Кронікі завадной птушкі

Кронікі завадной птушкі (па-японску: ねじまき鳥クロニクル) — раман японскага пісьменьніка Харукі Муракамі, напісаны ў 1992—1995 гадах. У цэнтры твору — чалавек, які застаўся сам-насам з сабой, які шукае сэнс жыцьця.

За гэты раман Муракамі атрымаў літаратурную прэмію «Ёміуры», якая ў ліку іншых была прысуджана яму адным зь яго жорсткіх крытыкаў, Кэндзабура Оэ.

Кароткі зьмест

У пачатку рамана Тору Акада сыходзіць зь юрыдычнай фірмы, зь месца шараговага клерка. Пасьля звальненьня ён жыве на зьберажэньні, грошы, пакінутыя бацькамі, і на тое, што зарабляе жонка Куміко (журналістка ў часопісе «аб здаровым харчаваньні»).

З Тору пачынаюць адбывацца дзіўныя падзеі. У адсутнасьць жонкі на працы тэлефануе невядомая жанчына, якая спрабуе заняцца з героем тэлефонным сэксам. Нечакана зьнікае любімы кот. Тору знаёміцца з шаснаццацігадовай суседзкай дзяўчынай. Зьяўляюцца яшчэ дзьве экстрасенскі — Мальта Кана і яе сястра Крыта Кана (некалі працавала прастытуткай).

Яны, на просьбу жонкі Тору, удзельнічаюць у вышуку ката. Раптоўна зьнікае жонка. Яна пакідае герою пасланьне, у якім паведамляе, што ўжо тры месяцы сустракалася з палюбоўнікам, паколькі не атрымлівала задавальненьня ад мужа. Пры гэтым піша, што кахае яго. Зьяўляецца брат Куміко — узыходзячая зорка палітыкі. У «Кроніках» ён нясе надзвычай важную сэнсавую нагрузку, уяўляючы ўвасобленае Зло. Брат жонкі патрабуе даць Куміко развод.

Але Тору адчувае, што тая патрапіла ў чорныя сеткі брата-вычварэнца, і імкнецца яе вярнуць. Адначасна ў тэксьце рамана прысутнічаюць значныя ўстаўкі, прысьвечаныя японскай акупацыі Кітая і вайне з СССР на Халхін-Голе ў 1939 годзе.

Далей Тору знаёміцца зь яшчэ адной жанчынай, якая далучае яго да экстрасэнсорнага бізнэсу, экстрасэнсорныя здольнасьці прарэзаліся ў героя падчас сядзеньня ў перасохлым калодзежы ў двары закінутага дома па суседзтве. На пэўным этапе ўнутраны дух героя сутыкаецца з духам Набору Ватая (брата жонкі) і бейсбольнай бітай калечыць яго. Паралельна і сам рэальны злыдзень апынаецца ў бальніцы. Там яго і забівае Куміко, помсьцячы за сваю страчаную стабільнасьць, жыцьцё і каханьне. Ёй сьвеціць мінімальны тэрмін. Тору зьбіраецца яе чакаць. Гэта значыць, зьдзейсьніўшы «гіганцкі высілак», вяртаецца ў звыклы стан.

Галоўныя героі

Хоць гэтая кніга мае шмат асноўных і другарадных пэрсанажаў, у лік найбольш важных уваходзяць:

Тору Акада: апавядальнік і галоўны герой. Тору пасыўны і часта апатычны малады чалавек, які пражывае ў японскім прыгарадзе. Муж Куміко пастаянна трапляе пад уплыў загадаў ці жаданьняў іншых. У цяперашні час беспрацоўны, зьяўляецца ўвасабленьнем пасыўнасьці.

Куміко Акада: жонка Тору — карміцелька і адзіная працуючая асоба ў сям’і, больш незалежная. Яна працуе ў выдавецкім бізнэсе.

Набору Ватая: Набору — брат Куміко, узыходзячы палітык. Грамадзтва любіць яго, але Тору ня можа яго трываць. Набору робіць галавакружную кар’еру, становіцца вядучым навукоўцам-эканамістам, а затым вылучае сваю кандыдатуру ў дэпутаты парляманту. Але ён мае велізарныя праблемы ў асабістым жыцьці. Вельмі ўтойлівы чалавек, яго твар — маска, ён ніколі не паказвае сапраўдныя пачуцьці.

Мэй Касахара: дзяўчына-падлетак, якая павінна быць у школе, але прагульвае яе па ўласным жаданьні. Тору і Мэй на працягу ўсяго рамана абменьваюцца думкамі, а калі Мэй зьехала, яна піша яму (хоць чытач можа азнаёміцца зь лістамі, яны не даходзяць да Тору). Іх размовы часта дзіўныя і круцяцца вакол тэмы сьмерці і пагаршэньня жыцьця чалавека. Што яшчэ больш дзіўна, дык гэта вясёлы і зусім несур’ёзны выгляд, зь якім гэтыя размовы вядуцца.

Лейтэнант Мамія: Мамія быў афіцэрам падчас японскага ваеннага ўварваньня ў Маньчжоў-Го. Перанёс моцную эмацыйную траўму, стаўшы сьведкам зьдзіраньня скуры з чалавека і правёўшы некалькі начэй у перасохлым калодзежы. Пасьля страціў руку. Ён распавядае сваю гісторыю Тору асабіста і ў лістах.

Мальта Кана: Мальта Кана — мэдыўм, якая зьмяніла сваё імя на «Мальту» пасьля выкананьня «аскезы» на востраве Мальта. Яна была нанятая Куміко, каб дапамагчы Тору Акада знайсьці свайго зьніклага ката.

Крыта Кана: малодшая сястра Мальты і яе вучаніца, апісвае сябе як «прастытутка ў думках». Мае амаль тыя ж твар і постаць, як і Куміко.

Мушкатовы арэх Акасака: жанчына па мянушцы «мушкатовы арэх» сустрэлася ў першы раз Тору, калі ён сядзеў на лаўцы і назіраў людзей на вакзале Сындзюку. Калі яны сустрэліся ў другі раз, яе прыцягнула сінявата-чорная пляма на правай шчацэ Тору. Яе сапраўднае імя ніколі ня згадваецца ў рамане. Раней была пасьпяховым мадэльерам, але потым кінула бізнэс пасьля зьверскага забойства яе мужа.

Корсыка Акасака: Корсыка — дарослы сын «Мушкатовага арэха», які не гаворыць з 6 гадоў. Мае зносіны з дапамогай мімікі і жэстаў. «Карыца» — таксама псэўданім, як і ў яго маці.