Вікіпэдыя

Ігнат Ходзька: розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьмена
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
 
Радок 12:
| Партрэт = Ignacy Chodzko (25382359) (cropped).jpg
}}
'''Ігна́т Хо́дзька''' ({{Мова-пол|Ignacy Chodźko}}; 29 верасьня 1794, в. [[Заблошчына]], цяпер [[Вялейскі раён]]  — 1 жніўня 1861, [[маёнтак]] [[Дзявянты]] [[Віленская губэрня|Віленскай губэрніі]], цяпер частка в. [[Навасады]], Вялейскі раён)  — польскамоўны пісьменьнік і паэт.
 
== Жыцьцяпіс ==
Бацькі  — Антоні Ходзька й Кацярына зь Відмантаў. зь 10-гадовага ўзросту навучаўся ў [[Барунская базылянская школа|Барунскай базылянскай школе]].
 
У 1810—1814 навучаўся ў [[Віленскі ўнівэрсытэт|Віленскім унівэрсытэце]], які скончыў са ступеньню кандыдата [[Філязофія|філязофіі]].
 
У 1814  г., пасьля сьмерці бацькі, апекаваўся дзядзькам  — вядомым [[драматург]]ам і [[Масонства|масонам]] [[Ян Ходзька-Барэйка|Янам Ходзькам]]. У [[Варшава|Варшаве]] Ігнат Ходзька ўвайшоў у кола масоноў і літаратараў. Зьяўляўся чальцом [[Шурбаўцы|таварыства шубраўцаў]], у якім быў вядомы пад імём "«Рыфмаплёт"» ("«Рифмоплет"»).
 
У 1826  г. паступіў на службу ў [[Радзівілаўская канцэлярыя|Радзівілаўскую канцэлярыю]]. Зьяўляўся чальцом масонскіх лож [[Вільня|Вільні]] й [[Менск|Менску.]] Займаў розныя грамадзянскія пасады.
 
Зь 1855 году  — член [[Віленская археалягічная камісія|Віленскай археалягічнай камісіі]].
 
У 1855 году пад час падарожжа па [[Віленская губэрня|Віленскай губэрніі]], вядомы краязнаўца [[Адам Кіркор]] разам зь [[Дамінік Ходзька|Дамінікам Ходзькам]] й князем [[Тадэвуш Пузына|Тадэвушам Пузынай]] прыехаў у госьці да Ігната Ходзькі ў яго маёнтак [[Дзевятні]]. Затым яны разам паехалі ў [[Аўгустова]], маёнтак [[Генрых Свянтэцкі|Генрыха Свянтэцкага]] ([[Сваяцтва|зяць]] Ігната Ходзькі) якое месьцілася на беразе возера [[Нарач]] каля сучаснай вёскі [[Занарач]].
 
Зь 1858  — член і віцэ-прэзыдэнт Камітэту па паляпшэньню быту сялянаў Віленскай губэрніі.
 
У 1859 годзе Ігнат Ходзька разам зь Адамам Кіркорам зьяўлялісь дзейнымі чальцамі Музэюму старажытнасьцей Віленскай археалягічнай камісіі.
 
У 1861  г.  — абраны міравым пасрэднікам.
 
Памёр 1 жніўня 1861 году ў маёнтку Дзявянты. Пахаваны ў радавым склепе-пахавальні на могілках в. [[Войстам]]. Большую частку жыцьця правёў ў маёнтку Дзявятні (цяпер вёска Навасады Вілейскага раёну).
 
== Сям’я ==
У шлюбе зь Людвікай, дачкой Міхала Мацкевіча, гаспадара суседняга маёнтка [[Рускае Сяло (Менская вобласьць)|Рускае Сяло]]. Меў дачку Станіславу (~1826–18581826-1858), якая была ў шлюбе з Гэнрыкам Сьвянтэцкім (Henryk Świątecki; 1822–18691822—1869), [[Маршалак|маршалкам]] [[Сьвянцянскі павет (Віленская губэрня)|Сьвянцянскага павета]], нарадзіла пяцёра дзяцей, у тым ліку Леона Сьвянтэцкага (пам. 1907). і дачку Марыю. Марыя Сьвянтэцкая ў [[Францыя|Францыі]] выйшла замуж за [[Густаў Чаховіча|Густава Чаховіча]], які ў 1863 годзе быў паўстанцкім вайсковым начальнікам Сьвянцянскага павету. У іх нарадзілася дачка Сафія, што пабралася шлюбам з Марсэлем дэ Бравусэ. У іх было трое дзяцей, адна зь якіх  — дачка Гелена  — выйшла замуж за [[Казімір Сьвятлодыч-Кісель|Казіміра Святлодыч-Кісяля]] й мела дзвух дзяцей  — Ганну й Аляксандра. Сям’я Аляксандра Сьвятлодыч-Кісяля зараз жыве ў [[Францыя|Францыі.]]
 
== Літаратурная дзейнасьць ==
Ігнат Ходзька апублікаваў у «Wiadomosci brukowe» некалькі артыкулаў, якія й дагэтуль лічацца дасьціпнейшымі творамі тагачаснае польскае літаратуры. Тым часам у часопісе «Dziennik Wilenski» друкаваліся й яго вершы (некаторыя пераклаў на расейскую мову: «Паэзія славян» Гэрбеля). Спачатку Ігнат Ходзька  — прыхільнік строгага [[Клясыцызм|клясіцызму]] ў літаратуры, пасьля, пад уплывам [[Антоні Эдвард Адынец|А. Адынца]] й [[Юльян Корсак|Ю. Корсака]], [[Рамантызм|рамантык]]  — пісаў аповесьці й паэтычныя аповеды.
 
Першая аповесьць Ігната Ходзькі пад назвай «''Poddany''» (Прыгонны) была надрукавана ў 1829  г. За ёй былі надрукаваны аповесьці «''Samowar''» (Самавар), «''Ranek przed slubem''» (Ранак перад вясельлем) , «''Brzegi Wilii''» (Берагі Вяльлі).
 
Улюбёным жанрам была гавэнда ({{Мова-пол|gawęda|скарочана}})  — імітуючая вуснае апавяданьне аб нядаўнім мінулым. Выпусьціў шэсьць сэрыяў гавэнд ({{Мова-пол|Obrazy litewskie|скарочана}} («Литовские образы», 1842—1862)).
 
У 1847 гадох зьявілася вядомая аповесьць «''Domek mojego dziadka''» (Хатка майго дзядулі), у якой Ігнат Ходзька апісаў сваё дзяцінства.
 
Яго „Pamiętniki«Pamiętniki kwestarza“kwestarza» (Запісы квестара, 1851) паўплывалі на разьвіцьцё [[Гістарычны раман|гістарычнага раману]], у тым ліку й на творчасьць [[Генрык Сянкевіч|Генрыка Сянкевіча]].
 
Вядомым (сярод чытачоў) зьяўляецца яго «''Podania Litewskie''» (''Літоўскія паданьні'', 1852 і 1854) і «''Dwie konwersacye z przeszlosci''» (''Две размовы зь мінулага'').
 
Пяру Іграта Ходзькі належаць аповесьці: «''Jubilensz''» (Юбілей), «''Duch opiekunezy''» (Апякунскі дух), «''Autor swatem''» (Аўтар сватаўства), «''Panna respectowa''» (Рэспэктная панна, 1851), «Dworki na Antokolu» (Дворыкі на Антокале, 1854), «''Zegota z Milanowa Milanowski''» (Жэгота зь Міланава Міланоўскій, 1854), «''Pustelnik w Proniunach''» (Пустэльнік у Пранюнах, 1858). [[Элегія|Элэгія]] «''Rocznica''» (''Годавіна'') прысьвечана памерлай дачцэ.
Радок 59:
== Літаратура ==
 
* ''Живописная Россия: Отечество наше в его земельном, историческом, племенном, экономическом и бытовом значении: Литовское и Белорусское Полесье. Т.3/ Репринтное воспроизведение издания 1882 года. - — 2-е изд. - — Мн., 1994. - — С.127-128.''
* ''Рублевская Л. [https://www.sb.by/articles/odin-iz-roda-khodzko.html Один из рода Ходзько// Советская Белоруссия] (Минск). - — 2014. - — №190 (24571). -Суббота, 4 октября 2014.''
* ''Мысліцелі і асветнікі Беларусі: Х–XIX Х-XIX стст.: Энцыкл. даведнік: [Для ст. шк. узросту] / Маст. Э. Э. Жакевіч.  — Мн.: БелЭн, 1995.  — 672  с.''
* Borowy W. ''Polski słownik biograficzny''. T. 3: Brożek Jan  — Chwalczewski Franciszek.  — Kraków. -1937−1937.  — S. 382–384382—384.
* Kończyc T. Gabryela Puzynina i jej listy do Chodźki// Bluszcz.- 1909. №7.  — S. 93.
* Rogalski L. Historija literatury polskiej. 1840.
* Kirkor Adam. Wycieczka archeologiczna po guberni wileńskiéj przez Jana ze Śliwina//Biblioteka Warszawska.- t. 4.-1855.  — s. 237-257237—257.
* ''Памятная книга Виленской губернии на 1859 год.  — Вильна: Типография Осипа Завадзкого, 1859.  — С.52.''
* Полаўцаў
** Rogalski L. Historija literatury polskiej. 1840;
Радок 73:
== Вонкавыя спасылкі ==
 
* [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_XIV/189 Zabłotczyzna]// Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. Tom XIV (Worowo  — Żyżyn) z 1895 r.
* [http://slowo.grodnensis.by/index.php?option=com_content&view=article&id=2853%3A10-374&catid=12%3Aparafii-i-swiatynie&Itemid=430&lang=by Войстам. Парафіі і святыні]
* [https://www.peramoga.by/kultura/strachanaya-spadchyna-vilejshchyny-majontak-dzevyatni-ignaciya-hodzki/ СТРАЧАНАЯ СПАДЧЫНА ВІЛЕЙШЧЫНЫ. МАЁНТАК ДЗЕВЯТНІ ІГНАЦІЯ ХОДЗЬКІ]
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Ігнат_Ходзька»