Мурая

Мурая — род хмызьнякоў сямейства рутавых.

Мурая
Мяцёлчатая мурая (2011 год)
Клясыфікацыя
Надцарства	Эўкарыёты
Царства	Расьліны
Група	Судзінкавыя
Аддзел	Кветкавыя
Кляса	Двухдольныя
Падкляса	Разіды
Атрад	Сапіндакветныя
Сямейства	Рутавыя
Падсямейства	Памаранцавыя
Даччыныя таксоны
Мяцёлчатая мурая, мурая Кёніг
Бінамінальная намэнклятура
Murraya Ёган Кёніг
Мурая на Віківідах  Мурая ў Вікісховішчы ITIS 28900 ·

Мае духмяныя белыя кветкі, цёмна-зялёнае перыстае лісьце і белую кару. Ягады — дробныя і круглыя. У прыродзе і зімовым садзе дасягае вышыні 3-х мэтраў. У пакоі становіцца дрэўцам да 1,4 мэтру. Парасткі з бутонамі спыняюць рост да адрастаньня новых галінак, якія даюць новыя кветкі. Таму мурая квітнее безупынна. На парастках, зь якіх апалі плады, празь некалькі дзён зьяўляюцца новыя бутоны. Паходзіць з субтрапічных горных лясоў Паўднёва-Ўсходняй Азіі.

Выкарыстаньне

Гаючыя часткі мураі выкарыстоўваюць у вытворчасьці лекаў. Таксама выкарыстоўваецца ў якасьці пакаёвай расьліны, бо пастаянна квітнее і пладаносіць, а таксама мае духмяны водар. Зь ядомых ягадаў гатуюць жэле і мармэляд. Зь лісьця і кветак — этэрны алей. Сьцёртую ў парашок кару выкарыстоўваюць у якасьці касмэтычнай пудры. Духмянае лісьце выкарыстоўваюць у прыправе карры.

Вырошчаньне

Узімку мурая расьце на падваконьні пры +18 °C. Улетку патрабуе лёгкага ценю. Расьце на дрэнаванай і сярэднеўрадлівай глебе пры ўмеркаваным увільгатненьні. Размнажаецца насеньнем, што зьмяшчаецца ў пладах па 2 семкі. Праз 25—30 дзён пры ўмераным паліве зьяўляюцца парасткі. Мураю таксама размножваюць чаранкамі, якія рэжуць з падгадаваных галінаў. Чаранок бяруць з 3—4 пупышкамі рана ўвесну, калі расьліна знаходзіцца ў стане спакою. Зразаюць чаранок гладка наўскасяк пад пупышкай. Кожны лісточак памяншаюць напалову. Чаранкі зьмяшчаюць у парнік з падагрэвам, дзе трымаюць у драбнюткім пяску да зьяўленьня парасткаў. Укаранёныя чаранкі высаджваюць у грунт, які складаецца з 6 частак лёгкага дзёрну, 2-х частак ліставой зямлі і 1-й часткі пяску. Надалей вырошчваюць з дрэнажом пры паліве і ўмеранай цеплыні. Паліваць варта пасьля падсыханьня землянога камяка на траціну. Ваду з паддона варта зьліваць адразу. Маладая расьліна квітнее праз год-паўтара. Надалей квітне і пладаносіць пастаянна. Да 10 гадоў дасягае 50 см вышыні.

Віды

На 2013 год налічвалася каля 20 відаў мураі. Сярод іх найбольш пашыранымі ў аматарскіх і батанічных садах былі 2 віды: 1) мяцёлчатая мурая, якую яшчэ называлі духмянай або чужаземнай мураяй, а таксама кітайскім міртам; 2) мурая Кёніг, якую таксама называлі дрэвам карры.

• Мяцёлчатая мурая. Мае ядомыя аранжава-чырвоныя ягады, што сьпеюць 1,5—2 месяцы. Зь іх гатуюць жэле і мармэляд. Сьцёртую ў парашок кару выкарыстоўваюць у якасьці касмэтычнай пудры. Зь лісьця і кветак атрымліваюць этэрны алей.
• Мурая Кёніг. Духмянае падоўжанае лісьце выкарыстоўваюць у прыправе карры ў Паўднёва-Ўсходняй Азіі. Плады цёмна-сінія або чорныя.