Кіскі пагост (па-расейску: Кижский погост) — архітэктурны ансамбль у складзе Дзяржаўнага гісторыка-архітэктурнага музэю «Кіжы», разьмешчаны на высьпе Кіжы Анескага возера, які складаецца зь дзьвюх цэркваў і званіцы XVIII—XIX стагодзьдзяў, акружаных адзінай агароджай — рэканструкцыяй традыцыйных агароджаў цьвінтароў. Зьяўляецца аб’ектам сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Расеі.

Кіскі пагост
Kizhi Pogost*
Сусьветная спадчына ЮНЭСКО

Краіна Расея
Тып культурны
Крытэры i, iv, v
Спасылка 544
Рэгіён** Эўропа і Паўночная Амэрыка
Каардынаты 64°4′0″ пн. ш. 35°13′30″ у. д. / 64.06667° пн. ш. 35.225° у. д. / 64.06667; 35.225Каардынаты: 64°4′0″ пн. ш. 35°13′30″ у. д. / 64.06667° пн. ш. 35.225° у. д. / 64.06667; 35.225
Гісторыя ўключэньня
Уключэньне 1990  (14-я сэсія)
* Назва ў афіцыйным сьпісе па-ангельску
** Рэгіён паводле клясыфікацыі ЮНЭСКО

Гісторыя рэдагаваць

Першымі пісьмовымі крыніцамі, з апісаньнем спаскага кіскага праваслаўнага прыходу, зьяўляюцца кнігі Абанескай пяціны XVI стагодзьдзя.

У XVII стагодзьдзі наўгародзкі купец Сямён Гаўрылаў пачаў ствараць мэталюргічную вытворчасьць у завадзкім маштабе. Выявіўшы медную руду, ён пачаў у 1669 годзе будаваць медна-плавільны завод у Кіскай акрузе. Ягонае пачынаньне падхапілі дацкія горназдабытчыкі Бутэнант і Марсэліс. У 1696 годзе ў іх было ўжо тры заводы. Да канца XVII стагодзьдзя ў Кіскай акрузе адкрыліся яшчэ 2 новых завода. Заводы будаваліся першапачаткова як меднаплавільныя, затым, з прычыны стратнасьці, іх пераводзілі на вытворчасьць жалеза. Сялянскае насельніцтва ставілася да будаўніцтва заводаў варожа, з прычыны маштабнага адводу заводчыкам зямельных вучасткаў і лясных угодзьдзяў пад распрацоўку багатых рудамі нетраў, увядзеньня для сялянаў абавязковай працы на заводах, падрыву саматужнай здабычы і апрацоўкі жалеза.

Пасьля губэрнскай рэформы 1775 году пагосты як адміністрацыйна-тэрытарыяльныя адзінкі былі скасаваныя. Межы Кіскага прыходу былі значна скарочаныя да памераў Кіскай воласьці Петразаводзкага павету. Колькасьць вернікаў у Кіскай парафіі, паводле зьвестак на 1785 год, складала 2358 чалавек. У 1920 годзе, пасьля кастрычніцкага перавароту, цэрквы Кіскага пагосту былі пастаўлены на дзяржаўны ўлік як помнікі архітэктуры, аднак рэлігійныя абрады працягвалі ладзіцца.

Вонкавыя спасылкі рэдагаваць