Ёнас Вайшкунас
Ёнас Вайшкунас (па-летувіску: Jonas Vaiškūnas; нарадзіўся 6 сакавіка 1961 году) — летувіскі этнаастраном, фізык, музэйны дзяяч, чалец Рады этнічнай культуры, кіраўнік Аўкштоцкай Рады этнічнай культуры, галоўны рэдактар народніцкага парталу alkas.lt.
Ёнас Вайшкунас | |
| Jonas Vaiškūnas | |
.png) Ёнас Вайшкунас у першым шэрагу з жазлом сьвятара, побач жонка Дайва | |
| Дата нараджэньня | 6 сакавіка 1961 (63 гады) |
|---|---|
| Месца нараджэньня | Папішкі, Сьвянцянскі раён, Летувіская ССР |
| Месца вучобы | Віленскі ўнівэрсытэт |
| Занятак | астраном |
| Навуковая сфэра | этнаастраномія, фізыка, музэйная справа, публіцыстцка |
| Сайт | alkas.lt |
Жыцьцяпіс
рэдагавацьНарадзіўся 6 сакавіка 1961 року ў вёсцы Папішкі Сьвянцянскага раёну. У 1979 годзе скончыў сярэднюю школу ў Сьвянцянах, у 1984 — фізычны факультэт Віленскага ўнівэрсытэту.
У 1984—1986 роках працаваў у інстытуце лязэрнае оптыкі Акадэміі навук Летувы. У 1986—1987 інжынэр-тэхноляг вопытнага заводу фізычнага інстытуту, у 1987—1990 — старэйшы інжынэр астрафізыкі. У 1990—1998 працаваў у музэі этнакасмалёгіі музэйшчыкам і навуковым супрацоўнікам. У 2000—2001 культуроляг у Лабанорскім нацыянальным парку.
Ад 1999 року — старэйшы кіраўнік Маляцкага краязнаўчага музэю.
З 2006 року ў дактараце рэлігіязнаўства ў Ягэлёнскім унівэрсытэце ў Варшаве. Дасьледаваў народную астраномію, культурную астраномію, а таксама сымболіку летувіскага народнага мастацтва. Паводле адмысловае замовы ад 1988 року займаўся зборам і аналізам ведаў у галіне летувіскае этнаастраноміі.
Ад 1994 чалец Міжнароднай культурнай астранамічнай асацыяцыі (SEAC), з 2003 — яе віцэ-прэзыдэнт. З 2005 року чалец рады Міжнароднай садружнасьці архэаастраноміі й культурнай астраноміі (ISAAC).
Аўтар больш за 40 навуковых і каля 400 навукова-папулярных артыкулаў.[1]
У 1986—1988 роках зьяўляўся адным з актывістаў нацыянальнага адраджэньня, адным з арганізатараў клюбу «Talka» (Талака) ды рэдактарам аднайменнае газэты. У палітыцы з 1988 року, калі распачаў дзейнасьць у рэфарматарскім руху ў Маляцкім раёне, у якім браў удзел да атрыманьня Летувой незалежнасьці.
У 1996 годзе заснаваў у вёсцы Кулёны побач з Маляцкай астранамічнай абсэрваторыяй этнаграфічную сядзібу, каля якой штогод у канцы красавіка адзначаецца Юр’я — традыцыйнае сьвята абуджэньня прыроды.
У 2010 року разам з шэрагам паплечнікаў распачаў публіцыстычную дзейнасьць на партале alkas.lt.
Рэканструкцыя балцкага задыяку
рэдагавацьУ філіяле Нацыянальнага музэю беларускага мастацтва ў Раўбічах захоўваецца ўнікальны экспанат — сярэднявечны коўш з нанесенымі на яго абліччамі людзей і жывёлаў. Вайшкунас надаў шмат увагі вывучэньню гэтага экспанату, які ў выніку дапамог зрабіць рэканструкцыю старажытнабалцкага Задыяку. Грунтуючыся на матэрыялах гэтага досьледу, у 2012 ён выдае кнігу «Skaitant dangaus ženklus. Lietuviško Zodiako pėdsakais» («Чытаючы нябесныя знакі. Сьляды летувіскага Задыяку»).
Стаўленьне да Беларусі
рэдагавацьЁнас Вайшкунас прытрымліваецца бясспрэчнага далучэньня беларусаў да балцкага сьвету. Ён лічыць, што беларусы, якія ведаюць гісторыю свайго народу, ведаюць, што яны — літоўцы і што нашая гістарычная спадчына агульная, а яе падзел у мностве выпадкаў толькі ўмоўны.[2]