Хлеб: розьніца паміж вэрсіямі

'''Хлеб''' — зборная назва для групы прадуктаў харчаваньня, якія рыхтуюцца шляхам выпечкі, паравой апрацоўкі альбо смажаньня [[цеста]], што складаецца, як мінімум, з [[мука|мукі]] і [[вада|вады]]. У большасьці выпадкаў дадаецца [[соль]], а таксама выкарыстоўваецца разрыхляльнік, такі як [[дрожджы]]. Аднак у хатніх умовах хлеб у Беларусі выпякаўся безбяз солі<ref>{{Артыкул|аўтар=Аляксандар Вашчанка|загаловак=Хлеб наш надзённы|спасылка=http://www.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=104457|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=[[Газэта]]|год=17 кастрычніка 2012|нумар=№ 201 (27316)|старонкі=|issn=1990-763x}}</ref>. У некаторыя гатункі хлеба таксама дадаюць [[спэцыі]] (такія як зёрны [[кмен]]у) і зёрнышкі (насеньне [[кунжут]]а, [[мак]]у). Зёрнышкі таксама служаць для аздабленьня.

Хлеб — адзін з найстарэйшых гатаваных прадуктаў, які зьявіўся яшчэ ў [[нэаліт|нэаліце]]. Першы хлеб уяўляў сабой падобнасьць запечанай кашыцы, прыгатаванай з крупаў і вады, а таксама мог стаць вынікам выпадковай падрыхтоўкі або наўмысных экспэрыментаўэкспэрымэнтаў з вадой і мукой. Нашчадкі такога раньняга хлеба вырабляюцца ў цяперашні час з розных крупаў па ўсім міры, напрыклад, мэксыканская тартылья, індыйскі чапаці, кітайскі «poa ping», шатляндзкая аўсяная аладка, паўночнаамэрыканская кукурузная аладка і этыёпская інжэра. Такі хлеб у выглядзе аладкі стаў асновай ежы шматлікіх старажытных цывілізацыяў: шумеры прымалі ў ежы ячменныя аладкі, а ў [[13 стагодзьдзе|XII стагодзьдзі]] да н. э. эгіпцяне маглі купіць у намётах на вуліцах вёсак аладкі, якія зваліся «та».

Лічыцца, што хлеб з дражджавога тэсту ўпершыню зьявіўся ў [[Эгіпет|Эгіпце]] ў сувязі ззь мясцовымі спрыяльнымі ўмовамі для росту [[пшаніца|пшаніцы]], а для падрыхтоўкі такога хлеба запатрабавалася вывесьці гатунак пшаніцы, які валодае дзьвюма новымі ўласьцівасцяміўласьцівасьцямі. Першае паляпшэньне, зробленае ў раньнедынастычны пэрыяд у Эгіпце, складалася ў тым, што была знойдзеная і выгадаваная пшаніца, якую можна было малаціць без папярэдняй сушкі на агні. Знаходка гатунку пшаніцы, якая ўтрымоўвала досыць шмат клейкавіны ([[бялкі|бялка]]), стала другім адкрыцьцём, якое паспрыяла зьяўленьню дражджавога хлеба. Лічыцца, што першапачаткова дражджавое цеста стала выкарыстоўвацца ў XVII стагодзьдзі да н. э., але пшаніца, зь якой можна было рабіць такое цеста, сустракалася вельмі рэдка. Выснова аб недахопе такой пшаніцы была зроблена на аснове зьвестак аб тым, што такая пшаніца практычна не прывозілася ў [[Старажытная Грэцыя|Старажытную Грэцыю]] да IV стагодзьдзя да н. э. нягледзячы на адладжаныя гандлёвыя сувязі паміж Эгіптам і Грэцыяй, якія існавалі да таго часу ўжо 300 гадоў.

Для першых відаў хлеба было шмат спосабаў заквашваньня цеста. Можна было выкарыстаць у якасьці дрожджаў бактэрыі, наяўныя ў паветры. Для гэта трэба было толькі пакінуць цеста на адчыненым паветры на пэўны час перад выпечкай. Плініюс Старэйшы пісаў, што галы і ібэрийцы выкарысталі зьнятую зь піва пену, каб рабіць «лягчэйшы [гэта значыць менш шчыльны] хлеб, чым рабілі іншыя народы». У тых частках старажытнага сьвету, дзе замест піва пілі [[віно]], у якасьці закваскі выкарысталі сумесь зь вінаграднага соку і мукі, якой дазвалялі закіснуць, або пшанічнае вотруб'евотруб’е, прасякнутае віном. Аднак, найболей распаўсюджаным мэтадам было пакінуць кавалак цеста пры падрыхтаваньни хлеба і выкарыстаць яго на наступны дзень у якасьці крыніцы закісаньня.

Ота Фрэдэрык Ровэдэр лічыцца вынаходнікам хлеба ў нарэзцы. У 1912 Ровэдэр пачаў працаваць над машынай, якая б умела нарэзаць хлеб, але пякарні вельмі неахвотна выкарыстоўвалі такія машыны, паколькі лічылі, што хлеб у нарэзцы хутчэй учарсьцьвее. Толькі пасьля [[1928]], калі Ровэдэр вынайшаў машыну, якая нарэзала і адразу заварочвала хлеб у пакаваньне, хлеб у нарэзцы стаў папулярным. Пякарня ў Чылікоце, Місуры была першай, выкарысталайякая выкарыстала гэтую машыну для выраба хлеба ў нарэзцы.

{{ЗноскіКрыніцы}}

{{Commons|Category:Breads|выгляд=міні}}