Мадрыд: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Jarash (гутаркі | унёсак)
афармленьне
Радок 5:
|Назва на мове краіны = Madrid
|Код мовы назвы краіны = es
|Краіна = Гішпанія
|Герб = Escudo_de_Madrid.svg
|Сьцяг = Bandera_de_Madrid.svg
|Гімн =
|Дата заснаваньня =
|Першыя згадкі =
|Статус з =
|Магдэбурскае права =
Радок 23 ⟶ 19:
|Пасада кіраўніка =
|Кіраўнік =
|Плошча = 604.3
|Крыніца плошчы =
|Вышыня =
Радок 29 ⟶ 24:
|Колькасьць насельніцтва = 3213271
|Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва=
|Год падліку колькасьці = 2008
|Крыніца колькасьці насельніцтва =
|Колькасьць насельніцтва аглямэрацыі =
Радок 43 ⟶ 37:
|Часавы пас = +1
|Летні час = +2
|Тэлефонны код =
|Паштовы індэкс =
|Паштовыя індэксы =
|Назва лічбавага клясыфікатару =
|Лічбавы клясыфікатар =
Радок 52 ⟶ 43:
|Аўтамабільныя нумарныя знакі =
|Назва аўтамабільных нумарных знакаў =
|Выява = CollageMadrid.jpg
|Апісаньне выявы =
|Шырата паўшар’е = паўночнае
Радок 67 ⟶ 57:
|Пазыцыя подпісу на мапе =
|Водступ подпісу на мапе =
|Сайт =
|Колер = {{Колер|Гішпанія}}
}}
'''Мадры́д''' ({{мова-es|Madrid}}) — сталіца й найбуйнейшы горад [[Гішпанія|Гішпаніі]]. Насельніцтва гораду складае каля 3,3 млн{{Лік|3266126}} чалавек<ref>[http{{Спасылка|url=https://www.ine.es/nomen2/index.do?accion=busquedaDesdeHome&language=1&nombrePoblacion=madrid&x=0&y=0|загаловак=List of place name: Population of the Continuous Municipal Register by Population Unit|назва праекту=INE.es] ''|выдавец=Instituto Nacional de Estadística''|мова=en|дата публікацыі=1 студзеня 2019}}</ref>, а ўсяго ў [[аглямэрацыя|аглямэрацыі]] налічваецца каля{{Лік|6271000}} 6чалавек 271(паводле 000дадзеных чалавекза 2007—2009 гады)<ref>[{{Спасылка|url=http://epp.eurostat.ec.europa.eu/tgm/table.do?tab=table&init=1&language=en&pcode=tgs00080&plugin=1|загаловак=Total population in Urban Audit cities|мова=en|выдавец=Eurostat]|копія=http://web.archive.org/web/20120121192735/http://epp.eurostat.ec.europa.eu/tgm/table.do?tab=table&init=1&language=en&pcode=tgs00080&plugin=1|дата копіі=21 студзеня 2012}}</ref>. Гэта трэці па велічыні горад [[Эўрапейскі зьвяз|Эўрапейскага зьвязу]], пасьля [[Лёндан]]у й [[Бэрлін]]а, а ягоная сталічная аглямэрацыя зьяўляецца трэцяй па велічыні ў ЭЗ пасьля Лёндану й [[Парыж]]у.<ref>[http://www.demographia.com/db-worldua.pdf "World Urban Areas: Population & Density"] (PDF). Demographia.</ref><ref>Thomas Brinkoff. [http://www.citypopulation.de/world/Agglomerations.html «Principal Agglomerations of the World»].</ref>. Горад ахоплівае ў агульнай складанасьці 604,3 км²<ref>[http://www.madrid.es/UnidadesDescentralizadas/UDCObservEconomico/MadridEconomia/Ficheros/MadridEconomia2010Ingles.pdf Member of the Governing Council] (PDF). Delegate for Economy, Employment and Citizen Involvement. Page 6</ref>.
 
Мадрыдзкая гарадзкая аглямэрацыя валодае трэцім найбуйнымпаводле велічыні [[СУП]] у Эўрапейскім Зьвязе<ref>[{{Спасылка|url=https://www.ukmediacentre.pwc.com/imagelibrary/downloadMedia.ashx?MediaDetailsID=1562 "|загаловак=Global city GDP rankings 2008–2025"]. |выдавец=Pricewaterhouse Coopers|копія=http://web.archive.org/web/20110504031739/https://www.ukmediacentre.pwc.com/imagelibrary/downloadMedia.ashx?MediaDetailsID=1562|мова=en|дата копіі=4 мая 2011}}</ref>. Горад моцна ўплывае на [[палітыка|палітыку]], [[адукацыя|адукацыю]], [[сфэра забаваў|сфэру забаваў]], пытаньні захаваньня навакольнага асяродзьдзя, [[СМІ]], [[мода|моду]], [[навука|навукі]] й [[мастацтва]], што робіць вялікі ўнёсак у ягоны статус як аднаго з асноўных глябальных гарадоў сьвету<ref>Globalization and World Cities (GaWC) Study Group and Network, Loughborough University. [http://www.lboro.ac.uk/gawc/world2008t.html "The World According to GaWC 2008"].</ref><ref>[http://www.mori-m-foundation.or.jp/english/research/project/6/pdf/GPCI2009_English.pdf "Global Power City Index 2009"] (PDF).</ref>. З-за сваёй эканамічнай моцы, высокага ўзроўню жыцьця й памеру рынку, Мадрыд лічыцца буйным фінансавым цэнтрам [[Паўднёвая Эўропа|Паўднёвай Эўропы]] й [[Пірэнэйскі паўвостраў|Пірэнэйскага паўвострава]], ён месьціць галаўныя офісы большасьці асноўных гішпанскіх кампаніяў. Мадрыд зьяўляецца самым наведавальным сярод турысаў горадам Гішпаніі й чацьвёртым на кантынэнце<ref>[http://www.madridiario.es/2007/Enero/feria/feriamadrid/8577/turistas-madrid.html "Madrid is the most touristic city of Spain"]. Madridiario.es.</ref>, а таксама займае 10-ы радок у сьпісе гарадоў з прыдатнымі ўмовамі для жыцьця ў сьвеце паводле дадзеных часопісу «[[Манокль (часопіс)|Манокль]]», які быў апублікаваны ў 2010 годзе<ref>[http://www.monocle.com/Magazine/volume-3/Issue-25/ "Monocle's World's Most Liveable Cities Index 2009"]. Monocle.com.</ref><ref>[http://www.monocle.com/sections/affairs/Magazine-Articles/Top-20-liveable-cities---10-Madrid/ "Top 20 liveable cities – 10 Madrid"]. Monocle.com.</ref>. Мадрыд таксама знаходзіцца ў сьпісе 12 зялёных гарадоў Эўропы паводле дадзеных на 2010 год<ref>[http://www.citymayors.com/environment/greenest-cities-europe.html Greenest cities in Europe]. City Mayors (2010-03-03).</ref>. Горад у цяперашні час змагаецца за права правядзеньня [[Летнія Алімпійскія гульні 2020 году|летніх Алімпійскіх гульняў 2020 году]]<ref>[http://www.olympic.org/media?articleid=138217 "Media"]. Olympic.org.</ref>.
 
Горад разьмешчаны на рацэ [[Мансанарэс]] у цэнтры краіны. Зьяўляючыся сталіцай Гішпаніі, горад месьціць рэзыдэнцыю ўрада, а таксама [[Мадрыдзкі каралеўскі палац|рэзыдэнцыю гішпанскага манарха]], Мадрыд таксама зьяўляецца палітычным цэнтрам Гішпаніі<ref>[http://www.indiana.edu/~overseas/flyers/mad_ies.html "Madrid"]. Indiana.edu.</ref>. Нягледзячы на тое, што Мадрыд валодае сучаснай інфраструктурай, горад захаваў гістарычны зьнешні выгляд. Ягоныя славутасьці ўключаюць Каралеўскі палац у Мадрыдзе, [[Тэатар Рэал]] (Каралеўскі тэатар) з адрэстаўраваным у 1850 годзе Опэрным тэатрам; парк [[Буэна Рэтыра]], заснаваны ў 1631 годзе, будынак Нацыянальнай бібліятэкі XIX стагодзьдзя, якая зьмяшчае некаторыя з гістарычных архіваў Гішпаніі, археалягічны музэй, а таксама [[Залаты трохкутнік мастацтваў]], разьмешчаны ўздоўж [[Пасэо дэль Прада]] й які складаецца з трох мастацкіх музэяў: [[Прада (музэй)|музэй Прада]], [[Нацыянальны цэнтар мастацтва каралевы Сафіі]] й [[музэй Тысэна-Барнэмісы]]<ref>[http://www.easyexpat.com/madrid_en/overview_geography.htm "Madrid: Overview"]. Easy expat.</ref>.
Радок 137 ⟶ 126:
 
== Эканоміка ==
[[Файл:CollageMadrid.jpg|значак|Калаж Мадрыда: цэнтральныя бізнэс-раёны - AZCA ды CTBA, вуліца Кале дэ ААлькала з будынкам Мэтраполіс, Падац перамоў, Каралеўскі палац і катэдральны сабор Альмудэна]]
Нягледзячы на тэндэнцыю да пераносу індустрыяльных цэнтраў у прамысловыя паркі, разьмешчаныя па-за гарадзкой рысай, Мадрыд зьяўляецца другім паводле істотнасьці пасьля [[Барсэлёна|Барсэлёны]] прамысловым цэнтрам Гішпаніі. У апошні пэрыяд узрасла значнасьць аэрапорта [[Барахас (аэрапорт)|Барахас]] і яго ўклад у адміністрацыйную і фінансавую дзейнасьць. Істотна ўзрасло ў апошнія гады будаўніцтва дарогаў і пашырэньне чыгуначнага транспарту. Аднак Мадрыд, як і ўся Гішпанія, адстае ад астатняй Эўропы ў разьвіцьці новых тэхналёгіяў. У прыгарадах — некалькі аўтамабільных заводаў.