Вікіпэдыя:Магчымасьць праверкі: розьніца паміж вэрсіямі

{{Сьцісла|Цытаты і ўсякую інфармацыю, якую могуць паставіць пад сумнеў, трэба пацьвярджаць [[Вікіпэдыя:Крыніцы, вартыя даверу|крыніцамі, вартымі даверу]] — у чытача мае быць магчымасьць пераканацца ў яе дакладнасьці.}}

 

 

 

'''Магчымасьць праверкі''' — адно з трох асноўных правілаў стварэньня артыкулаў Вікіпэдыі. Іншыя два — гэта [[Вікіпэдыя:Нэўтральны пункт гледжаньня]] і [[Вікіпэдыя:Недапушчальнасьць арыгінальных дасьледаваньняў]]. Разам гэтыя тры правілы вызначаюць прымальныя для артыкулаў Вікіпэдыі тып і якасьць матэрыялу. Яны дапаўняюць адно аднаго, таму ня могуць разглядацца паасобку, і ўдзельнікам варта азнаёміцца з кожным зь іх. Прынцыпы, на якіх будуюцца гэтыя правілы, нельга парушаць іншымі правіламі або дамоўленасьцю ўдзельнікаў. Матэрыял на старонках гэтых правілаў можа рэдагавацца толькі ў мэтах ўдакладненьня і паляпшэньня разуменьня гэтых прынцыпаў.

=== Вікіпэдыя:Не даводзьце да абсурду ===

{{Асноўны артыкул|Вікіпэдыя:Не даводзьце да абсурду}}

 

== Крыніцы ==

Акадэмічныя і рэцэнзаваныя публікацыі — гэта найбольш значныя і, звычайна, найбольш надзейныя крыніцы ў сваіх галінах ведаў, такіх як гісторыя, мэдыцына, матэматыка, прыродазнаўчыя навукі. Матэрыялы з аўтарытэтных неакадэмічных крыніцаў таксама можна выкарыстаць у гэтых галінах, асабліва калі гаворка ідзе пра паважаныя выданьні, якія выказваюць агульнапрыняты пункт гледжаньня. Правамернасьць выкарыстаньня той або іншай крыніцы заўсёды залежыць ад пэўнай сытуацыі. У выпадку супярэчнасьцяў паміж крыніцамі, з тэксту мае быць ясна, якога менавіта меркаваньня прытрымваецца кожная зь іх.

 

 

=== Крыніцы сумнеўнай надзейнасьці ===

Кожны чалавек у стане стварыць ўэб-староку або аплаціць выданьне кнігі і потым абвясьціць сябе экспэртам у нейкай галіне. Паводле гэтага чыньніка выдадзеныя на сродкі аўтара кнігі, інфармацыйныя бюлетэні, пэрсанальныя ўэб-сайты, агульнадаступныя [[Вікі|вікі-сайты]], [[блог]]і, [[ўэб-форум]]ы і аналягічныя крыніцы галоўным чынам зьяўляюцца непрымальнымі як крыніцы інфармацыі{{Заўвага|Пад «блогамі» ў гэтым кантэксьце маюцца на ўвазе пэрсанальныя і групавыя блогі. Пэўныя інфармацыйныя сайты зьмяшчаюць інтэрактыўныя калёнкі, якія яны завуць блогамі, але яны могуць быць прымальнымі ў якасьці крыніцаў, калі іхныя аўтары зьяўляюцца адмыслоўцамі ў сваёй галіне, а сам блог знаходзіцца пад поўным рэдакцыйным кантролем інфармацыйнага сайту. У выпадку, калі навінавае выданьне публікуе меркаваньні прафэсіяналаў, але не бярэ на сябе адказнасьці за іх, абавязкова мае паказвацца аўтар адпаведнага меркаваньня (напрыклад, «Ян Карповіч лічыць …»). Камэнтары, пакінутыя чытачамі, ніколі не могуць выкарыстоўвацца як крыніцы}}.

 

 

Самастойна апублікаваныя крыніцы ніколі ня варта выкарыстоўваць у якасьці іншых крыніцаў датычна людзей, якія жывуць цяпер, нават калі аўтар — агульнапрызнаны прафэсійны дасьледнік або пісьменьнік.

Матэрыялы публікацыяў, выдадзеных на сродкі аўтара, а таксама матэрыялы з сумнеўных крыніцаў можна выкарыстаць у якасьці крыніцаў у артыкулах, прысьвечаных ім самім, калі яны:

* маюць беспасярэдняе дачыненьне да прадмету артыкула;

* ня маюць на сваёй мэце самаўсхваленьне ці самарэкляму;

* не закранаюць інтарэсы трэціх асобаў;

 

== Неардынарныя сьцверджаньні маюць патрэбу ў выняткова сур'ёзных крыніцах ==

* нечаканых або неймаверна значных сьцьверджаньняў, якія ня маюць шырокай вядомасьці;

* нечаканых або неймаверна значных зьвестак пра гістарычныя падзеі, не асьветленых у асноўных [[мас-мэдыя]] або [[гістарыяграфія|гісторыяграфічных]] крыніцах;

* паведамленьняў пра заявы тых або іншых асобаў, якія выглядаюць для іх нехарактэрнымі, спрэчнымі або сумнеўнымі, выстаўляюць іх у невыгодным сьвеце або супярэчаць іх ранейшым поглядам;

 

Каб дадаць у Вікіпэдыю неардынарныя сьцьверджаньні трэба грунтавацца на '''найлепшых''' з даступных крыніцаў, але аднаго гэтага '''недастаткова''' — такія матэрыялы варта выкарыстоўваць толькі пры ўмове, што гэтыя крыніцы '''надзейныя'''. Варта таксама пераканацца, што пры гэтым вы не парушаеце і іншых правіл, якія тычацца, напрыклад, разьмяшчэньня зьвестак пра людзей, якія жывуць цяпер, і не надаяце залішняй значнасьці малапашыраным меркаваньням. Асабліва важна выконваць патрабаваньне стараннага адбору якасных крыніцаў да неардынарных сьцьверджаньняў, якія тычацца навуковых і мэдычных тэмаў, гістарычных падзеяў, вострых палітычных праблемаў і біяграфіяў людзей, якія жывуць цяпер.