Таксаномія

Таксаномія (ад па-старажытнагрэцку: τάξις — лад, парадак ды νόμος — закон) — разьдзел біялёгіі, які займаецца клясыфікацыяй ды сыстэматызацыяй (напрыклад, відаў жывых арганізмаў).

Швайцарскі батанік Агюстэн Дэкандоль, які ўпершыню прапанаваў слова «таксаномія» ў 1813 годзе

Гісторыя

Слова «таксаномія» ўпершыню прапанаваў Агюстэн Дэкандоль у 1813 годзе. Ён займаўся клясыфікацыяй расьлінаў ды аднёс гэтае паняцьце да біялёгіі. Пазьней зьявіліся таксаномія ў лінгвістыцы, геаграфіі ды геалёгіі.

Сучасныя погляды на таксаномію

З пункту погляду матэматыкі, таксаномія займаецца пабудовай дрэвападобнай структуры клясыфікацыі пэўных аб’ектаў. Угары гэтай структуры агульная клясыфікацыя (карнявы таксон). Ён уключае ўсе аб’екты пэўнай таксаноміі. Таксоны больш нізкага ўзроўню клясыфікуюць аб’екты больш спэцыфічна. Яны адносяцца да падмностваў гэтых аб’ектаў. Сучасная біялягічная клясыфікацыя, напрыклад, зьяўляецца герархічнай сыстэмай, у падмурку якой знаходзяцца асобныя арганізмы (індывідуўмы). На розных узроўнях герархіі гэтай сыстэмы знаходзяцца таксоны, кожны зь якіх падпарадкаваны аднаму ды толькі аднаму таксону больш высокага рангу. Адна з найбольш фундамэнтальных праблемаў таксаноміі заключаецца ў вызначэньні спосабу існаваньня таксону.

Словы «таксаномія» ды «сыстэматыка» часта выкарыстоўваюць як сынонімы, але строга кажучы, таксаномія зьяўляецца часткай сыстэматыкі.

Глядзіце таксама

• Сыстэматыка