Пан Валадыёўскі (раман)
«Пан Валадыёўскі» (па-польску: Pan Wołodyjowski) — трэці раман з трылёгіі Генрыка Сянкевіча, апублікаваныя у 1887—1888 годах, падзеі якога рагортваюцца падчас войнаў з Асманскай імпэрыяй у 1668—1673 гадах.
| Пан Валадыёўскі | |
| Pan Wołodyjowski | |
.jpg) Вокладка першага выданьня Пана Валадыёўскага | |
| Жанр: | гістарычны раман |
|---|---|
| Аўтар: | Генрык Сянкевіч |
| Мова арыгіналу: | польская |
| Публікацыя: | 1887-1888 |
| Папярэдні твор: | Патоп |
 Вікікрыніцы зьмяшчаюць поўны тэкст гэтага твору | |
_(cropped).jpg)
_(cropped).jpg)
_(cropped).jpg)
Постаці гістарычныя
рэдагавацьВобраз Міхала Валадыёўскага Сянкевіч стварыў на прыкладзе сапраўднага рыцара Ежы Валадыўскага. Паплечнік Валадыёўскага, Пентка, таксама сапраўды існаваў. У сваю чаргу, вобраз Басі Валадыёўскай быў створаны на старонках рамана, натхнёны жонкай Ежы, Крыстынай Езёркоўскай, але абедзьве жанчыны былі вельмі рознымі па характарах. Яшчэ адзін часткова аўтэнтычны пэрсанаж — Кетлінг (першапачаткова: Heklіng / Heіkіng), маёр артылерыі ў Каменцы. Аўтар, грунтуючыся на рэальнай біяграфіі, зьвязаў яго з паклоньнікам Оленькі з ранейшых тамоў Гесьлінгам. Не зусім пацьверджаная гісторыя, на якой Сянкевіч стварае сюжэт Зосі Боскай, а таксама Еўкі, — гэта біяграфія Адама Нававейскага (палявы афіцэр на службе пад камандаваньнем Рушчыца ў Рашкаве). Яшчэ адзін аўтэнтычны пэрсанаж — пан Мотавідла, падначалены кніжнага палкоўніка Валадыёўскага: ён загінуў каля Хоціма. Аўтэнтычны пэрсанаж рамана — гетман Сабескі.
Сюжэт
рэдагавацьСюжэт рамана разгортваецца пераважна на тэрыторыі сёньняшняй Украіны й адлюстроўвае гістарычныя падзеі 1668—1673 гадоў (пэрыяд войнаў з Турэччынай часоў панаваньня Міхала Вішнявецкага). Тытулаваны «пан Валадыёўскі», таксама званы «Маленькі рыцар», — гэта Ежы Міхал Валадыёўскі, вядомы з папярэдніх частак рамана: 42-гадовы, адданы Польшчы й сваёй сям’і, палкоўнік і камандзір з найвышэйшай маральлю й сумленьнем, незаплямленым здрадай. У апошняй частцы Трылёгіі пан Валадыёўскі пасьля шматлікіх прыгод, барацьбы з турэцкімі захопнікамі й асабістых праблем (у тым ліку страху за каханую Басю, выкрадзенай Азяй, канчае жыцьцё самагубствам, абараняючы Каменец-Падольскі. Апошнія словы, якія ён кажа жонцы: «Гэта нічога».
Экранізацыі
рэдагаваць- 1969: Пан Валадыёўскі — польскм фільм (рэж. Ежы Гофмана).
- 1969: Прыгоды пана Міхала — польскм сэрыял (рэж. Павал Камароўскі).