Вікіпэдыя

Лазьдзея: розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
→‎Вонкавыя спасылкі: {{Месты і мястэчкі гістарычнай Троччыны}}
стыль
Радок 32:
|Паштовыя індэксы =
|Аўтамабільны нумарны знак =
|Выява = Lazdijai, bažnyčia.jpgJPG
|Апісаньне выявы = У цэнтры местаКасьцёл
|Шырата градусаў = 54
|Шырата хвілінаў = 14
|Шырата сэкундаў = 10
|Даўгата градусаў = 23
|Даўгата хвілінаў = 31
|Даўгата сэкундаў = 10
|Назва мапы =
|Варыянт мапы =
Радок 47:
|Сайт = [http://www.lazdijai.is.lt/ Афіцыйны сайт]
}}
'''Лазьдзе́я''', '''Ло́дзее'''<ref>Удадзімер Міхневіч У. [http://www2.polskieradio.pl/zagranica/by/news/artykul109021.html Шматкультурныя Сэйны] //, [[Беларуская рэдакцыя Польскага Радыё]], 27 траўня 2009 г.</ref> ({{мова-lt|Lazdijai|скарочана}}) — [[горад|места]] ў [[Аліцкі павет|Аліцкім павеце]] [[Летува|Летувы]], на рацэ [[Кірсна|Кірсьне]]. Адміністрацыйны цэнтар [[Лазьдзейскі раён|Лазьдзейскага раёну]] [[Аліцкі павет|Аліцкім павеце]]. Насельніцтва на 2017 год — 3985 чалчалавек. Знаходзіцца на пза 52 км ад [[Аліта|Аліты]], за 7 км ад граніцы з [[Польшча]]й.
 
Лазьдзея — даўняе [[Магдэбурскае права|магдэбурскае]] [[мястэчка]] [[Троцкі павет|гістарычнай Троччына]]
Знаходзіцца на поўдні краіны, за 52 км ад [[Аліта|Аліты]], за 7 км ад мяжы з [[Польшча]]й. Згодна з сучаснай афіцыйнай летувіскай клясыфікацыяй места належыць да этнаграфічнага рэгіёну [[Дзукія]].
 
== Назвы ==
== Этымалёгія назвы ==
Назва места паходзіць ад рэчкіракі ЛяздаЛязды (цяпер Райшупіс).
 
== Гісторыя ==
=== Вялікае Княства Літоўскае ===
Першы пісьмовы ўспамін пра Лазьдзею як гаспадарскі двор датуецца 1532 годам<ref>Лаздзея // {{Літаратура/ЭВКЛ|3к}} С. 298.</ref>;, гаспадарскікалі двор,яна цэнтарбыла цэнтрам [[Лазьдзейскае староства|староства]] [[Троцкі павет|Троцкага павету]]. У 1560 годзе вялікі князь літоўскі [[Жыгімонт II Аўгуст]] заснаваў тут [[мястэчка]]. Каля 1570 году ў Лазьдзеі збудавалі драўляны касьцёл, пры якім з 1571 году дзейнічала парафіяльная школа.
 
17 траўня 1597 году кароль і вялікі князь [[Жыгімонт Ваза]] надаў Лазьдзеі [[Магдэбурскае права]]<ref>[[Аляксей Шаланда|Шаланда А.]]. Радавод і герб зямян Гарадзенскага павету Пуціўлянінаў Свяцкіх у другой палове ХVІ—ХVІІІ ст. // «Герольд Litherland». № 1 (1). — Горадня, 2001. [http://kamunikat.fontel.net/pdf/herold/01.pdf]</ref> і герб з выявай лася, пад якім тры перакрыжаваныя ключы.
 
=== Пад уладай Расейскай імпэрыі ===
У выніку [[трэці падзел Рэчы Паспалітай|трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай]] (1795 год) Лазьдзея апынулася ў складзе [[Прусія|Прусіі]], зу 1807 годугодзе згодна з [[Тыльзіцкая мірная дамова|Тыльзіцкай мірнай дамовай]] — у складзе [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]], у Сейненскім павеце. У 1857, 1879, 1922 і 1923 гадох мястэчка цярпела ад пажараў.
 
На 1827 год у Лазьдзеі было 272 будынкі, на 1860 год — 225 (зь іх 3 мураваныя).
З 1918 году — у складзе [[Летува|Летувы]], з 1939 году — у [[Летувіская ССР|Летувіскай ССР]].
 
=== Найноўшы час ===
Па польска-летувіскіх баях і падпісаньні пагадненьня паміж міжваеннай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікай]] і Летувой у 1919 годзе Лазьдзея апынулася ў складзе Летувы. За часамі [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]] з чэрвеня 1941 да 1944 году места знаходзілася пад акупацыяй [[Трэці Райх|Трэцяга Райху]].
 
11 ліпеня 1994 году згодна з указам летувіскага прэзыдэнта мескі герб зноў атрымаў афіцыйны статус.
 
== Насельніцтва ==
=== Дэмаграфія ===
* XIX стагодзьдзе: 1827 год — 1988 чал.; 1860 год — 2394 чал.▼
* XX'''XIX стагодзьдзе''': 1970 1827 год — 38421988 чал.; 19891860 год — 5,6 тыс.2394 чал.<ref>[http://dic.academic.ru/dicChlebowski B.nsf/enc3p/174282 Лаздияй]Łoździeje // {{Літаратура/Вялікі энцыкляпэдычныГеаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|5к}} S. [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_V/763 763].</ref>
* XXI'''XX стагодзьдзе''': 2001 год1970 — 51403842 чал.; 20101989 год — 47925,6 тыс. чал.<ref>{{Літаратура/Вялікі энцыкляпэдычны слоўнік}}</ref>
▲* XIX'''XXI стагодзьдзе''': 18272001 год — 19885140 чал.; 18602010 год — 23944792 чал.
 
== Турыстычная інфармацыя ==
 
=== Славутасьці ===
* Касьцёл Сьв.Сьвятога Яна Хрысьціцеля (1894—1895)
* Могілкі: старыя каталіцкія, эвангеліцкія
 
== Месты-сябры ==
{| class="wikitable standard collapsible collapsed" style="border: none; width: 100%; background-color: transparent;"
!Пералік местаў-сяброў Лазьдзеі
|-
|
* [[Лукаў]], [[Польшча]]
|}
 
== Крыніцы ==
Радок 82 ⟶ 95:
== Літаратура ==
* {{Літаратура/ЭВКЛ|3}}
* Łoździeje // {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|5}} S. [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_V/763 763]—764
* [http://dic.academic.ru/dic.nsf/brokgauz_efron/62109/Лоздзее Лоздзее] // {{Літаратура/ЭСБЕ}}
 
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons}}
* [https://radzima.org/be/gorad/lazdzee.html м. ЛазьдзеяЛаздзее] на, [[Radzima.org]]
 
{{Гарады Летувы}}
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Лазьдзея»