Ліцэнзіі Creative Commons

Ліцэ́нзіі Creative Commons — шэраг ліцэнзіяў у галіне аўтарскага права, складзеных амэрыканскай некамэрцыйнай арганізацыяй Creative Commons. Першыя вэрсіі ліцэнзіяў зьявіліся 16 сьнежня 2002 году.^[1]^[2] Па стане на ліпень 2010 году ліцэнзіі Creative Commons даступныя афіцыйна ў 53 краінах (адбываецца як пераклад ліцэнзіі на іншыя мовы, гэтак і імплемэнтацыя ліцэнзіяў у прававую сыстэму дзяржаваў).^[3] Таксама вядзецца праца над адаптацыяй для 9 наступных краін.^[3]

Віды ліцэнзіяўРэдагаваць

Усе ліцэнзіі Creative Commons перш за ўсё маюць «базавыя правы» (анг. baseline rights), у склад якіх уваходзяць права на свабоднае выкарыстаньне, капіяваньне, распаўсюджаньне ў любой форме. Кожная з шасьці ліцэнзіяў мае ўласныя патрабаваньні, якія выбіраюцца з чатырох даступных:

Attribution by Пазначэньне аўтарства	Share-Alike sa На тых жа ўмовах	Non-Commercial nc Некамэрцыйнае выкарыстаньне	No Derivative Works nd Без вытворных прац
Дазваляецца капіяваньне, распаўсюджаньне, публічнае прадстаўленьне працы і вытворных ад яе пры ўмове пазначэньня аўтара.	Дазваляецца распаўсюджаньне вытворных ад арыгінальнай прац пры ўмове выкарыстаньня ліцэнзіі, ідэнтычнай ліцэнзіі арыгінальнай працы.	Дазваляецца капіяваньне, распаўсюджаньне, публічнае прадстаўленьне працы і вытворных ад яе толькі ў некамэрцыйных мэтах.	Дазваляецца капіяваньне, распаўсюджаньне, публічнае прадстаўленьне працы толькі ў першатворным выглядзе.

КамбінацыіРэдагаваць

З пазначаных вышэй чатырох магчымых абмежаваньняў выкарыстаньня ўсяго магчымыя 16 камбінацыяў, зь якіх 11 камбінацыяў ёсьць слушнымі ліцэнзіямі Creative Commons, а астатнія 5 — не. З тых пяці камбінацыяў чатыры ўлучаюць патрабаваньні nd і sa, якія пярэчаць адно воднаму. Пятае не ўлучае ніводнага патрабаваньня. З адзінаццаці застаўшыхся 5 ня маюць у складзе патрабаваньняў by, але ў 98% выпадкаў аўтары жадаюць, каб пры выкарыстаньні згадвалася іх аўтарства. Таму звычайна выкарыстоўваюцца шэсьць ніжэй пададзеных ліцэнзіяў:

Attribution (cc by)
Attribution Share-Alike (cc by-sa)
Attribution No Derivatives (cc by-nd)
Attribution Non-Commercial (cc by-nc)
Attribution Non-Commercial Share-Alike (cc by-nc-sa)
Attribution Non-Commercial No Derivatives (cc by-nc-nd)

Зь іх першыя дзьве ліцэнзіі лічацца вольнымі, таму што іх умовы не супярэчаць вызначэньню «вольнага твору культуры».^[4] У той жа час, ніводная зь іх не зьяўляецца капілэфтнай.^[4]

Адмаўленьне ад асобных правоўРэдагаваць

Як закладзеныя ў ліцэнзіі пэўныя патрабаваньні, гэтак і закладзеная магчымасьць іх адкліканьня (анг. waiving). Уладальнік аўтарскіх правоў можа адмовіцца ад некаторых правоў, напрыклад, выключнага права на камэрцыйнае выкарыстаньне.^[5]

Глядзіце таксамаРэдагаваць

КрыніцыРэдагаваць

^ Creative Commons launch, Scripting News. 16 сьнежня 2002 году. ^(анг.)
^ Creative Commons Unveils Machine-Readable Copyright Licenses, Creative Commons. 16 сьнежня 2002 году. ^(анг.)
^ ^а ^б International, Creative Commons ^(анг.)
^ ^а ^б Licenses, Definition of Free Cultural Works ^(анг.)
^ Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 Unported ^(анг.)

Вонкавыя спасылкіРэдагаваць

Ліцэнзіі Creative Commons — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

[first-1] Creative Commons launch, Scripting News. 16 сьнежня 2002 году. ^(анг.)

[first_press-2] Creative Commons Unveils Machine-Readable Copyright Licenses, Creative Commons. 16 сьнежня 2002 году. ^(анг.)

[cc_i18n-3] а ^б International, Creative Commons ^(анг.)

[fcw_licenses-4] а ^б Licenses, Definition of Free Cultural Works ^(анг.)

[cc-by-sa-5] Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 Unported ^(анг.)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]