Нацыянальны мастацкі музэй Рэспублікі Беларусь: розьніца паміж вэрсіямі

| Назва = Нацыянальны мастацкі музэй Рэспублікі Беларусь

| ФіліяФіліі =

| ФілііГорад = Менск

| Горад Краіна = МенскБеларусь

| ДатаГод стварэньня = [[24 студзеня]] [[1939]]

|Сайт Адрас = вул[http://artmuseum.by/by/ Леніна, 20www.artmuseum.by]

| Шырата паўшар'е градусаў = паўночнае53

| Шырата градусаўхвілінаў = 53

| Шырата хвілінаўсэкундаў = 5354

| Даўгата паўшар'е градусаў = усходняе27

| Даўгата градусаўхвілінаў = 2733

| Даўгата хвілінаўсэкундаў = 3338

| ПазыцыяВодступ подпісу на мапе =

Афіцыйная гісторыя музэю бярэ пачатак [[24 студзеня]] [[1939]] году — згодна з урадавай пастановай [[Савет Народныхнародных Камісараўкамісараў БССР|СаветаСавету Народныхнародных Камісараўкамісараў БССР]] у Менску стваралася ''Дзяржаўная мастацкая галерэя''. Яна разьмясьцілася ў пятнаццаці залях будынка [[Вышэйшая камуністычная сельскагаспадарчая школа|Вышэйшай камуністычнай сельскагаспадарчай школы]]. Акрамя аддзелаў [[жывапіс]]у, [[скульптура|скульптуры]] і [[графіка|графікі]], у Галерэі адмысловай пастановай быў арганізаваны аддзел мастацкай прамысловасьці. Кіраваў галэрэяй вядомы беларускі мастак-кераміст [[Мікалай Міхалап]].

Асновай мастацкай калекцыі Галерэі сталі творы з аддзелаў выяўленчага мастацтва гістарычных музэяў МенскаМенску, [[Віцебск]]ау, [[Магілёў|Магілёва]] і [[Гомель|ГомеляГомелю]]. Некалькі твораў са сваіх фондаў падаравалі [[Трацякоўская галярэя|Трацякоўская галерэя]] і [[Дзяржаўны Расейскі музэй|Расейскі музэй]], [[Музэй выяўленчых мастацтваў імя А. С. Пушкіна]] і [[Эрмітаж|Дзяржаўны Эрмітаж]].

Пасьля далучэньня Заходняй Беларусі да БССР у Мастацкую галерэю былі зьвезеныя мастацкія творы з нацыяналізаваных сядзібаў і замкаў, у тым ліку і частка калекцыі [[Нясьвіскі замак|палаца князёў Радзівілаў]] у [[Нясьвіж]]ы. Такім чынам, калекцыя папоўнілася багатым зборам [[Слуцкі пояс|слуцкіх паясоў]], францускіх габэленаў [[18 стагодзьдзе|XVIII ст.]]стагодзьдзя, партрэтнага жывапісу [[16 стагодзьдзе|XVI]]-[[19 стагодзьдзе|XIХXVI—XIХ стст]]стагодзьдзяў.

Напачатку [[1941]] году фонды ДКГ БССР налічвалі '''2711''' твораў, зь якіх '''400''' знаходзіліся ў экспазыцыі.

З пачаткам вайны калекцыю рыхтавалі да эвакуацыі. Але вывезьці не пасьпелі. Акупаваны Менск наведвалі Г. Пасэ і К. Мюльман. Г. Пасэ — дырэктар [[Дрэздэнская галерэя|Дрэздэнскай галерэі]] і асоба, упаўнаважаная па стварэньні асабістага музэю [[Гітлер]]а на яго радзіме, у [[Лінц]]ы. К. Мюльман — асоба, ўпаўнаважаная па ўліку культурных і мастацкіх каштоўнасьцяў на ўсходніх землях. Наведалі Менск і прадстаўнікі таварыства «Спадчына», якое ўзначальваў [[Гімлер]]. Лепшыя прадметы прыкладнога мастацтва і палотны былі канфіскаваныя Г. Пасэ, каштоўныя калекцыі адпраўлены ў [[Трэці Райх|Райх]] і ў [[Кёнігсбэрг]]. Да верасьня [[1941]] году збор мастацкай галерэі быў практычна страчаны. У гэты час [[Вільгельм Кубэ]] скардзіцца [[Альфрэд Розэнбэрг|А. Розэнбэргу]], што Менск пазбавіўся мільённых каштоўнасьцяў, бо «''каштоўныя палотны, мэбля XVIII—XIX стст., вазы, вырабы з мармура, гадзіньнікі і г. д. [[СС]] аддае на разрабаваньне [[вэрмахт]]у''».

Збор мастацкай галерэі перастаў існаваць, і яго страту можна назваць незваротнай. Лёс даваеннага збору ДКГ дагэтуль невядомы. Пошук яго ўскладняе адсутнасьць вопісаў. У «Вопісе музэйных каштоўнасьцяў, вывезеных гітлераўцамі ў Нямеччыну і ў краіны яе саўдзельнікаў і зьнішчаных у выніку разбойніцкіх дзеяньняў» [[1944]] году, складзенай музэйнымі супрацоўнікамі па памяці, значацца 223 творы расейскага жывапісу, 32 — заходнеэўрапейскага, мэбля з «Сіняй спальні» [[Аляксандар II|Аляксандра II]] ў [[Зімовы палацы|Зімовым палацы]], 60 абразоў XVI—XVIII стагодзьдзяў, 89 твораў скульптуры, 48 слуцкіх паясоў, 480 прадметаў расейскага парцаляну, 800 — заходнеэўрапейскага, 30 прадметаў старажытнага урэцкага шкла, 200 «посьцілак» ручной працы беларускіх ткачых, сотні твораў беларускіх мастакоў канца XIX — пачатку XX стагодзьдзя.

[[Файл:1000-rubles-Belarus-2000-f.jpg|міні|Выява музэямузэю на купюры 1000 рублёў]]

Другі этап гісторыі музэю зьвязаны з самаахвярнай дзейнасьцю [[Заслужаны дзяяч мастацтваў БССР|заслужанай дзяячкі мастацтваў БССР]], дырэктара Галерэі з [[1944]] году [[Алена Аладава|Алены Аладавай]].

Пасьля вызваленьня Менску Галерэя атрымала чатыры пакоі Дома прафсаюзаў на [[Плошча Свабоды (Менск)|плошчы Свабоды]]. У жніўні [[1945]] году галерэя набыла палотны Б. Кустодзіева, В. Паленава, К. Брулова і І. Левітана. Дзяржаўны музэй ім. А. С. Пушкіна перадаў некалькі карцін заходнеэўрапейскіх майстроў, Дзяржаўны Расейскі музэй — тры пэйзажы А. Куінджы, пэйзаж А. Багалюбава і парадны партрэт імпэратрыцы [[Кацярына II|Кацярыны II]]. На былым [[Архірэйскі падворак (Менск)|Архірэйскім падворку]] ў Менску былі знойдзеныя цудам ацалелыя абразы — у тым ліку і шэдэўры беларускага іканапісу «Нараджэньне Маці Божай» [[Пётр Яўсеевіч|Пятра Яўсеевіча]] з Галынца [[1649]] г. году, «Параскева» і «Ўзьнясеньне» XVI стагодзьдзя.

У [[1946]] годзе ў фондах было ўжо '''317''' твораў. Месца для экспазыцыйэкспазыцыяў не хапала. Аладава атрымала дазвол на будаўніцтва будынка для Галерэі. Праектаваньне было даручана [[Міхаіл Бакланаў|Міхаілу Бакланаву]].

Будаўніцтва Мастацкай галерэі зь дзесяцьцю прасторнымі залямі, разьмешчанымі на двух паверхах, было завершана ў [[1957]] годзе. Будынак стаўся адным зь першых музэйных будынкаў у гісторыі савецкай архітэктуры. [[5 лістапада]] прадстаўленьнем новай экспазыцыі і Ўсебеларускай выставы ўрачыста адкрыўся ''Дзяржаўны мастацкі музэй БССР'' (так стала звацца былая ''Мастацкая галерэя'' з [[10 ліпеня]] [[1957]] году). Калекцыя музэямузэю тады ўжо дасягала трох тысяч твораў расейскага, савецкага і беларускага мастацтва.

Абвяшчэньне незалежнасьці Беларусі пасьля распаду [[СССР]] зьмянілі статут музэю — з [[1993]] году музэй называецца ''Нацыянальным мастацкім музэем Рэспублікі Беларусь''.

{{зноскіКрыніцы}}