Канфлікты на постсавецкай прасторы

Канфлікты на постсавецкай прасторы — ґвалтоўныя палітычныя і этнічныя канфлікты ў краінах постсавецкае прасторы, што пачаліся неўзабаве перад афіцыйным распадам у сьнежні 1991.

Некаторыя з гэтых канфліктаў былі выкліканыя палітычнымі крызамі ў дзяржавах-пераемніцах. Іншыя ўлучаюць сэпаратысцкія рухі, што спрабуюць адарвацца ад аднае зь дзяржаваў-пераемніцаў.

Паводле Ґордана Гагна, між 1990 ды 2013 рокамі канфлікты на постсавецкай прасторы прывялі да гібелі сама меней 196 000 чалавек, не ўлучаючы пагромы й міжэтнічны ґвалт^[1].

Усходняя Эўропа

Канфлікт	Удзельнікі	Пэрыяд	Вынік
Прыднястроўскі канфлікт	\|	2 сакавіка — 1 жніўня 1992	Пагадненьне пра спыненьне агню. Прыднястроўе дэ-факта застаецца незалежным^[2].
Канстытуцыйная крыза ў Расеі		1992—1993	Перамога прэзыдэнта Ельцына; усталяваньне прэзыдэнцкае рэспублікі ў якасьці формы кіраваньня ў Расеі.
Эўрамайдан		21 лістапада 2013 — 22 лютага 2014	Адхіленьне Віктара Януковіча ад улады й фармаваньне колішняю апазыцыяю часовага ўраду; вяртаньне да Канстытуцыі 2004 року
Крымскі крызіс (2014)	\|	24 лютага — 28 сакавіка 2014	Усталяваньне кантролю Расеяю над Крымам; увядзеньне санкцыяў з боку Захаду ў адносінах да Расеі
Вайна на Данбасе	\|	з 5 красавіка 2014	Канфлікт ідзе

Паўночны Каўказ

Канфлікт	Удзельнікі	Пэрыяд	Вынік
Асэтына-інгускі канфлікт	\|	31 кастрычніка — 4 лістапада 1992	Сыход большае часткі інгускага насельніцтва з Паўночнае Асэтыі.
Грамадзянская вайна ў Чачэніі (1993—1994)	\|	4 чэрвеня 1993 — 11 сьнежня 1994	Пачатак Першае расейска-чачэнскае вайны
Першая расейска-чачэнская вайна	\|	11 сьнежня 1994 — 31 жніўня 1996	Захаваньне незалежнасьці Ічкерыі
Дагестанская вайна	\|	2 жніўня — 15 верасьня 1999	Аднаўленьне кантролю над рэґіёнам Расеяю; пачатак Другое расейска-чачэнскае вайны
Другая расейска-чачэнская вайна	\|	7 жніўня 1999 — 16 красавіка 2009	Ліквідацыя ЧРІ
Інгуская вайна	\|	21 ліпеня 2007 — 19 траўня 2015	Аднаўленьне кантролю над рэґіёнам Расеяю

Цэнтральная Азія

Канфлікт	Удзельнікі	Пэрыяд	Вынік
Грамадзянская вайна ў Таджыкістане	/ / \|	5 траўня 1992 — 27 чэрвеня 1997	Замірэньне; Эмамалі Рахмон перамагае на прэзыдэнцкіх выбарах^[3]
Этнічныя беспарадкі на поўдні Кыргыстану	\|	10—16 чэрвеня 2010	Аднаўленьне кантролю над рэґіёнам Кыргыстанам.
Баі ў Рашцкім раёне Таджыкістану (2010)	\|	22 верасьня 2010 — 14 красавіка 2011	Аднаўленьне кантролю над рэґіёнам Таджыкістанам.

Закаўказьзе

Канфлікт	Удзельнікі	Пэрыяд	Вынік
Карабаская вайна	/ \| /	20 лютага 1988 — 12 траўня 1994	Нагорна-Карабаская рэспубліка дэ-факта становіцца незалежнаю.
Паўднёваасэтынская вайна (1991—1992)	\|	5 студзеня 1991 — 24 чэрвеня 1992	Страта кантролю над 60% тэрыторыі рэґіёну Грузіяю. Паўднёвая Асэтыя дэ-факта становіцца незалежнаю.
Грамадзянская вайна ў Грузіі		22 сьнежня 1991 — 31 сьнежня 1993	Згуба Ґамсахурдыі; усталяваньне кантролю над краінаю Дзяржаўнаю радаю.
Вайна ў Абхазіі (1992—1993)	\|	14 жніўня 1992 — 27 верасьня 1993	Абхазія дэ-факта становіцца незалежнаю.
Карабаскі канфлікт	\|	1994 — дагэтуль	Канфлікт ідзе
Вайна ў Абхазіі (1998)	\|	20—26 траўня 1998	Захаваньне кантролю над рэґіёнам уладаю Абхазіі.
Мяцеж Акакія Эліавы		19—20 кастрычніка 1998	Перамога ўраду Грузіі.
Канфлікт у Кадорскай цясьніне (2001)	\|	4—18 кастрычніка 2001	Захаваньне кантролю над рэґіёнам уладаю Абхазіі.
Крыза ў Панкіскай цясьніне	\|	2001—2003	Аднаўленьне кантролю над рэґіёнам Грузіяю.
Аджарская крыза (2004)	\|	23 лістапада 2003 — 6 траўня 2004	Поўнае падпарадкаваньне аўтаноміі ўраду Грузіі.
Вайна ў Паўднёвай Асэтыі (2008)	\|	7 жніўня 2008 — 16 жніўня 2008	Параза грузінскіх войскаў; поўная страта Грузіяю кантролю над рэґіёнамі Паўночнае Асэтыі й Абхазіі^[4].
Чатырохдзённая вайна	\|	2—5 красавіка 2016	Замірэньне; страта часткі тэрыторыі Нагорным Карабахам.