Актава (літаратуразнаўства)

Акта́ва (літаратуразнаўства) (па-лацінску: octo — восем) — васьмірадковы верш, радкі якога часьцей за ўсё пішуцца пяцістопным або шасьцістопным ямбам і рыфмуюцца па схеме АбАбАбвв. У першых шасьці радках павінна вытрымлівацца чаргаваньне розных па націску рыфмаў (мужчынскіх і жаночых, мужчынскіх і дактылічных і г. д.), завяршаюць жа актаву два радкі, зьвязаныя сумежнай рыфмоўкай. Актава ўзьнікла ў італьянскай народнай паэзіі, а ў эпоху Адраджэньня распаўсюдзілася ў многіх эўрапейскіх літаратурах. Актавы пісалі італьянцы Бакачыо і Таса, ангельскі паэт Байран, паляк Ю. Славацкі і многія іншыя. У беларускую паэзію актаву ўвёў Я. Купала («Спроба актавы», 1906):

Удар, душа, удар ты, сэрца,

Па струнах думак-весялух!

Збудзіце ўспаны ў паняверцы

Жыцьця зьмянлівага мой дух.

Хай думкі лягуць на паперцы

І цешаць братні погляд, слух,

Народу прыйдзе хай пара

Успомніць часам песьняра!

Літаратура

• Рагойша В. П. Паэтычны слоўнік. — 3-е выд., дапрац. і дапоўн. — Менск: Беларуская навука, 2004. — 576 с. — 2000 ас. — ISBN 985-08-0598-6
• Рагойша В. П. Тэорыя літаратуры ў тэрмінах. — Менск: Беларуская энцыклапедыя, 2001. — 384 с. — 1000 ас. — ISBN 985-11-0197-4