Вікіпэдыя

Аляксандар I Раманаў: розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
W (гутаркі | унёсак)
27 270 правак
д →‎Біяграфія: +Зьвязнасьць
Радок 11:
|Сьцяг = {{сьцяг|Расея}}
|Герб = {{Герб Расейскай Імпэрыі}}
|Пачатак тэрміну = [[1801]]
|Канец тэрміну = [[1825]]
|Каранацыя =
|Рэгент =
Радок 22:
|Сьцяг2 = {{сьцяг|Фінляндыя}}
|Герб2 =
|Пачатак тэрміну2 = [[1809]]
|Канец тэрміну2 = [[1825]]
|Каранацыя2 =
|Рэгент2 =
Радок 33:
|Сьцяг3 = {{сьцяг|Польшча}}
|Герб3 = {{Герб кангрэсавай Польшчы}}
|Пачатак тэрміну3 = [[1815]]
|Канец тэрміну3 = [[1825]]
|Каранацыя3 =
|Рэгент3 =
Радок 76:
[[Файл:Polish General`s Uniform of Emperor Alexander I.PNG|166пкс|міні|Мундзір генэралу войска [[Кангрэсавая Польшча|Кангрэсавага каралеўства]], які выкарыстоўваў Аляксандар I]]
[[Файл:Alex1.jpg|180пкс|справа]]
'''Аляксандар I Паўлавіч''' ({{мова-ru|Александр I Павлович}}; 23 сьнежня <small>[ст. ст. 12 сьнежня]</small> 1777 — 1 сьнежня <small>[ст. ст. 19 лістапада]</small> 1825) — [[Расейская імпэрыя|Імпэратар усерасейскі]] з [[1801]], [[Кангрэсавая Польшча|Кароль Польскі]] з [[1815]], сын [[Павал I|Паўла I]] з дынастыі [[Раманавы]]х, старэйшы, сярод братоў [[Канстанцін Раманаў|Канстанціна]] й [[Мікалай I|Мікалая]], свайго наступніка на [[трон]]е [[Расейская імпэрыя|Расеі]].
 
== Біяграфія ==
Нарадзіўся 23 сьнежня <small>[ст. ст. 12 сьнежня]</small> 1777 у Санкт-Пецярбургу. Аляксандар I быў вельмі адукаваны, калі ўва ўзросьце 23 гадоў атрымаў уладу ў Расеі. Першыя ягоныя дэкрэты ў асноўным датычыліся рэабілітацыі людзей, адпраўленых у адстаўку Паўлам I з урада ды войска, павелічэньне ролі [[Сэнат Расейскай імпэрыі|Сэнату]], скасаваньне прыгоннага права ў прыбалтыйскіх губэрнях, ліквідацыі [[Цэнзура|цэнзуры]] кніг, забарона на прымяненьне катаваньняў, лібэралізацыя замежнага гандлю ды адукацыйная рэформа. Стварыў унівэрсытэты ў [[Харкаў|Харкаве]] й [[Казань|Казані]] ды аднавіў [[Віленскі ўнівэрсытэт]] з польскай мовай навучаньня. Ён быў дружны з палякамі, яго сябар [[Адам Чартарыйскі]] быў міністрам замежных справаў.
 
Раней у [[1801]], Расея заваявала тэрыторыю Грузіі на Каўказе. Гэта прывяло да зацяжной вайны з [[Іран|Пэрсіяй]], якая прынесла некалькі паразаў. Сярод іншага, расейцы занялі паўночны [[Дагестан]] і Азэрбайджан у баку [[Касьпійскае мора|Касьпійскага мора]]. Гэтая вайна працягвалася зь перапынкамі да [[1813]] году. У [[1806]]—[[1812]]1806—1812 Расея таксама вяла вайну з [[Турцыя]]й. Вайсковыя зоны дзеяньня ўключалі [[Малдавія|Малдавію]] й [[Валяхія|Валахію]]. Нарэшце, пасьля некалькіх гадоў замірэньня, была складзена ў траўні [[1812]] [[Бухарэская мірная дамова (1812)|мірная дамова ў Бухарэсьце]], паводле якой Расея атрымала [[Бэсарабія|Бэсарабію]], і [[сэрбы]] атрымалі аўтаномію ў рамках Асманскай імпэрыі. Тым ня менш, у лютым [[1808]], Расея выступіла супраць Швэцыі й пасьля кароткай вайны, уся Фінляндыя ды Алянскія выспы ў Балтыйскім моры адышлі да Расеі.
 
Новы імпэратар у той час спрабаваў заставацца нэўтральным ў пытаньнях да Заходняй Эўропы і ў [[1801]] Расея заключыла дагавор аб міры й сяброўстве з [[Францыя]]й, а ў [[1802]] з [[Прусія]]й. Сяброўскія адносіны з Францыяй былі моцна размытыя, пасьля аб’явы [[Напалеон I Банапарт|Напалеона Банапарта]] консулам на ўсё жыцьцё, а затым імпэратарам, і пасьля гэтага страты магчымага кандыдата на прастол Францыі Люіса з дынастыі Кондэ. Нарэшце, у [[1805]], Расея далучылася да антыфранцускай кааліцыі, разам з Ангельшчынай, Аўстрыяй і Швэцыяй.
 
У 1820 годзе забараніў дзейнасьць езуітаў у Расейскай імпэрыі.
Радок 96:
{{Крыніцы}}
{{Імпэратары Расеі}}
 
[[Катэгорыя:Нарадзіліся 23 сьнежня]]
[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 1777 годзе]]
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Аляксандар_I_Раманаў»