Балтыйскі тыгр
Балты́йскія ты́гры — умоўная назва Балтыйскіх дзяржаваў (Эстонія, Латвія і Летува) у пэрыяд іхняга эканамічнага буму (2000—2006/2007). Тэрмін створаны па аналёгіі з Чатырма азіяцкімі тыграмі і Кельцкім тыграм, як у пэрыяды іхняга эканамічнага буму называлі адпаведна краіны Ўсходняе Азіі і Ірляндыю.
Характарыстыка
рэдагавацьПасьля 2000 року ў эканоміках Балтыйскіх тыграў былі распачатыя грунтоўныя рэформы і лібэралізацыя. Разам з параўнальна таннай і эфэктыўнай працоўнай сілай гэта прыцягнула вялікія аб’ёмы замежных інвэстыцыяў і выклікала эканамічны рост. У 2006—2007 роках Балтыйскія тыгры мелі найбольшыя аб’ёмы росту ў Эўропе. Прыкладам, у 2006 Эстонія павялічыла свой сукупны ўнутраны прадукт на 11,2%, Латвія — на 11,9%, Летува — на 7,5%. Усе тры краіны мелі ўзровень беспрацоўя меншы, чым у сярэднім па ЭЗ. У той самы час адной з нэгатыўных характарыстык эканамічнага росту прыбалтыйскіх дзяржаваў зьяўляўся ўзрослы дэфіцыт па бягучых апэрацыях і зьнешні дысбалянс.
У траўні 2004 гэтыя тры краіны далучыліся да Эўразьвязу. На момант іх далучэньня сярэднедушавы даход быў значна ніжэйшы, чымся ў сярэднім па ЭЗ (у Летуве — 47% ад сярэдняга ўзроўню ЭЗ), аднак былі вялікія спадзевы, што прытрыманьне абранае палітыкі дазволіць наблізіцца да гэтага ўзроўню. На 2010 рок быў заплянаваны пераход усіх трох дзяржаваў на эўра.
Аднак у 2008 року з прычыны фінансавага крызісу наступавала значнае падзеньне эканамічнага росту трох дзяржаваў. Гадавыя тэмпы росту ў Летуве ўпалі да 3%, у Латвіі да −4,6%, у Эстоніі да −3,6%. Найбольш адчувальна гэта адбілася на СУП, які ў Латвіі зьменшыўся ў параўнаньні зь мінулым годам на 19,6%, у Летуве — на 16,8% і ў Эстоніі — на 16,2%[1]. Па выніках 2009 року ўсе тры дзяржавы апынуліся ў пяцёрцы найгоршых краінаў сьвету па дынаміцы СУП[2] (Латвія на апошнім месцы, Летува — на другім ад канца, Эстонія — на пятым).
Узровень беспрацоўя перавысіў сярэдні па ЕЗ — у Латві да канца 2008 вырас у параўнаньні зь мінулым годам з 5,7% да 10,4%, у Эстоніі — з 4,1% да 9,2%, у Летуве — з 4,3% да 8%[3]. Улетку 2009 найвышэйшы ўзровень беспрацоўя быў зафіксаваны ў Латвіі (17,2%) і Эстоніі (17%).
У 2010 эканамічная сытуацыя стабілізавалася, і ў 2011 тройка дзяржаваў ізноў мела найбольшыя тэмпы эканамічнага росту ў Эўрапейскім Зьвязе: латвійскі СУП павялічыўся на 5,5%, летувіскі на 5,9%, а эстонскі — на 7,6% (найвялікшае значэньне ў ЭЗ)[4].
Статыстыка
рэдагавацьТэмпы росту СУП
рэдагаваць| 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Латвія | 6,1% | 7,3% | 7,2% | 7,6% | 8,9% | 10,1% | 11,2% | 9,6% | −3,3% | −17,7% | −0,3% | 5,5% | 2,1% | 4,0% |
| Летува | 12,3% | 6,7% | 6,8% | 10,3% | 7,4% | 7,8% | 7,8% | 9,8% | 2,9% | −14,8% | 1,4% | 5,9% | 2,3% | 3,8% |
| Эстонія | 9,7% | 6,3% | 6,6% | 7,8% | 6,3% | 8,9% | 10,1% | 7,5% | −3,7% | −14,3% | 2,3% | 7,6% | 1,2% | 4,0% |
| Зьвесткі паводле Эўрастату (зьвесткі за 2012—2013 рокі прагнозныя) | ||||||||||||||
СУП на душу насельніцтва
рэдагавацьУ табліцы прыведзеныя значэньні па парытэце пакупніцкае здольнасьці (ППЗ) у міжнародных далярах. У дужках пазначаныя СУП на душу насельніцтва ў адсотках ад сярэдняга па Эўразоне (таксама ў ППЗ).
| 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Латвія | 7688 (31,1%) |
8542 (33,3%) |
9315 (35,6%) |
10 262 (38,3%) |
11 506 (41,2%) |
13 181 (45,3%) |
15 350 (48,3%) |
17 437 (52,4%) |
17 071 (50,1%) |
15 218 (46,6%) |
15 026 (46,4%) |
15 367 |
16 102 |
| Летува | 8437 (34,1%) |
9257 (36,1%) |
10 088 (38,5%) |
11 410 (42,6%) |
12 622 (45,2%) |
14 218 (48,8%) |
15 922 (50,1%) |
17 907 (53,8%) |
18 946 (55,6%) |
17 315 (53,0%) |
16 973 (52,4%) |
17 669 |
19 008 |
| Эстонія | 9909 (40,0%) |
10 935 (42,6%) |
12 044 (46,0%) |
13 284 (49,6%) |
14 882 (53,3%) |
16 618 (57,1%) |
18 819 (59,3%) |
20 584 (61,8%) |
20 259 (59,4%) |
18 386 (56,3%) |
18 266 (56,4%) |
18 790 |
19 811 |
| Зьвесткі паводле Міжнароднага валютнага фонду | |||||||||||||
Глядзіце таксама
рэдагавацьКрыніцы
рэдагаваць- ^ Latvia’s Economy Contracted Record 19.6% Last Quarter (Update3) (анг.) Bloomberg Праверана 22 кастрычніка 2012 г.
- ^ Country Comparison :: National product real growth rate (анг.) The World Factbook. CIA. Праверана 22 кастрычніка 2012 г.
- ^ Самые безработные страны ЕС (рас.) РБК. Рейтинг Праверана 22 кастрычніка 2012 г.
- ^ Elita Kalniņa. (09.03.2012) GDP of Latvia increased by 5.5% in 2011 (анг.) The Baltic Course. Праверана 22 кастрычніка 2012 г.