Магутнасьць

Магутнасьць — фізычная скалярная велічыня, роўная стасунку працы, выкананай за некаторы прамежак часу, да гэтага прамежку часу.

Магутнасьць
$P$, $N$
Вымернасьць	${\mathsf {M}}{\mathsf {L}}^{2}{\mathsf {T}}^{-3}$
Адзінкі вымярэньня
СІ	вт
СГС	эрг·с−1
Клясыфікацыя
скалярная велічыня

$P={\frac {\Delta A}{\Delta t}}\,\!$ — сярэдняя магутнасьць

$P={\frac {dA}{dt}}\,\!$ — імгненная магутнасьць

Паколькі праца зьяўляецца мерай зьмены энэргіі, магутнасьць можна вызначыць таксама як хуткасьць зьмены энэргіі сыстэмы.

Адзінкі вымярэньня

У сыстэме СІ адзінкай вымярэньня магутнасьці зьяўляецца ват, роўны аднаму джоўлю, падзеленаму на сэкунду.

Іншай распаўсюджанай адзінкай вымярэньня магутнасьці зьяўляецца конская сіла.

Судачыненьні паміж адзінкамі магутнасьці

Адзінкі	Вт	кВт	МВт	кгс•м/с	эрг/с	к. с.
1 ват	1	10-3	10-6	0,102	107	1,36•10-3
1 кіляват	103	1	10-3	102	1010	1,36
1 мэгават	106	103	1	102•103	1013	1,36•103
1 кіляграм-сіла-мэтар у сэкунду	9,81	9,81•10-3	9,81•10-6	1	9,81•107	1,33•10-2
1 эрг у сэкунду	10-7	10-10	10-13	1,02•10-8	1	1,36•10-10
1 конская сіла	735,5	735,5•10-3	735,5•10-6	75	7,355•109	1

Магутнасьць у мэханіцы

Калі на цела, якое рухаецца, дзейнічае сіла, то гэтая сіла зьдзяйсьняе працу. Магутнасьць у гэтым выпадку роўная скалярнай вытворнай вэктару сілы на вэктар хуткасьці, зь якой рухаецца цела:

$P=\mathbf {F} \cdot \mathbf {v} =F\cdot v\cdot \cos \alpha$

F — сіла, v — хуткасьць, $\alpha$ — кут паміж вэктарам хуткасьці і сілы.

Электрычная магутнасьць

Імгненная электрычная магутнасьць

Імгненная электрычная магутнасьць, якая вылучаецца на элемэнце электрычнага ланцуга вызначаецца наступным чынам:

$P=I\cdot U$

дзе I і U — імгненныя значэньні сілы току і напругі на элемэнце.

Калі элемэнт ланцуга — рэзыстар з супорам R, то

$P=I^{2}\cdot R={\frac {U^{2}}{R}}$

Магутнасьць сталага току

Паколькі значэньні сілы току і напругі сталыя і роўныя імгненным значэньні ў любы момант часу, то сярэднюю магутнасьць можна вылічыць па формулах:

$P=I\cdot U=I^{2}\cdot R={\frac {U^{2}}{R}}$

Магутнасьць зьменнага току

Сярэдняя магутнасьць сынусоіднага зьменнага току:

$P=I_{eff}\cdot U_{eff}\cdot \cos \varphi$

тут:

$I_{eff}={\frac {I}{\sqrt {2}}}$; $U_{eff}={\frac {U}{\sqrt {2}}}$

I і U — амплітудныя значэньні сілы току і напругі;

I_eff і U_eff — Сярэднія квадратычныя значэньні току і напругі, яны таксама завуцца эфэктыўнай сілай току і эфэктыўнай напругай;

$\varphi$ — зрух фазаў паміж токам і напругай.

Каэфіцыент $\cos \varphi$ завецца каэфіцыентам магутнасьці. Каэфіцыент магутнасьці таксама залежыць ад формы току і напругі.

Вонкавыя спасылкі

• Уплыў формы электрычнага току на яго дзеяньне // Часопіс «Радыё», нумар 6, 1999 г. (рас.)