Канстанцін Васільеў (мастак)

Канстанцін Васільеў
	Канстанцін Васільеў
Дата нараджэньня	3 верасьня 1942
Месца нараджэньня	Майкоп, Адыгейская аўтаномная вобласьць[d], РСФСР, СССР;
Дата сьмерці	29 кастрычніка 1976 (34 гады)
Месца сьмерці	Васільева[d], Зеленадольскі раён, Татарская АССР[d], РСФСР, СССР;
Прычына сьмерці	чыгуначнае здарэньне[d]
Месца вучобы	Казанская мастацкая вучэльня[d];
Занятак	маляр
Жанры	партрэт
Узнагароды	Рэспубліканская прэмія імя Мусы Джаліля[d]
	Канстанцін Васільеў у Вікісховішчы

Канстанцін Аляксеевіч Васільеў (па-расейску: Константи́н Алексе́евич Васи́льев) — савецкі маляр, вядомы сваімі працамі на былінна-міфалагічныя тэмы, унёс вялікі ўклад у сучаснае славянскае неапаганства.

Вікіпэдыя мае артыкулы пра іншых асобаў з прозьвішчам Васільеў.

Біяграфія

Нарадзіўся ў Майкопе, падчас нямецкай акупацыі горада. Бацька мастака Аляксей Аляксеевіч Васільеў быў галоўным інжынерам аднаго з заводаў, а падчас вайны — актыўным удзельнікам партызанскага руху.

З дзяцінства Канстантын Васільеў шмат чытаў. Ён любіў казкі й быліны, а больш за ўсё любіў «Паданьне аб трох волатах». Шмат часу Васільеў надаваў маляваньню. Працы хлопчыка вылучалі заўважылі яшчэ ў дзіцячым садку, а ў школе ён ужо ўмеў дакладна капіяваць карціны вядомых мастакоў. Бацькі вырашылі, што такія здольнасьці трэба разьвіваць, аднак у мястэчку Васільева не было мастацкай школы. У 11 гадоў ён прайшоў конкурс і быў залічаны ў Маскоўскую сярэднюю мастацкую школу-інтэрнат пры Маскоўскім дзяржаўным мастацкім інстытуце імя В. І. Сурыкава. У інтэрнаце ён вучыўся бліскуча. Часта хадзіў у Трацьцякоўскую галерыю й Пушкінскі музэй, калекцыянаваў рэпрадукцыі, цікавіўся творчасьцю старых майстроў. Неўзабаве пачынаючага мастака пачала гнясьці вучоба. Ад выхаванцаў у ёй патрабавалі строгай адпаведнасьці акадэмічнаму стылю, а Васільеў захапіўся сюррэалізмам і абстракцыянізмам. У 1957 годзе перавёўся ў Казанскае мастацкае вучылішча (1957—1961), якое скончыў з адзнакай, атрымаўшы спэцыяльнасьць тэатральнага дэкаратара. Яго дыплёмнай працай былі эскізы да п’есы-казкі А. Н. Астроўскага «Сьнягурачка».

У канцы 1960-х гадоў адмовіўся ад фармалістычных пошукаў, працаваў у рэалістычнай манеры.

Шлях Васільева да вядомасці пачалося з сувязяў з дзеячамі з круга «Веча» — самвыдавецкага часопіса рускіх нацыяналістаў, прадставілі яго карціны ўдзельнікам нацыяналістычнай «рускай партыі», такім як Ілля Глазуноў, Юрый Мяленцьеў і інш.

Васільеў звяртаўся да народнага мастацтва: рускіх песень, былін, казак, скандынаўскіх і ірландскіх сагаў, да «эдычнай паэзіі». Стварыў творы на міфалагічныя сюжэты, гераічныя тэмы славянскага і скандынаўскага эпасаў, пра Вялікую Айчынную вайну («Маршал Жукаў», «Нашэсце», «Парад сорак першага», «Туга па Радзіме», 1972—1975).

Працаваў таксама ў жанры пейзажа і партрэта («Лебедзі», 1967; «Паўночны арол», 1969; «Ля студні», 1973; «Чаканне», 1976; «Чалавек з філінам», 1976). Аўтар графічнай серыі партрэтаў кампазітараў і музыкаў: «Шостаковіч» (1961), «Бетховен» (1962), «Скрабін» (1962), «Рымскі-Корсакаў» (1962) і іншых; графічнага цыклу да оперы Р. Вагнера «Кольца Нібелунгаў» (1970-я гады).

Удзельнік рэспубліканскай выставы «Мастакі-сатырыкі Казані», выставак у Зеленадольску і Казані. У 1980—1990-я гады адбыўся шэраг персанальных выставак Васільева ў многіх гарадах Расіі, а таксама ў Балгарыі, Югаславіі, Іспаніі . Адкрыты Мемарыяльны музей у пгт. Васільева (1996), Карцінная галерэя ў Казані (1996) і Музей Канстанціна Васільева ў Маскве, у Ліяназаўскім парку (1998). Прэмія камсамола Татарыі імя Мусы Джаліля за цыкл карцін пра Вялікую Айчынную вайну (у 1988).

Творчасць

Экспазіцыі Музея Канстанціна Васільева ў Маскве, 2017

Спачатку пісаў у жанрах абстракцыі і сюррэалізму. Затым, пасля крызісу, перажытага ім у 1968—1969 гадах, змяніў манеру жывапісу, зацікавіўся мастацтвам нацысцкай Германіі, творчасцю Фрыдрыха Ніцшэ і Рыхарда Вагнера, развіваў «арыйскія» ідэі ў жывапісе. У працах Васільева спалучаліся «арыйскія» паганскія традыцыі і пафас нарманскіх і славянскіх дахрысціянскіх саг і былін. Яму былі знаёмы і асноўныя «арыйскія» міфы.

Васільеў падзяляў культ моцнай асобы, выявы Звышчалавека і « арыйскага мінулага», «суровых паўночных багоў», якія ён спрабаваў адаптаваць да «пачатковай Русі». Яго эпічныя палотны напоўнены ваяўнічым духам і волатавай сілай.

Карціны Васільева супастаўляліся са зваротам еўрапейскіх нацыяналістаў да «арыйскага» духу, да індаеўрапейскіх міфалагічных вераванняў . Гісторык Клейн пісаў, што ранняя творчасць Васільева ў часопісе «Веча» змяшчае запазычанні з вагнераўскага германізму.

Памяць

Вялікая слава прыйшла да мастака праз дзесяцігоддзі пасля яго заўчаснай смерці. У Казані ў 1996 годзе была адкрыта яго галерэя, 26 чэрвеня 2013 года пераўтвораная ў музей.

Музей у Маскве

Музей Канстанціна Васільева Маскве на Чарапавецкай вуліцы

Музей Канстанціна Васільева размешчаны на поўначы Масквы недалёка ад станцыі метро Алтуф’ева. Заснаваны ў 1998 годзе па ініцыятыве членаў «Клуба аматараў жывапісу Канстанціна Васільева».

Музей у Казані

Галерыя Васільева працавала ў прыватных памяшканьнях з 1996 году, аднак у 2011 годзе ўладальнікі скасавалі дамову, і калекцыя засталася без дома. Сябры мастака й супрацоўнікі музэя зьвярнуліся па падтрымку да дзеячаў культуры Татарстана, каб хадайнічаць перад кіраўніцтвам горада й рэспублікі аб прадастаўленьні грамадзкага памяшканьня для музэя. Ідэя была прынята станоўча: старшыня праўленьня Зьвяза мастакоў РТ Зуфар Гімаеў пацьвердзіў, што Казань і ў Расеі й за мяжой вядомая як горад, дзе жыў і тварыў мастак Канстантын Васільеў, а старшыня Зьвяза кампазытараў РТ Рашыд Калімулін прапанаваў лічыць імя Канстантына Васільева брэндам Казані. імёны Шаляпіна й Нурыева. За стварэньне музэя выказаліся ў Зьвязе пісьменьнікаў, Зьвязе архітэктараў РТ, у Таварыстве маскальскай культуры, таварыствах беларускай, украінскай, славянскай культуры й т. д. Нарэшце, мэр Казані Ільсур Метшын прыняў рашэньне падабраць музэю К. Васільева прыдатнае памяшканьне, якое было знойдзена ў самым цэнтры горада, на пешаходнай вуліцы Баумана, на скрыжаваньні з вул. Астранамічнай — дарэвалюцыйны дом Петцольда. Пасьля рэканструкцыі, якая доўжылася 2 гады, усярэдзіне будынка быў створаны сучасна абсталяваны музэй, у якім сабрана 90% твораў мастака: да казанскай часткі калекцыі карцін і графікі дадалася маскоўская, прыналежная сястры мастака Валянціне Аляксееўне Васільевай.

У музеі створаны мемарыяльны пакой Канстанціна Васільева, дзе змешчаны прадметы абстаноўкі, якія ён выкарыстоўваў, мальберт, пэндзлі. Пад шклом вітрыны ляжыць уласнаручна напісаная мастаком заява сучаснікам і нашчадкам: «Калі мае карціны не патрэбны Айчыне, то ўсю маю творчасць варта прызнаць няўдалым» .

У неапаганстве

Васільеў працаваў у вузкім коле аднадумцаў-правінцыялаў, але яго творчасць адыграла істотную ролю, ажывіўшы абстрактныя ідэі тэарэтыкаў рускага неапаганства.

Працы Васільева карыстаюцца папулярнасцю ў асяроддзі рускага неапаганства. Так, сярод ілюстрацый да кнігі «Дэсіянізацыя» аднаго з заснавальнікаў рускага неапаганства Валерыя Емяльянава былі рэпрадукцыі карцін Васільева на тэму барацьбы рускіх асілкаў са злымі сіламі, у прыватнасці, карціна, падпісаная ў дадзеным выданні як «Ілля Мурамец перамагае хрысціянскую чуму».

Рэпрадукцыі карцін Васільева размяшчаліся ў храме «Капішча Веды Пяруна» неапаганскага руху інгілізму і прадстаўлены ў выданнях «Славяна-арыйскія веды», якія выкладаюць вучэнне інгілізму.