Канстантынопальска-маскоўская схізма (2018)

Канстантыно́пальска-маско́ўская схі́зма — прыпыненьне саслужэньня сьвятароў Расейскай праваслаўнай царквы зь сьвятарамі Сусьветнага патрыярхату Канстантынопалю з 15 кастрычніка 2018 году.

Здарылася ў сувязі з пастановай Сьвятога сыноду Сусьветнага патрыярхату Канстантынопалю ад 11 кастрычніка 2018 году пра: 1) намер надаць аўтакефалію Ўкраінскай праваслаўнай царкве, 2) аднаўленьне ў архірэйскім і ярэйскім чыне япіскапаў Украінскай праваслаўнай царквы Кіеўскага патрыярхату, 3) скасаваньне дзеяньня Саборнай граматы Канстантынопальскага патрыярхату 1686 году аб перадачы Кіеўскай мітраполіі ў склад Маскоўскага патрыярхату^[1].

20 красавіка 2018 году Сынод Сусьветнага патрыярхату — у адказ на звароты ўлад Украіны і ўсіх біскупаў УПЦ КП і УАПЦ — пастанавіў «прыступіць да распачынаньня крокаў, патрэбных для дараваньня аўтакефаліі праваслаўным хрысьціянам Украіны»^[2].

11 кастрычніка 2018 году Канстантынопальскі патрыярхат пацьвердзіў пастанову прыступіць да дараваньня аўтакефаліі Царквы Ўкраіны, аднавіў у царкоўных зносінах былых у схізьме прадстаяцеляў УПЦ КП і УАПЦ — Філарэта Дзенісенкі й Макарыя Малеціча адпаведна, скасаваў грамату 1686 году, паводле якой у юрысдыкцыю Маскоўскага патрыярхату была перададзена Кіеўская мітраполія, а таксама аднавіў сваю стаўрапігію ў Кіеве^[3]^[4].

15 кастрычніка 2018 году Сьвяты сынод Расейскай праваслаўнай царквы на паседжаньні ў Менску пастанавіў, «з прычыны антыкананічных дзеяньняў Канстантынопальскага Патрыярхату, якія працягваюцца» перапыніць эўхарыстычныя зносіны зь ім^[4]^[5]. Паводле тлумачэньня Маскоўскай патрыярхіі, разрыў зносінаў азначае, што прыхаджанам Расейскай праваслаўнай царквы не дазваляецца прычашчацца ў храмах Канстантынопальскага патрыярхату дзе б там ні было, а клірыкам — зьдзяйсьняць супольныя набажэнствы. Прэс-сакратар Маскоўскага патрыярха Аляксандар Воўкаў таксама асобна растлумачыў: «Афон зьяўляецца кананічнай тэрыторыяй Канстантынопальскага патрыярхату з усімі вынікаючымі адсюль наступствамі»^[6].

Разам тым, Маскоўскі патрыярх пагражае спыніць зносіны зь Ерусалімскім патрыярхатам у выпадку прызнаньня пастановы Канстантынопальскага патрыярху аб наданьні аўтакефаліі^[7].

Водгук у Беларусі

14 верасьня 2018 году архіяпіскап Беларускай аўтакефальнай праваслаўнай царквы Сьвятаслаў заявіў: «Мы, вядома, падтрымліваем гэтае рашэньне» канстантынопальскага патрыярха Варфаламея надаць Украінскай праваслаўнай царкве аўтакефалію. Таксама архіяпіскап Сьвятаслаў удакладніў: «Наша мэта — таксама легалізавацца ў Беларусі і афіцыйна атрымаць статус аўтакефаліі. … Каноны, як вядома, вымагаюць для асобнага праваслаўнага народу асобнай царквы. Гэта 34-е апостальскае правіла. … Тое, што Беларусь, як праваслаўная дзяржава, ня мае свайго незалежнага першагерарха — гэта парушэньне канонаў»^[8].

15 кастрычніка 2018 году А. Лукашэнка заявіў Сыноду РПЦ: «Я патрыярху (Кірылу) сказаў аб тым, што прычыны, зь якімі вам потым часта даводзіцца разьбірацца, ляжаць у нас — гаспадаравых людзях. Мы зьяўляемся часам прычынамі або тымі, хто паскарае працэсы, у тым ліку і нэгатыўныя. Напэўна, пара нам папрасіць прабачэньня ў вас за тое, што адбываецца сёньня ў праваслаўным сьвеце, у якім мы жывём»^[9].

Мінулае

Апошнім разам на Беларусі адмовіліся ад эўхарыстычных зносінаў з Канстантынопальскім патрыярхам у 1596 годзе.

Водгук у сьвеці

У праваслаўных цэрквах па рознаму аднесьліся да ўчынкаў расейскае цэрквы.

Сэрбія

Па-за межамі Расеі падтрымалі Маскоўскі патрыярхат толькі Сэрбская праваслаўная царква^[10]^[11]^[12]^[13].

— «Сынод Сэрбскай праваслаўнай царквы вымушаны канстатаваць, што Сусьветны патрыярхат прыняў кананічна неабгрунтаванае рашэньне па рэабілітацыі двух украінскіх раскольнікаў Філарэта Дзенісенкі і Макарыя Малеціча разам зь іх духавенствам», — адзначаюць сэрбскія царкоўнікі.

— Сербская праваслаўная Царква не падтрымлівае дзеянні Канстанцінопальскага патрыярхату па рэабілітацыі кіраўнікоў УПЦ Кіеўскага патрыярхату і УАПЦ Філарэта і Макарыя.^[11]

Албанія

Альбанская праваслаўная цэрква асьцярожна аднеслася да схізмы Расейскае цэрквы.

— "<…> астатняе рашэньне цэрквы Расеі таксама выклікае сур’ёзны непакой. Неверагодна, каб сьвятое Прычасьце — найвышэйнае таінства бязьмежнае любові і глыбокае прыніжэньне Хрыста — выкарыстоўвалася ў якасьці зброі аднае цэрквы супраць другое. Магчыма, каб рашэньне або ўказь сьвяшчэнаначальля Цэрквы Расеі адмянялі дзеяньне Сьвятога Духа ў праваслаўных храмах, што служаць пад начальлем Усяленскага патрыярхата?.. Сьведчым, што немагчыма згадзіцца з такімі рашэньнямі. <…>

— Пісьмо Прэдстаяцеля Албанскае цэрквы архіяпіскапа Тыранскага й усяе Албаніі (15 кастрычніка 2018).^[14]^[15]

Глядзіце таксама

Прадстаўленьне аўтакефаліі Ўкраінскай праваслаўнай царкве

Крыніцы

^ Заява Сьвятога сыноду РПЦ у сувязі з замахам Канстантынопальскага патрыярхату на кананічную тэрыторыю Расейскай царквы // Беларуская праваслаўная царква, 15 кастрычніка 2018 г. Праверана 24 кастрычніка 2018 г.
^ Украінская Праваслаўная Царква. Раскол ці вяртанне справядлівасці?
^ Канстанцінопаль пачаў прадастаўленне аўтакефаліі Украінскай царкве
^ ^а ^б «Замах на кананічную тэрыторыю»: РПЦ разарвала адносіны з Канстанцінопалем
^ (рас.)Заявление Священного Синода Русской Православной Церкви в связи с посягательством Константинопольского Патриархата на каноническую территорию Русской Церкви
^ (рас.)РПЦ после разрыва отношений с Константинополем перечислила запретные для православных храмы
^ Пагрозы Ерусалімскаму патрыярху
^ Сяргей Абламейка. Беларускі архіяпіскап: Адсутнасьць у Беларусі аўтакефаліі парушае апостальскія каноны // Радыё «Свабода», 14 верасьня 2018 г. Архіўная копія ад 14 верасьня 2018 г. Праверана 25 кастрычніка 2018 г.
^ Уладзімер Мацьвееў. Лукашэнка: у Беларусі зробяць усё для захаваньня адзінства ўнутры народа і царквы // Беларускае тэлеграфнае агенцтва, 15 кастрычніка 2018 г. Архіўная копія ад 15 кастрычніка 2018 г. Праверана 25 кастрычніка 2018 г.
^ Сербская праваслаўная царква не згодная з рашэннем Канстанцінопаля па Украіне
^ ^а ^б Сербская праваслаўная Царква не падтрымлівае дзеянні Канстанцінопальскага патрыярхату па рэабілітацыі кіраўнікоў УПЦ Кіеўскага патрыярхату і УАПЦ Філарэта і Макарыя.
^ Сербская праваслаўная царква не прызнала рашэнне Канстанцінопаля па Украіне
^ Став Српске Православне Цркве о црквеној кризи у Украјини после најновијих одлука Цариградске Патријаршије(недаступная спасылка)
^ Eπιστολή του Αρχιεπισκόπου Τιράνων Αναστασίου προς τον Πατριάρχη Μόσχας Κύριλλο 7ης Νοεμβρίου 2018
^ Οι επιστολές του αρχιεπισκόπου Αναστάσιου προς τον Πατριάρχη Μόσχας, για το ουκρανικό

Гэта — накід артыкула. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, пашырыўшы яго.

Хрысьціянства Беларусь Украіна Гісторыя

[1] Заява Сьвятога сыноду РПЦ у сувязі з замахам Канстантынопальскага патрыярхату на кананічную тэрыторыю Расейскай царквы // Беларуская праваслаўная царква, 15 кастрычніка 2018 г. Праверана 24 кастрычніка 2018 г.

[2] Украінская Праваслаўная Царква. Раскол ці вяртанне справядлівасці?

[3] Канстанцінопаль пачаў прадастаўленне аўтакефаліі Украінскай царкве

[belsat-4] а ^б «Замах на кананічную тэрыторыю»: РПЦ разарвала адносіны з Канстанцінопалем

[5] (рас.)Заявление Священного Синода Русской Православной Церкви в связи с посягательством Константинопольского Патриархата на каноническую территорию Русской Церкви

[6] (рас.)РПЦ после разрыва отношений с Константинополем перечислила запретные для православных храмы

[7] Пагрозы Ерусалімскаму патрыярху

[8] Сяргей Абламейка. Беларускі архіяпіскап: Адсутнасьць у Беларусі аўтакефаліі парушае апостальскія каноны // Радыё «Свабода», 14 верасьня 2018 г. Архіўная копія ад 14 верасьня 2018 г. Праверана 25 кастрычніка 2018 г.

[9] Уладзімер Мацьвееў. Лукашэнка: у Беларусі зробяць усё для захаваньня адзінства ўнутры народа і царквы // Беларускае тэлеграфнае агенцтва, 15 кастрычніка 2018 г. Архіўная копія ад 15 кастрычніка 2018 г. Праверана 25 кастрычніка 2018 г.

[10] Сербская праваслаўная царква не згодная з рашэннем Канстанцінопаля па Украіне

[belsat.eu-11] а ^б Сербская праваслаўная Царква не падтрымлівае дзеянні Канстанцінопальскага патрыярхату па рэабілітацыі кіраўнікоў УПЦ Кіеўскага патрыярхату і УАПЦ Філарэта і Макарыя.

[12] Сербская праваслаўная царква не прызнала рашэнне Канстанцінопаля па Украіне

[13] Став Српске Православне Цркве о црквеној кризи у Украјини после најновијих одлука Цариградске Патријаршије(недаступная спасылка)

[14] Eπιστολή του Αρχιεπισκόπου Τιράνων Αναστασίου προς τον Πατριάρχη Μόσχας Κύριλλο 7ης Νοεμβρίου 2018

[15] Οι επιστολές του αρχιεπισκόπου Αναστάσιου προς τον Πατριάρχη Μόσχας, για το ουκρανικό

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]