Безьдзеж: розьніца паміж вэрсіямі

Безьдзеж — даўняе [[мястэчка]] [[Пінскі павет|гістарычнай Піншчыны]] (частка [[Берасьцейскае ваяводзтва|Берасьцейшчыны]]), на захадзе [[Палесьсе|Палесься]]. Да нашага часу тут захаваліся [[барока|барокавая]] царква[[Царква Сьвятой Тройцы ([[1784Безьдзеж)|царква Сьвятой Тройцы]]), [[Клясыцызм|клясыцыстычны]] [[Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы (Безьдзеж)|касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы]] ([[1818]]—[[1820]]) і мэмарыяльная калёна ў гонар [[Канстытуцыя 3 траўня|Канстытуцыі 3 траўня]], ([[1790-я]])помнікі архітэктуры XVII—XIX стагодзьдзяў.

Першы пісьмовы ўпамін пра Безьдзеж датуецца [[1409]] годам, калі [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікі князь]] [[Вітаўт]] перадаў аднайменную воласьць [[Касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі (Трокі)|касьцёлу Найсьвяцейшай Панны Марыі]] ў [[Трокі|Новых Троках]]. У [[1495]] паселішча значыцца ў даравальнай грамаце княгіні Марыі Алелькавіч і яе сына князя Васіля намесьніку пінскаму Фурсу.

У дакумэнтах за [[1517]]—[[1518]]1517—1518 упамінаеццагады ўпамінаецца маёнтак Безьдзеж, уладаньне канонікаў касьцёла ў Троках, прыводзяцца ягоныя межы. У [[1561]]—[[1566]]1561—1566 гадох Безьдзеж атрымаў статус мястэчка. Згодна з адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай ([[1565]]—[[1566]])1565—1566 гадоў мястэчка ўвайшло ў склад [[Пінскі павет|Пінскага павету]] [[Берасьцейскае ваяводзтва|Берасьцейскага ваяводзтва]].

Пад [[1662]] годам упамінаецца царква ў Безьдзежы. Да [[1744]] утварыласягоду ўтварылася рымска-каталіцкая парафія, якая ў [[1781]] годзе налічвала 510 парафіянаўвернікаў. [[8 верасьня]] [[1771]] годзе прыхільнікі [[Барская канфэдэрацыя|Барскай канфэдэрацыі]] пад камандаю [[Гетман вялікі літоўскі|гетмана вялікага]] [[Міхал Казімер Агінскі|Міхала Казімера Агінскага]] у бітве пад Безьдзежам<ref>Sulimierski F. Bezdzież // {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|1}} S. [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_I/163 163]</ref> прымусілі расейскі аддзел скласьці зброю. У [[1784]] угодзе ў мястэчку збудавалі царкву Сьвятой Тройцы.

У выніку [[трэці падзел Рэчы Паспалітай|трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай]] ([[1795]]) Безьдзеж апынуўся ў складзе [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]], дзе стаў цэнтрам воласьці ў Кобрынскім павеце, [[Слонімская губэрня|Слонімскай губэрні]] (з [[1797]] угоду ў [[Літоўская губэрня|Літоўскай]], з [[1801]] угоду ў [[Гарадзенская губэрня|Гарадзенскай губэрні]]). Пад [[1806]] годам значыцца як [[места]], якое было цэнтрам ключа. У [[1818]]—[[1820]]1818—1820 гадох у Безьдзежы вялося будаваньне касьцёла Найсьвяцейшай Тройцы. У [[1825]] угодзе ў мястэчку адкрылася школа, якая знаходзілася ў юрысдыкцыі [[Віленскі ўнівэрсытэт|Віленскага ўнівэрсытэту]]. Паводле рэвізіі [[1857]] году, Безьдзеж быў цэнтрам сельскай грамады. На [[1886]] год у мястэчку быў 121 двор, дзейнічалі 2 царквы, працавалі школа, заезны двор, 2 крамы.

У [[1915]]—[[1918]]1915—1918 гадох Безьдзеж займалі нямецкія, [[1919]]—[[1920]]у 1919—1920 гадох — польскія войскі.

[[25 сакавіка]] [[1918]] году згодна з [[Трэцяя Ўстаўная грамата|Трэцяй Устаўной граматай]] Безьдзеж абвяшчаўся часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. [[1 студзеня]] [[1919]] угоду ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі ён увайшоў у склад [[БССР|Беларускай ССР]], у Пінскі павет («падраён») Баранавіцкага раёну<ref name="at">{{Літаратура/150 пытаньняў і адказаў з гісторыі Беларусі}}</ref>. Паводле [[Рыская мірная дамова 1921 году|Рыскай мірнай дамовы]] ([[1921]]) Безьдзеж апынуўся ў складзе міжваеннай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]], дзе стаў цэнтрам гміны Драгічынскага павету [[Палескае ваяводзтва|Палескага ваяводзтва]]. НаУ [[1921]]гэты час у мястэчку было 254 двары. У [[1930-я]] гады працавалі паштовая агенцыя, прадпрыемства вырабу мэталу.

У [[1939]] годзе Безьдзеж увайшоў у [[БССР]]. У гэты час тут было 365 двароў, працавалі школа, млын, каапэратыў. [[12 кастрычніка]] [[1940]] году статус паселішча панізілі да вёскі, якая стала цэнтрам сельсавету Драгічынскага раёну. З [[25 чэрвеня]] [[1941]] да [[17 ліпеня]] [[1944]] году Безьдзеж знаходзіўся пад нямецкай акупацыяй. На [[1970]] год у вёсцы было 479 двароў, працавалі сярэдняя школа, лякарня, аптэка, атэлье.

На [[1995]] год у Безьдзежы было 495 гаспадарак. [[17 студзеня]] [[1999]] угоду ў вёсцы адкрыўся музэй народнай творчасьці «Безьдзескі фартушок»<ref>Черкасова В. [http://www.gazetaby.com/cont/print.php?sn_nid=2806 Единственный в мире музей фартуков находится в белорусской деревне] // «[[Салідарнасць]]», [[29 кастрычніка]] [[2004]] г.</ref><ref>Козлович В. [http://www.sb.by/article.php?articleID=40119 Турист, как и лен, любит поклон] // «[[Советская Белоруссия]]» № 232 (22142), 8 сьнежня 2004 г.</ref>. Пры доме культуры дзейнічае ансамбль народнай песьні і музыкі «Сваякі». У [[2000-я]] гады Безьдзеж атрымаў афіцыйны статус [[аграгарадок|аграгарадку]].

Файл:Bieździež, Rynak. Безьдзеж, Рынак (O. Liessman, 1915).jpg|Пляц Рынак. [[Царква Сьвятой Тройцы (Безьдзеж)|Царква і званіца]]

Файл:Bieździež. Безьдзеж (S. Bochnig, 1929) .jpg|[[Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы (Безьдзеж)|Касьцёл і званіца]]

* '''[[XIX стагодзьдзе]]''': [[1830]]  год — 176 муж., зь іх шляхты 6, духоўнага стану 1, мяшчанаў-хрысьціянаў і сялянаў 169<ref>{{Літаратура/Мястэчкі Беларусі (2010)|к}} С. 413.</ref>; [[1886]] год — 1116 чал.

* '''[[XX стагодзьдзе]]''': [[1905]] год — 1360 чал.; [[1921]] год — 1248 чал., зь іх 1113 праваслаўных; [[1959]] год — 1638 чал.; [[1970]] год — 1780 чал.<ref>{{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|3-1к}} С. 257.</ref>; [[1995]] год — 1442 чал.<ref>{{Літаратура/БелЭн|2к}} С. 373.</ref>

* '''[[XXI стагодзьдзе]]''': [[2005]] год — 1220 чал.<ref>{{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|3-1к}} С. 256.</ref>

* Калёна ў гонар [[Канстытуцыя 3 траўня 1791 году|Канстытуцыі 3 траўня]] ([[1790-я]])

* [[Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы (Безьдзеж)|Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы]] ([[1818]]—[[1820]]1818—1820)

* [[Царква ПрасьвятойСьвятой Тройцы ([[1784Безьдзеж)|Царква Сьвятой Тройцы]] (1784; [[Кіеўская, галіцкая і ўсяе Русі мітраполія (уніяцкая)|Кіеўская,Сьвяты галіцкая і ўсяе Русі мітраполіяПасад]], цяпер у валоданьні [[Беларуская Праваслаўная Царква|Беларускага экзархату Маскоўскага патрыярхату]])

* [http://globus.tut.by/bezdezh/index.htm Безьдзеж] на, [http://globus.tut.by Globus.tut.by]