Картка спажыўца

Картка спажыўца — купоны для адразаньня, надрукаваныя на адным аркушы паперы, якія зьяўляюцца фактычна першым дзяржаўным выпускам папяровых грошай незалежнай Беларусі. Падчас пакупак прадуктовых або дэфіцытных тавараў у беларускіх крамах разам з савецкімі рублямі на касе падавалася картка спажыўца, зь якой касір выразала нажніцамі патрэбную суму. Выкарыстоўваліся ў суадносінах да савецкага рубля 1:1.

Купоны ўводзіліся з мэтай абароны ўнутранага спажывецкага рынку Беларусі пры цыркуляцыі савецкага рубля.

Гісторыя

Аднаразовыя купоны былі ўведзеныя са студзеня 1992 году для звароту сумесна з савецкім рублём згодны Пастанове Савету міністраў Рэспублікі Беларусь № 423 ад 14 лістапада 1991 году «Аб дадатковых мерах па абароне спажывецкага рынку рэспублікі».

Урад Беларусі плянаваў, што аднаразовыя купоны з 1 чэрвеня 1992 будуць замененыя на шматразовыя, аднак яны працягвалі выкарыстоўвацца і пасьля ўвядзеньня 25 траўня 1992 году ўласных нацыянальных грошай — беларускага рубля.

Выдаваліся купоны па месцы працы, службы ці вучобы па пашпарту з прапіскай. Пэнсіянэры атрымлівалі купоны разам з пэнсіяй. На дзяцей карткі спажыўца выдаваліся праз ЖЭС.

Прадавец быў вымушаны выразаць патрэбную колькасьць купонаў на суму пакупкі і пералічваць іх пасьля зьмены. Пры адсутнасьці нажніц купоны вырываліся з большай ці меншай ступеньню акуратнасьці. Прычым выразаць купоны загадзя было забаронена, бо на картках было прапісана імя і прозьвішча, а на самых купонах — толькі намінал.

Госьці зь іншых савецкіх рэспублік, і тыя, хто ня меў купонаў, вымушаны былі купляць тавары па больш даражэйшаму курсу.

Напрыканцы 1992 году іх карткі спажыўца не выкарыстоўваліся.

Апісаньне

Поўныя аркушы картак мелі аднаразовыя адразныя купоны розных наміналаў.

Карткі былі імянныя. Па выглядзе афармленьня адраснага поля існуе дзьве адрозныя сэрыі. Кожная картка мела сумарны намінал дробных купонаў у 20, 50, 75, 100, 200, 300 і 500 рублёў.

Карткі I сэрыі друкаваліся зь сярэдзіны студзеня 1992 году. Сэрыя налічвала шэсьць наміналаў ад 20 да 300 рублёў.

У картак I сэрыі адрасны цэнтар быў пакрыты суцэльным фонам з прадрукаваным жоўтым ромбам. Па правым ускрайку кожнага купону праходзілі жоўтыя палосы. Але з-за таго, што на там дрэнна чыталіся і запаўняліся дадзеныя ўласьніка, было прынятае рашэньне аб друку картак зь белымі прастакутнікам ў адрасным полі. Такія карткі і сталі II сэрыяй.

Зь лютага 1992 году ўсе друкарні перайшлі на друк картак II сэрыі. Тады ж, з улікам інфляцыі, быў дададзены новы намінал — 500 рублёў.