Дудка (інструмэнт)

Ду́дка — агульная назва народных музычных інструмэнтаў сямейства прадольных флейтаў (сапелі, сьвірэлі, сапілкі) у Беларусі, Расеі, Украіне.

Дудка — народны музычны духавы інструмэнт, які складаецца з бузіннай трасьціны ці чароту і мае некалькі бакавых адтулін, а для ўдзіманьня — муштучок. Існуюць падвойныя дудкі: у дзьве складеныя трубкі дзьмуюць праз адзін агульны муштук.

Агульныя зьвесткі

Дудка ўяўляе зь сябе трубку з ігральнымі адтулінамі і сьвістковым прыстасаваньнем. Дудкі вылучаюцца памерамі (даўжыня ад 20 да 50 см), формай трубак (існуюць конусападобныя, роўныя, з пашырэньнем, звужэньнем канцоў), колькасьцю гральных адтулінаў, канструкцыяй сьвістковае прылады. Дзеля вырабу ўжываюць клён, ясень, ляшчыну, граб, сасну, ліпу, крушыну. У сучаснай практыцы прымяняюць алюмін і эбаніт. Бываюць цэльныя і разборныя.

Адмены

Сапілка

Ва Ўкраіне да цяперашняй пары захавалася назва сапілка (сапель), у Беларусі цалкам забытае і замененае на «дудку». Часам дудкай называюць дуду.

Дудка-паршнёўка

Атрымала распаўсюджаньне ў Заходняй Беларусі. Уяўляе зь сябе цыліндрычную драўляную трубку са сьвістковым прыстасаваньнем, у якую ўстаўлены шпунт зь дзяржальнам. Гуказдабыцьцё зьдзяйсьняецца падачай струменю паветра і рытмічных, хістальных рухаў шпунта, якія вызначаюць вышыню гуку (даўжыня паветранага слупа ўнутры камля адваротна прапарцыйная вышыні здабытага гуку). Так, самы ніжні гук утвараецца ў максымальна адкрытым становішчы шпунта, самы высокі — у самым закрытым становішчы. Дудка-паршнёўка — слыхавы інструмэнт безь фіксаванага строю. Ігра на ім зьвязаная найперш са слухавымі адчуваньнямі выканаўцы.

Літаратура

• Скорабагатчанка А. Беларускія народныя музычныя інструменты XX стагоддзя. — Беларуская навука, 2001. — 398 с. — ISBN 985-08-0056-9