je novo doba, novu sreću, Bože daj! Otadžbinu srpsku brani³ pet vekovne borbe plod, Bože spasi, Bože hrani, moli ti se srpski rod!	Божа праўды, Ты, Які ратаваў Нас ад сьмерці, бед і ран, Услухвайся ізноў маленьням нашым: Будзь і надалей выратаваньнем нам! Накіроўвай і охраяй рукою цьвёрдай Наш карабель у бездані вод. Божа захоўвай, Божа выратуй, Зямлю сэрбаў, сэрбскі род!¹ Складзі сэрбскіх братоў дарагіх На годную, хвалебную працу. Наш зьвяз — ворагам дол, Сэрбам — да мэты дакладны шлях. Хай бліскоча на галіне сэрбства Залаты адзінства плён. Божа захоўвай, Божа выратуй Зямлю сэрбаў, сэрбскі род!¹ Хай на галовы людзкія Твой не грымне гневу гром. Блаславі сэрбу села, Поле, ніву, горад, хату! Калі баі дзень устрывожаць — Нам паскор да перамогі ход. Божа захоўвай, Божа выратуй Зямлю сэрбаў, сэрбскі род!¹ І са змрочнай сінечы скляпоў Сэрбскай славай ізноў зьзяй.² Нам у надышоўшым новым стагодзьдзі Новага шчасьця Божа дай! Ты выратаваць айчыну можаш³ Пяцьсотлетняй бітвы плён. Божа захоўвай, Божа выратуй — Цябе моліць сэрбскі род!
Словы, якія раней выкарыстоўваліся Сэрбскай рэспублікай

¹српског Краља, српски род!	¹srpskog Kralja, srpski rod!	¹Сэрбскага караля і сэрбскі род!
²српске Круне нови сјај,	²srpske Krune novi sjaj	²Сэрбскай каронай ізноў зьзяй.
³Краљевину српску брани	³Kraljevinu srpsku brani	³Сэрбскага караля, Божа захоўвай!

Крыніцы

^ Устав Республике Сербjе (сэрб.) Праверана 8 красавіка 2017 г.
^ National symbols and anthem of the Republic of Serbia (анг.). Government of the Republic of Serbia. Праверана 8 красавіка 2017 г.
^ Zakon o izgledu i upotrebi grba, zastave i himne Republike Srbije Službeni glasnik Republike Srbije – br. 36/2009. Narodna skupština Republike Srbije – JP „Službeni glasnik (11 мая 2009). Праверана 8 красавіка 2017 г.
^ Боже правде (анг.) National Anthems of the World. NationalAnthems.me. Праверана 8 красавіка 2017 г.
^ Babić, K. (2 лістапада 2000) Zašto Srbija još nema himnu? (сэрб.)
^ Svi naši referendumi (сэрб.). Radio-televizija Vojvodine (6 сакавіка 2008).

Вонкавыя спасылкі

Гімн Сэрбіі — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

Аўдыё zip Архіўная копія

[1] Устав Республике Сербjе (сэрб.) Праверана 8 красавіка 2017 г.

[2] National symbols and anthem of the Republic of Serbia (анг.). Government of the Republic of Serbia. Праверана 8 красавіка 2017 г.

[3] Zakon o izgledu i upotrebi grba, zastave i himne Republike Srbije Službeni glasnik Republike Srbije – br. 36/2009. Narodna skupština Republike Srbije – JP „Službeni glasnik (11 мая 2009). Праверана 8 красавіка 2017 г.

[4] Боже правде (анг.) National Anthems of the World. NationalAnthems.me. Праверана 8 красавіка 2017 г.

[5] Babić, K. (2 лістапада 2000) Zašto Srbija još nema himnu? (сэрб.)

[6] Svi naši referendumi (сэрб.). Radio-televizija Vojvodine (6 сакавіка 2008).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]