Цхінвалі
Цхінвалі (Цхінвал; па-грузінску: ცხინვალი; па-асэтынску: Цхинвал) — горад у Грузіі, у рэгіёне Шыда Картлі. У цяперашні час кантралюецца самаабвешчанай рэспублікай Паўднёвая Асэтыя і зьяўляецца яе сталіцай. Да 1990 году адміністрацыйны цэнтар Паўднёва-Асэтынскай аўтаномнай вобласьці, уваходнай у Грузінскую ССР у складзе СССР.
| Цхінвалі | |||||
| груз. ცხინვალი | |||||
| |||||
| |||||
| Першыя згадкі: | 1398 | ||||
| Краіна: | Грузія | ||||
| Край: | Шыда Картлі | ||||
| Плошча: | 17,46 км² | ||||
| Вышыня: | 860 м н. у. м. | ||||
| Насельніцтва | |||||
| колькасьць: | 30 000 чал. | ||||
| шчыльнасьць: | 1718,21 чал./км² | ||||
| Часавы пас: | UTC+4 | ||||
| Паштовы індэкс: | 7300 | ||||
| Нумарны знак: | RSO | ||||
| Геаграфічныя каардынаты: | 42°13′32.38″ пн. ш. 43°58′12.25″ у. д. / 42.2256611° пн. ш. 43.9700694° у. д.Каардынаты: 42°13′32.38″ пн. ш. 43°58′12.25″ у. д. / 42.2256611° пн. ш. 43.9700694° у. д. | ||||
Цхінвалі на мапе Грузіі   Цхінвалі | |||||
 Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
| |||||
| http://tskhinval.ru | |||||
Горад знаходзіцца на рацэ Вялікі Ліяхві, на вышыні 870 мэтраў над узроўнем мора.
Гісторыя
рэдагавацьПершае пісьмовае згадваньне Цхінвалі адносіцца да 1398 году. Ёсьць вэрсія, па якой Цхінвалі быў пабудаваны ў III стагодзьдзі Картлійскім царом Асфагурам (гл. Картлі). На момант уваходжаньня Картлі-Кахэцінскага царства (1801) у склад Расейскай імпэрыі — мястэчка, затым горад Цхінвалі. У пэрыяд знаходжаньня Грузіі ў складзе Расейскай імпэрыі — горад у Грузіна-Імэрэцінская, а потым у Тыфліскай губэрні. Пасьля саветызацыі Грузіі, у 1922 годзе Цхінвалі быў уведзены ў склад Паўднёва-Асэтынскай аўтаномнай вобласьці Грузінскай ССР, у пэрыяд з 1934 па 1961 меў назву Сталініры (у гонар Сталіна).
На 1955 год у горадзе існавалі 2 бібліятэкі, драматычны тэатар, краязнаўчы музэй. З 1935 году і па цяперашні час у горадзе знаходзіцца пэдагагічны інстытут.
Паводле сучаснага адміністрацыйна-тэрытарыяльнага падзелу Грузіі горад аднесены да Гарыйскага раёну, аднак грузінскімі ўладамі не кантралюецца. Фактычна Цхінвалі зьяўляецца сталіцай самаабвешчанай Рэспублікі Паўднёвая Асэтыя, якая знаходзіцца ў стане канфлікту з Рэспублікай Грузія.
У жніўні 2008 году горад стаў месцам баявых дзеяньняў паміж грузінскім і расейскім бокам. Зьнішчаны галоўны адміністрацыйны будынак Цхінвалі, горад практычна цалкам разбураны ў выніку абстрэлу грузінскай і расейскай артылерыяй і ўсталёўкамі «Град».[1]