Сыкхізм

Сыкхізм (ад панджабі: ਸਿੱਖੀ, «прыхільнік, вучань») — монатэістычная рэлігія, заснаваная ў Пэнджабе, у паўночна-заходняй частцы Індыйскага субкантынэнта гуру (духоўным настаўнікам) Нанакам, які жыў з 1469 па 1539 гады. Галоўным сьвятым пісаньнем сыкхаў зьяўляецца гуру Гуру Грантг Сагіб.

Сыкхізм аб’ядноўвае ідэі індуізму й ісламу. Гэтай рэлігіяй успрымаюцца індуісцкія канцэпцыі кармы й перараджэньня, але адпрэчваецца каставая сыстэма й ідалапаклонства . Сыкхі вераць, што Бог зьяўляецца адзінай рэальнасьцю й духоўнае вызваленьне можа дасягацца шляхам здаволеньня яго праз сардэчны сьпеў, паўтор сьвятога імені, мэдытацыю й служэньне. Цэнтральнай зьяўляецца канцэпцыя Халса, абранай расы сьвятых воінаў, як і гэтак званае пяць «К»: канга (грэбень), какч (кароткія шырокія штаны), кірпань (меч), кара (сталёвы бранзалет), кес (неабрэзаныя валасы й барада).

Сікхізм заснаваны на духоўных вучэньнях гуру Нанака, першага гуру, а таксама іншых дзевяці гуру, якія былі спадкаемцамі адзін аднаго. Дзясяты гуру, Гобінд Сынгг, назваў сыкхскае пісаньне Гуру Грантг Сагіб сваім пераемнікам, спыніўшы лінію гуру людзей і зрабіўшы сьвятое пісаньне сыкхаў адвечным, рэлігійным духоўным кіраўніцтвам для сыкхаў^[1]^[2]^[3]. Сыкхізм адхіляе сьцьвярджэньні, што любая пэўная рэлігійная традыцыя мае манаполію на абсалютную ісьціну^[4]^[5].

Сыкхскае пісаньне пачынаецца сымбалем Ік-анкар (ੴ), Мул-мантарам і асноўнай малітвай аб адзіным вярхоўным Богу^[6]^[7]. Сыкхізм падкрэслівае важнасьць мэдытацыі й разважаньня над словамі сьвятога пісаньня (сымран)^[8], якое можна выразіць музычна праз кіртан альбо ўнутрана праз нам-джапо (паўтарньне імя Богу) як сродак адчуць боскую прысутнасьць. Сыкхізм вучыць вернікаў трансфармаваць «пяць злодзеяў» (пажаднасьць, лютасьць, сквапнасьць, прывязанасьць і эга)^[9]. Гуру Нанак вучыў, што актыўнае, творчае й практычнае жыцьцё, заснаванае на праўдзівасьці, вернасьці, самакантролю й чысьціні вышэй за мэтафізычную ісьціну, і што ідэальны чалавек — гэта той, хто ўсталёўвае яднаньне з Богам, ведае ягоную волю й выконвае гэтую волю^[10].

Гэта адна з наймаладзейшых сусьветных рэлігіяў сьвету, а таксама дзявятая паводле колькасьці вернікаў рэлігія ў сьвеце^[11]. На сёньня сыкхізм налічвае каля 30 млн. пасьлядоўнікаў^[12], зь якіх 83% пражывае ў Індыі, 76% індыйскіх сыкхаў жывуць у Пэнджабе, таксама вернікі пражываюць у Пакістане^[13]. Колькасьць вернікаў штогод павялічваецца^[14].

Крыніцы

^ Louis Fenech and WH McLeod (2014), «Historical Dictionary of Sikhism», 3rd Edition, Rowman & Littlefield. — С. 17, 84—85. — ISBN 978-1442236004.
^ William James (2011), «God's Plenty: Religious Diversity in Kingston», McGill Queens University Press. — С. 241—242. — ISBN 978-0773538894.
^ Mann, Gurinder Singh (2001). «The Making of Sikh Scripture». United States: Oxford University Press. — С. 21_25, 123—124. — ISBN 978-0-19-513024-9.
^ Singh Kalsi, Sewa (2008). «Sikhism». London: Kuperard. — С. 24. — ISBN 978-1-85733-436-4.
^ Gregory M. Reichberg; Henrik Syse (2014). «Religion, War, and Ethics: A Sourcebook of Textual Traditions». Cambridge University Press. — С. 672—674. — ISBN 978-1-139-95204-0.
^ Pashaura Singh (2003). «The Guru Granth Sahib: Canon, Meaning and Authority». Oxford University Press. — С. 101—102. — ISBN 978-0-19-908773-0.
^ H. Singha (2000). «The Encyclopedia of Sikhism (over 1000 Entries)». Hemkunt. — С. 20—21, 103. — ISBN 978-81-7010-301-1.
^ «Where Hinduism and Sikhism meet». Mumbai Mirror.
^ Nayar, Kamala Elizabeth; Sandhu, Jaswinder Singh (2012). «Socially Involved Renunciate, The: Guru Nanak's Discourse to the Nath Yogis». SUNY Press. — С. 106. — ISBN 978-0-7914-7950-6.
^ Marwaha, Sonali Bhatt (2006). «Colors of Truth: Religion, Self and Emotions : Perspectives of Hinduism, Buddhism, Jainism, Zoroastrianism, Islam, Sikhism and Contemporary Psychology». Concept Publishing Company. — С. 205—206. — ISBN 978-81-8069-268-0.
^ «Major Religions of the World Ranked by Number of Adherents». Adherents.com.
^ «Religions by adherents». Adherents.com
^ Axel, Brian Keith (2001). «The Nation's Tortured Body: Violence, Representation, and the Formation». Duke University Press. p. 88. ISBN 978-0-8223-2615-1.
^ «The List: The World's -Growing Religions». Foreign Policy.

Вонкавыя спасылкі

Сыкхізм — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

Сыкхізм. Curlie (анг.).
Сыкхізм. BBC (анг.).
Сыкхізм (рас.).

[1] Louis Fenech and WH McLeod (2014), «Historical Dictionary of Sikhism», 3rd Edition, Rowman & Littlefield. — С. 17, 84—85. — ISBN 978-1442236004.

[2] William James (2011), «God's Plenty: Religious Diversity in Kingston», McGill Queens University Press. — С. 241—242. — ISBN 978-0773538894.

[3] Mann, Gurinder Singh (2001). «The Making of Sikh Scripture». United States: Oxford University Press. — С. 21_25, 123—124. — ISBN 978-0-19-513024-9.

[4] Singh Kalsi, Sewa (2008). «Sikhism». London: Kuperard. — С. 24. — ISBN 978-1-85733-436-4.

[5] Gregory M. Reichberg; Henrik Syse (2014). «Religion, War, and Ethics: A Sourcebook of Textual Traditions». Cambridge University Press. — С. 672—674. — ISBN 978-1-139-95204-0.

[6] Pashaura Singh (2003). «The Guru Granth Sahib: Canon, Meaning and Authority». Oxford University Press. — С. 101—102. — ISBN 978-0-19-908773-0.

[7] H. Singha (2000). «The Encyclopedia of Sikhism (over 1000 Entries)». Hemkunt. — С. 20—21, 103. — ISBN 978-81-7010-301-1.

[8] «Where Hinduism and Sikhism meet». Mumbai Mirror.

[9] Nayar, Kamala Elizabeth; Sandhu, Jaswinder Singh (2012). «Socially Involved Renunciate, The: Guru Nanak's Discourse to the Nath Yogis». SUNY Press. — С. 106. — ISBN 978-0-7914-7950-6.

[10] Marwaha, Sonali Bhatt (2006). «Colors of Truth: Religion, Self and Emotions : Perspectives of Hinduism, Buddhism, Jainism, Zoroastrianism, Islam, Sikhism and Contemporary Psychology». Concept Publishing Company. — С. 205—206. — ISBN 978-81-8069-268-0.

[11] «Major Religions of the World Ranked by Number of Adherents». Adherents.com.

[12] «Religions by adherents». Adherents.com

[13] Axel, Brian Keith (2001). «The Nation's Tortured Body: Violence, Representation, and the Formation». Duke University Press. p. 88. ISBN 978-0-8223-2615-1.

[14] «The List: The World's -Growing Religions». Foreign Policy.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]