Бітва на Соме: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д Артаграфія
д вікіфікацыя, артаграфія
Радок 1:
{{Бітва |
|Назва = Бітва на Соме |
|Вайна = [[Першая Сусьветная вайна]] |
|Выява = British Mark I male tank Somme 25 September 1916.jpg|300px|300пкс
|Подпіс да выявы = Брытанскі [[танк]] [[Mark I]] на Соме 25 верасьня 1916 |
|Дата = 1 ліпеня — 19 лістапада 1916 |
|Месца = рака [[Сома (рака)|Сома]] |
|Вынік = [[Пірава перамога]] [[Антанта|Антанты]] |
|Войска1 = {{Сьцяг Вялікабрытаніі}} [[Вялікая Брытанія]]<br />{{Сьцяг Францыі}} [[Францыя]]<br />{{Сьцяг Аўстраліі}} [[Аўстралія]]<br />{{Сьцяг Канады}} [[Канада]]<br />{{Сьцяг Новай Зэляндыі}} [[Новая Зэляндыя]]<br />{{Сьцяг Аўстраліі}} [[Аўстралія]]|
|Войска2 = {{Сьцяг Нямеччыны (1871-1918)}}[[Нямецкая Імпэрыя]] |
|Камандуючы1 = {{Сьцяг Вялікабрытаніі}} [[Дуглас Гэйг]]<br />{{Сьцяг Францыі}} [[Фэрдынанд Фош]]|
|Камандуючы2 = {{Сьцяг Нямеччыны (1871-1918)}}[[Мак фон Галлвіч]],<br /> {{Сьцяг Нямеччыны (1871-1918)}}[[Фрыц фон Белоў]] |
|Колькасьць1 = 13 брытанскіх і 11 французкіхфранцускіх дывізыйдывізій (пачаткова)<br /> 51 брытанская і 48 французкіхфранцускіх дывізыйдывізій (на прыканцынапрыканцы)|
|Колькасьць2 = 10,5 дывізый (пачаткова)<br /> 50 дывізый (на прыканцынапрыканцы)|
|Страты1 = ''620 000''<br /> 100 танкаў |
|Страты2 = ''450 000'' |
}}
'''Бітва на Соме''' (1 ліпеня  — 19 лістапада 1916)   найбуйнейшая бітва ў [[Першая сусьветная вайна|Першай Сусьветнай вайны]], пад часпадчас якой загінула каля мільёна чалавек.
 
Бітва адбывалася між брытанскімі і нямецкімі сіламі ў Паўночнай [[Францыя|Францыі]] (Пікардзія) на рацэ [[Сома (рака)|Сома]].
 
Бітва адбывалася між брытанскімі і нямецкімі сіламі ў Паўночнай [[Францыя|Францыі]] (Пікардзія) на рацэ [[Сома (рака)|Сома]].
== Падрыхтоўка ==
На канфэрэнцыі ў [[Шанцілія|Шанціліі]] ў сьнежні 1915 камандваньне краінаў [[Антанта|Антанты]] дамовілася з новага году аб каардынацыі вайсковых апэрацыяў. Наступы як на Заходнім, так і на Ўсходнім франтах мусілі распачынацца адначасова. Расейская армія і італьянская павінны былі заатакаваць 15 чэрвеня 1916. На Заходнім фронце на раце Сома брытанцы і французы ішлі ў наступ 1 ліпеня.
 
Плян быў зацьверджаны 10 лютага 1916. Апэрацыя на Соме павінна была праводзіцца трыма францускімі і двума ангельскімі арміямі (64 дывізіі). Але шматлікія страты французаў у [[Бітва пад Вэрдэнам|бітве пад Вэрдэнам]] прывялі да таго, што цяжар наступу прыпаў на брытанскія войскі. Фронт прарыву скараціўся з 70 да 40  км.
 
Брытанскі камандуючы [[Дуглас Гэйг]] зьбіраўся атакаваць 2 нямецкую Армію (гэн. [[Фрыц фон Белоў]]) сіламі 4 Брытанскай Арміі (гэн. [[Гэнры Раўлінсон]]), што мела 16 дывізій і часткай 3 Брытанскай арміі (гэн. ''Эдмунд Алленбі'')  — 2 дывізіі. Дапаможны ўдар наносіла француская 6 Армія генэрала Файоля. Усёй апэрацыяй кіраваў гэн. Фош.
 
Брытанцы плянавалі распачаць працяглае артылерыйскае бамбардаваньне нямецкіх умацаваньняў, якія пасьля б як меркавалася пяхота зойме бяз усялякіх намаганьняў, "«артылерыя спусташае - — пяхота займае"».
 
Падрыхтоўка да апэрацыіі вялася 5 месяцаў, была разгорнута інфраструктура, назапашаны снарады ад 1700 да 3000 на гармату ў залежнасьці ад калібру. На вучастку прарыву знаходзілася да 3500 ствалоў артылерыі, больш 300 самалётаў.
 
Немцы заўважылі падрыхтоўку да наступу, але лічылі, што пасьля бітвы пад [[Вэрдэн]]ам, французы скрываўлены, а ангельцы ня могуць адныя весьці маштабныя дзеяньні.
 
На вучастку прарыву немцы мелі тры пазыцыі абароны якія дасягалі 7-8  км ў глыб. Умацаваньні вяліся два гады, меліся бэтонныя бліндажы да 10 мэтраў ў глыб, сыстэма апорных пунктаў, кожная пазыцыя мела загароджу з калючага дроту на 30-40 мэтраў.
 
== Ход бітвы ==
Радок 60:
== Вынікі ==
[[Файл:German dead Guillemont September 1916.jpg|міні|200пкс|Забітыя нямецкія жаўнеры, верасень, 1916]]
Бітва скончылася 18 лістапада 1916. Пасьля чатырох месцаў баёў войскі Антанты прасунуліся на 12  км на адрэзку 40  км. Страты з абодвух бакоў былі вялізарныя: брытанцы  — 419 654, французы  — 204 253 разам 623 907 чалавек, зь іх забітымі й бязь зьвестак  — 146 431 чалавек. Немцы  — больш за 465 тысячаў, зь іх забітымі й бязь зьвестак  — 164 055 чалавек.
 
Мэта апэрацыі  — скрываўленьне нямецкай арміі і паляпшэньне ўмоваў для саюзьнікаў была часткова выканана, але коштам вялікіх страт.
 
== Вонкавыя спасылкі ==