Сафія Валадараўна
Сафі́я Валада́раўна (каля 1140 — 5 траўня 1198) — князёўна менская адной з галінаў Рурыкавічаў, каралева дацкая.
Біяграфія
рэдагавацьСафія ўзяла шлюб 23 кастрычніка 1157 з дацкім каралём Вальдэмарам I, запісы пра шлюб ёсьць у летапісе XII ст. «Славянская хроніка» Арнольда зь Любэку, а таксама ў Саксона Граматыка. Палітычны кантэкст гэтага шлюбу, як і сувязі полацка-менскіх князёў праз Сафію з дынастыямі герцагаў Браўншвайскіх і ляндграфаў Цюрынскіх, ня вывучаныя[1]. Магчыма, шлюб быў зьвязаны зь нейкім пагадненьнем паміж Даніяй і Полацкам, тым часам бацька Сафіі быў менскім князем, а ягоны старэйшы брат Расьціслаў — полацкім. Сафія прымала актыўны ўдзел у тагачасным грамадзкім жыцьці Даніі. У Сафіі было два сыны й шэсьць дачок. Аўдавеўшы ў 1182 годзе, Сафія ў 1184 годзе выйшла замуж за Людвіга III, ляндграфа цюрынскага, аднак у 1190 годзе разьвялася зь ім і вярнулася ў Данію. Пахаваная побач з Вальдэмарам I у каралеўскай пахавальні Рынгстэду. Ёсьць два яе пазьнейшыя партрэты (1580, 1757).
Рускімі летапісамі ня згадваецца, вядомая толькі з заходніх крыніцаў — сачыненьня Саксона Граматыка[2], «Сагі пра Кнютлінгаў»[3], генэалёгіі дацкіх каралёў[4], «Агляду саг пра дацкіх канунгаў»[5], зводу саг «Прыгожая скура»[6], дацкіх аналаў[7]. Некаторыя скандынаўскія крыніцы даюць яе імя скажоным — Суфія, Сыфія. Месца нараджэньня невядомае. Паходжаньне княжны было дыскусійным у гістарыяграфіі, традыцыйна лічыцца, што Сафія дачка Валадара Глебавіча і Рыксы, дачкі Баляслава Крывавустага, найбольш аргумэнтавана гэта даведзена Я. Галенам[8]. Баўмгартэн[9][10] і Пашута[11] меркавалі, што Сафія дачка Ўладзімера Ўсеваладавіча, але ў гэтым выпадку трэба дапусьціць, што Вальдэмар узяў шлюб з пляменьніцай[1]. Падрабязны агляд пунктаў гледжаньня на паходжаньне Сафіі зьмешчаны ў працах Т. Джаксан[12][13].
Нашчадкі
рэдагаваць- Кнут VI
- Вальдэмар II
- Хелена
- Рыкса
- Сафія
- Маргарэт
- Марыя
- Інгеборга
Крыніцы
рэдагаваць- ^ а б Назаренко А. В. Русско-немецкие связи домонгольского времени (IX — середина XIII в.): Состояние проблемы и перспективы дальнейших исследований // Из истории русской культуры. Т. II. (Киевская и Московская Русь). М.: ЯСК, 2002. ISBN 5-7859-0142-0. С. 266.
- ^ Saxo. Lib. XIV. Cap. XIX. P. 408.
- ^ Knýtl. Bls. 242.
- ^ SmHD. Bd. I. P. 184, 185.
- ^ Ágr. Dan. Bls. 334.
- ^ Fask. Bls. 300.
- ^ SRD. Bd. I. P. 340.
- ^ J. Gallén. Vem var Valdemar den stores drottning Sofia? // Historisk Tidskrift för Finland. 1976. Årg. 61.
- ^ Баумгартен Н. А. София Русская, королева датская, а затем ландграфиня тюрингенская // Seminarium Kondakovianum. Prague. T. 4, 1931. C. 95—104.
- ^ Ён жа. Généalogies et mariages… Table V, № 45.
- ^ Пашуто В. Т. Внешняя политика…. C. 421, генеалогич. табл. 2, № 17.
- ^ Джаксон Т. Н. Исландские королевские саги как источник по истории Древней Руси и ее соседей: X—XIII вв. // ДГ, 1988—1989 годы. М., 1991. C. 163.
- ^ Джаксон Т. Н. Исландские королевские саги о Восточной Европе (середина XI — середина XIII в.). М. 2000. С. 180—181.