Экапаселішча

Экапасе́лішча, экавёска — паселішча, створанае для арганізацыі экалягічна чыстае прасторы для жыцьця групы людзей. Зазвычай ягоныя насельнікі сыходзяць з канцэпцыі ўстойлівага разьвіцьця і арганізуюць харчаваньне за кошт арганічнага земляробства. Адна з формаў ідэйнае грамады.

Экавёска «Сем ліп». Альтмарк, Нямеччына

Прынцыпы парадкаваньня

У розных экалягічных паселішчах сустракаюцца розныя экалягічныя (прыродаахоўныя) абмежаваньні і самаабмежаваньні вытворчасьці і звароту тавараў, выкарыстаньня тых або іншых матэрыялаў або тэхналёгіяў, ладу жыцьця. У якасьці найбольш распаўсюджаных прыкладаў можна прывесьці:

• Устойлівае земляробства — выкарыстаньне неспустошвальных тэхналёгіяў апрацоўкі зямлі (напрыклад, прынцыпы пэрмакультуры). Як правіла, бывае таксама забароненае выкарыстаньне пэстыцыдаў.
• Устойлівае лесакарыстаньне і полікультурнае лесаўзнаўленьне — беражлівае выкарыстаньне лясоў і працы па высадцы розных пародаў дрэваў для фармаваньня ў лясох устойлівых экасыстэмаў, у адрозьненьне ад монакультурных пасадак (уразьлівых да хваробаў і шкоднікаў).
• Мінімізацыя энэргаспажываньня — дастаткова распаўсюджаная практыка, якая праяўляецца ў будаўніцтве энэргаэфэктыўнага жытла, выкарыстаньні аднаўляльных крыніц энэргіі, мінімізацыі бытавога энэргаспажываньня.
• Неўжываньне алькагольных напояў, забарона на паленьне і выкарыстаньне абсцэннае лексыкі.
• Сыстэмы натуральнага харчаваньня, напрыклад, вэгетарыянства, сыраедзтва, вэганства і да т. п. У асаблівых выпадках забарона ўжываньня мяса або вырошчваньня скаціны на мяса.
• Большасьць жыхароў экапаселішчаў звычайна прытрымліваецца сыстэмаў здаровага ладу жыцьця, які ўключае ў сябе загартоўваньне, наведаньне лазьні, актыўную фізычную нагрузку, пазытыўны жыцьцёвы настрой.

Часта сустракаецца імкненьне да аўтаномнасьці й незалежнасьці ад паставак звонку, да пэўнага самазабесьпячэньня. У большасьці вясковых і прыгарадных экапаселішчаў іхнія жыхары імкнуцца самі вырошчваць для сябе экалягічна чыстыя прадукты харчаваньня, з выкарыстаньнем тэхналёгіяў арганічнае сельскае гаспадаркі. У некаторых (як правіла, буйных) экапаселішчах атрымоўваецца наладжваньне ўласнае вытворчасьці адзежы, абутку, посуду й іншых рэчаў, неабходных для жыхароў экапасяленьня і (або) таваразвароту са зьнешнім сьветам.

Шэраг экапаселішчаў выкарыстоўваюць аўтаномную дробную альтэрнатыўную энэргетыку.

Колькасьць людзей у экапаселішчах можа вар’явацца ў межах 50—150 жыхароў, паколькі ў гэтым выпадку, паводле зьвестак сацыялёгіі й антрапалёгіі, будзе забясьпечаная ўся неабходная для такага паселішча інфраструктура. Тым ня меней, могуць існаваць і буйныя экапаселішчы (да 2000 жыхароў).

Арганізацыя

Жыхары экапасяленьня, як правіла, аб’яднаныя агульнымі экалягічнымі ці духоўнымі інтарэсамі. Шматлікія зь іх бачаць тэхнагенны лад жыцьця непрымальным, разбуральным для прыроды і прыводзячым да сусьветнай катастрофы. Як альтэрнатыву тэхнагенной цывілізацыі, яны прапануюць жыцьцё ў невялікіх паселішчах зь мінімальным уплывам на прыроду. Экалягічныя паселішчы часта супрацоўнічаюць міжсобку, у прыватнасьці, вялікае іх мноства аб’яднанае ў Сеткі паселішчаў (напрыклад, Глябальная сетка экапаселішчаў).

У некаторай ступені прынцыпы экапаселішчаў могуць быць прымененыя і да ўжо існых вёсак. Абавязковай умовай такіх паселішчаў зьяўляецца гарманічнае ўзаемадзеяньне з прыродай і мінімальны нэгатыўны ўплыў на яе.

Глядзіце таксама

• Альтэрнатыўная энэргетыка
• Арганічная сельская гаспадарка
• Пэрмакультура

Вонкавыя спасылкі

Экапаселішча — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

• Глябальная сетка экавёсак (анг.)
• Міжнародны каталёг «мэтанакіраваных грамадаў», у тым ліку экалягічных паселішчаў (анг.)
• Экапаселішча Findhorn — найбольш вядомае экапаселішча ў сьвеце (анг.)
• Энцыкляпэдыя «Экавёска» (анг.) на вікі-рухавіку