Нацыянальная прэмія Ўкраіны імя Тараса Шаўчэнкі
Нацыянальная прэмія Ўкраіны імя Тараса Шаўчэнкі (па-ўкраінску: Національна премія України імені Тараса Шевченка) — найвышэйшая дзяржаўная ўзнагарода Ўкраіны ў галіне культуры і мастацтва, названая ў гонар украінскага паэта Тараса Шаўчэнкі. Пастанову аб прысуджэньні прэміі прымае прэзыдэнт Украіны на падставе прапановаў Камітэту па Нацыянальнай прэміі Ўкраіны імя Тараса Шаўчэнкі[1].
| Нацыянальная прэмія Ўкраіны імя Тараса Шаўчэнкі | ||
 | ||
| Арыгінальная назва | па-ўкраінску: Національна премія України імені Тараса Шевченка | |
|---|---|---|
| Краіна | Украіна | |
| Тып | Дзяржаўная прэмія | |
| Статус | надаецца | |
| Статыстыка | ||
| Дата заснаваньня | 20 траўня 1961 | |
| Першае ўзнагароджаньне | 9 траўня 1962 году | |
Гісторыя ўзнагароды
рэдагавацьПрэмія была заснавана 20 траўня 1961 году пастановай Савету міністраў УССР як рэспубліканская прэмія імя Тараса Шаўчэнкі. Згодна з пастановай, гэтай прэміяй узнагароджваліся дзеячы літаратуры, мастацтва, музыкі, тэатральнага мастацтва і кінэматаграфіі.
Упершыню прэмія была ўручана 9 траўня 1962 году. Першымі дыплём і званьне ляўрэатаў атрымалі Павал Тычына, Алесь Ганчар і Платон Майбарода. Грашовая прэмія ляўрэата ў тыя часы складала 2500 рублёў.
У 1969 годзе рэспубліканская прэмія была пераназваная ў «Дзяржаўную прэмію УССР імя Т. Г. Шаўчэнкі». А 22 чэрвеня 2000 году прэміі быў прысвоены статус найвышэйшай узнагароды Ўкраіны згодна з указам прэзыдэнта Ўкраіны № 808/2000 з назвай «Нацыянальная прэмія Ўкраіны імя Тараса Шаўчэнкі».
Палажэньне аб узнагароджаньні
рэдагавацьПрэмія прысуджаецца ўказам прэзыдэнта Ўкраіны. Гэтай прэміяй узнагароджваюцца грамадзяне за выдатныя дасягненьні ў галіне літаратуры і мастацтва, публіцыстыкі і журналістыкі і істотны ўклад у разьвіцьцё культуры.
Штогод можа прысуджацца ня больш за дзесяць Нацыянальных прэміяў. Вылучэньне работ для прысуджэньня прэміі ажыцьцяўляецца з моманту іх публікацыі на працягу апошніх пяці гадоў, але не раней чым за паўгоду да іх вылучэньня.
Творы і працы на суісканьне Нацыянальнай прэміі Ўкраіны імя Тараса Шаўчэнкі вылучаюць Міністэрства культуры і турызму Ўкраіны, Нацыянальная акадэмія навук Украіны, Акадэмія мастацтваў Украіны, творчыя саюзы Ўкраіны і літаратурна-мастацтвазнаўчыя аб’яднаньні Ўкраіны. Прэмія можа прысуджацца грамадзянам Украіны, іншых дзяржаваў і асобам без грамадзянства.
Нацыянальная прэмія прысуджаецца аўтару або выканаўцу адзін раз на працягу жыцьця. Яму выдаецца дыплём ляўрэата прэміі і Ганаровы знак ляўрэата. Памер грашовай прэміі ўсталёўваецца штогод указам прэзыдэнта Ўкраіны і ў 2010 годзе складаў 130 000 грыўняў.
Указ прэзыдэнта Ўкраіны аб прысуджэньні Нацыянальнай прэміі публікуецца штогод 9 сакавіка ў газэце «Урядовий кур’єр» і абвяшчаецца па радыё і тэлебачаньні.
Дыплёмы і ганаровыя знакі ляўрэатам Нацыянальнай прэміі ўручае прэзыдэнт Украіны 9 сакавіка падчас урачыстага мерапрыемства, прысьвечанага дню нараджэньня Тараса Шаўчэнкі ў Нацыянальнай опэры Ўкраіны (аднак у 2010 годзе прэзыдэнт Украіны Віктар Януковіч правёў ўручэньне Шаўчэнкаўскай прэміі на Чарнеч’яй гары ў Каневе, дзе пахаваны Шаўчэнка)[2].