Сялянства: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д -Катэгорыя:Саслоўі; -Катэгорыя:Сельская гаспадарка; -Катэгорыя:Сацыялёгія; ±Катэгорыя:Сялянства з дапамогай [[Вікіпэдыя:Прылады/H… |
Knedlik-Pod (гутаркі | унёсак) |
||
Радок 1:
'''Сяля́нства''' (селянін — жыхар [[Сяло|сяла]]) — [[Стан (сацыяльная група)|стан]] непасрэдных вытворцаў, якія вядуць [[Сельская гаспадарка|сельскую гаспадарку]] сіламі сваёй [[Сям’я|сям’і]], уласнымі прыладамі і цяглавай сілай на сваёй або [[Арэнда|арандаванай]] зямлі. Склалася на аснове аддзяленьня [[Рамяство|рамяства]] ад [[земляробства]] пры распадзе [[Першабытнае грамадзтва|першабытнага грамадзтва]] і ўсталяваньні {{Артыкул у іншым разьдзеле|Прыватная ўласнасьць|прыватнай уласнасьці|en|Private property}} на сродкі вытворчасьці. Мае ўласьцівыя душэўныя рысы: прыхільнасьць да [[Традыцыя|традыцыі]] ў вытворчасьці, побыце і [[Сьвядомасьць|сьвядомасьці]]; схільнасьць да мясцовай замкнёнасьці. Складала асноўную частку насельніцтва і істотна ўплывала на разьвіцьцё {{Артыкул у іншым разьдзеле|Сельскагаспадарчае грамадзтва|сельскагаспадарчага|en|Agrarian society}} [[грамадзтва]] дакапіталістычнага і [[Капіталізм|раньнекапіталістычнага]] часу. З разьвіцьцём вытворчых сілаў пры грамадзкім {{Артыкул у іншым разьдзеле|Падзел працы|падзеле працы|en|Division of labour}} бярэ ўдзел у [[тавар]]на-грашовых [[Гандаль|дачыненьнях]] і зазнае маёмаснае расслаеньне. У значнай ступені з уласнага асяродзьдзя ўтварыла гарадзкі слой наёмных работнікаў і [[Прадпрымальніцтва|прадпрымальнікаў]]. Са [[Старажытнасьць|Старажытнасьці]] мае [[Зямельнае пытаньне|маёмасна-ўладныя супярэчнасьці]] зь [[Землеўладаньне|землеўладальнікамі]] ў сувязі з адасобленасьцю {{Артыкул у іншым разьдзеле|Землекарыстаньне|землекарыстаньня|en|Land tenure}}. З узьнікненьнем [[Дзяржава|дзяржавы]] вырашэньне гэтых супярэчнасьцяў ажыцьцяўляецца шляхам {{Артыкул у іншым разьдзеле|Сельскагаспадарчая рэформа|сельскагаспадарчай рэформы|en|Agrarian reform}}<ref name="бэ">{{Кніга|аўтар=[[Міхаіл Генадзевіч Нікіцін|Міхаіл Нікіцін]].|частка=Сялянства|загаловак=[[Беларуская энцыкляпэдыя]] ў 18 тамах|арыгінал=|спасылка=http://files.knihi.com/Slounik/02/enc/Bielaruskaja_encyklapedyja.torrent|адказны=гал.рэд. [[Генадзь Пашкоў]]|выданьне=|месца=Менск|выдавецтва=[[Беларуская энцыкляпэдыя імя Петруся Броўкі]]|год=2002|том=15|старонкі=341-342|старонак=552|сэрыя=|isbn=985-11-0251-2|наклад=10 000}}</ref>.
[[Файл:Farmer plowing.jpg|значак|220пкс|Селянін на [[Ральля|ральлі]] (зямля [[Мэкленбург — Пярэдняя Памэранія]], [[Нямеччына]];
У {{Артыкул у іншым разьдзеле|Прамысловае грамадзтва|прамысловым грамадзтве|en|Industrial society}} ва ўмовах разьвітога [[Рынак|рынку]] зьяўляецца малалікім слоем (у
== Беларусь ==
Сялянства склалася ў Беларусі ў канцы 1-га — пачатку 2-га тысячагодзьдзя ад [[Божае Нараджэньне|нараджэньня Хрыстова]]. За часам [[фэадалізм]]у было адным з 2 асноўных станаў грамадзтва поруч з [[фэадал]]амі. У [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікім Княстве Літоўскім]], куды [[Беларусь]] уваходзіла з 13—14 стагодзьдзяў, знаходзілася ў маёмасна-прававой залежнасьці ад [[урад]]у, [[Шляхта|шляхты]] і [[Царква|цэркваў]] у сувязі з карыстаньнем іх зямлёй за выкананьне павіннасьцяў ([[аброк]], [[пашчына]] і [[чынш]]). Цягам 15—16 стагодзьдзяў замацаваньне {{Артыкул у іншым разьдзеле|Прыгоннае права|прыгоннага права|en|Serfdom}} ператварыла ў рознай ступені залежнае ад фэадалаў сялянства ([[айчызныя людзі]], [[дваровыя сяляне]], {{Артыкул у іншым разьдзеле|закупы||uk|Закупи}}, [[каланыя]], {{Артыкул у іншым разьдзеле|пахожыя людзі||ru|Похожие крестьяне}}) у адзіны прыгонны стан, які на справе апынуўся ва [[Уласнасьць|ўласнасьці]] фэадалаў. У апошняй чвэрці 18 ст. шляхта валодала 65% сялянскіх гаспадарак, урад — 24,6%, цэрквы — 10,4%<ref name="бэ"/>.
У [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]], куды Беларусь увайшла ў выніку [[Падзелы Рэчы Паспалітай|трох падзелаў]] [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] (
Зь сялянства паходзіць большасьць сучаснага гарадзкога насельніцтва (інтэлігенцыя, работнікі і службоўцы). Ад часу [[Дзень Адраджэньня|аднаўленьня незалежнасьці Беларусі]]
== Крыніцы ==
|