Вікіпэдыя

Мікалай Радзівіл «Руды»: розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Радок 7:
| Партрэт = Mikałaj Radzivił Rudy. Мікалай Радзівіл Руды.jpg
| Шырыня партрэту =
| Подпіс партрэту = Партрэт Мікалая Радзівіла «Рудога», [[XVII стагодзьдзе|XVII ст.]]
| Герб = POL COA Radziwiłł.svg
| Шырыня гербу =
Радок 17:
| Наступнік =
| Імя пры нараджэньні =
| Нарадзіўся = [[1512]]
| Месца нараджэньня = [[Нясьвіж]]
| Памёр = {{Памёр|27|04|1584}}
Радок 31:
}}
 
'''Мікалай Радзівіл''' (мянушка '''«Руды»'''; [[1512]], [[Нясьвіж]] — {{Памёр|27|04|1584}}, [[Вільня]]) — дзяржаўны і вайсковы дзяяч [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]. [[Падчашы вялікі літоўскі]] ([[1544]]—[[1551]]1544—1551), [[лоўчы вялікі літоўскі]] ([[1546]]—[[1554]]1546—1554), ваявода [[ваяводы троцкія|троцкі]] ([[1550]]—[[1566]]1550—1566) і [[ваявода віленскі|віленскі]] ([[1566]]—[[1579]]1566—1579), [[гетман вялікі літоўскі|гетман]] ([[1553]]—[[1566]]1553—1566 і з [[1577]]) і [[канцлер вялікі літоўскі]] ([[1566]]—[[1579]]1566—1579).
 
Па сьмерці бацькі ([[1541]]) атрымаў вялікую спадчыну, у тым ліку [[Біржы]], [[Жупраны]], [[Дубінкі]] і дзясяткі іншых маёнткаў. За заслугі перад радзімай быў узнагароджаны местамі [[Барысаў|Барысавам]], [[Ліда]]й, [[Мазыр]]ом, [[Ашмяны|Ашмянамі]], [[Койданаў|Койданавам]] і іншымі тэрыторыямі. Князь [[Сьвятая Рымская імпэрыя|Сьвятой Рымскай Імпэрыі]] на [[Біржы|Біржах]] і [[Дубінкі|Дубінках]] ([[1574]]).
 
== Біяграфія ==
Радок 40:
Атрымаў хатнюю адукацыю, ведаў [[старабеларуская мова|беларускую]]<ref name="evkl">[[Анатоль Грыцкевіч|Грыцкевіч А.]] Радзівіл Мікалай // {{Літаратура/ЭВКЛ|2к}} С. 493.</ref>, [[Польская мова|польскую]] і [[лацінская мова|лацінскую]] мовы.
 
[[Файл:Mikałaj Radzivił Rudy. Мікалай Радзівіл Руды (Jan Matejko, Unia Lubelska).jpg|міні|195пкс|зьлева|М. Радзівіл. Фрагмэнт карціны Яна Матэйкі «Люблінская унія», [[1869]]]]
 
Браў удзел у [[вайна Маскоўскай дзяржавы зь Вялікім Княства Літоўскім 1534—1537 гадоў|вайне з Маскоўскай дзяржавай]] ([[1534]]—[[1537]]1534—1537), у тым ліку ў аблозе [[Старадуб]]а ([[1535]]).
 
Значна павялічыў свой уплыў у дзяржаве ў выніку шлюбу сястры Барбары зь [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікім князем]] [[Жыгімонт Аўгуст|Жыгімонтам Аўгустам]] ([[1547]]). У [[1549]] атрымаў правы вялікакняскага намесьніка з рэзыдэнцыяй у [[Вільня|Вільні]]. Дзейнічаў разам з стрыечным братам Мікалаем «Чорным».
 
З [[1561]] удзельнічаў у [[Інфлянцкая вайна|Інфлянцкай вайне]]. Камандаваў войскам Вялікага Княства ў пераможнай [[Бітва на рацэ Уле|бітве на рацэ Уле]] ([[1564]]).
 
Быў супраціўнікам [[Люблінская унія|Люблінскай уніі]] і прыхільнікам захаваньня самастойнасьці Вялікага Княства Літоўскага ў складзе саюзнай дзяржавы Рэчы Паспалітай. Даводзіў каралю: ''«Якая ж гэта будзе унія Літвы з Польшчай, калі ад Літвы адарвалі шмат рэгіёнаў дэкрэтамі. Пасьля гэтага можна сказаць, што Літвы больш не існуе, а разам з гэтым і нейкай уніі»''. Ад’язджаючы з [[Кракаў|Кракава]] пасьля таго, як скончыліся перамовы, з болем і горыччу сказаў: ''«Нават вораг падчас перамір’я не парушае ўласнасьці, а нас, жывучых у вечным міры і братэрстве з вамі, вы, палякі, пазбавілі гэтага права. Справядлівасьці на зямлі мала! Але Бог такой няпраўды з намі не прапусціць: рана альбо позна, але расплата будзе!»''<ref>{{Літаратура/Нясьвіж і Радзівілы (2007)|к)}} [http://jivebelarus.net/at_this_day/death-of-mikolaj-the-red-radziwill.html]</ref>. У далейшым на [[Люблінскі сойм]] не паехаў і не падпісаў акту ўніі<ref name="evkl"/>.
Радок 56:
У шлюбе з Кацярынай Івінскай меў сыноў [[Мікалай Радзівіл (1546—1589)|Мікалая]] і [[Крыштап Мікалай Радзівіл «Пярун»|Крыштапа]].
 
Памёр у Вільні ў [[1584]] годзе. Пазьней князя пахавалі ў [[Дубінкі|Дубінках]] у кальвінскім зборы.
 
== Галерэя ==
<center><gallery widths=150 heights=150 caption="Іканаграфія Мікалая Радзівіла «Рудога»" perrow="4">
Файл:Mikałaj Radzivił Rudy. Мікалай Радзівіл Руды (Ambras, XVII).jpg|З [[Амбраз|Амбраскай]] калекцыі дасьпехаў, пач. [[XVII стагодзьдзе|XVII ст.]]
Файл:Mikałaj Radzivił Rudy. Мікалай Радзівіл Руды (1646-53).jpg|Невядомы мастак, [[XVII стагодзьдзе|XVII ст.]]
Файл:Mikałaj Radzivił Rudy. Мікалай Радзівіл Руды (1721).jpg|Невядомы мастак, [[1721]]
Файл:Nikolaus Radziwill.jpg|З альбома «Выявы роду Радзівілаў». [[Нясьвіж]], [[1758]]
</gallery></center>
 
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Мікалай_Радзівіл_«Руды»»