Гомельская ратуша

Помнік грамадзянскай архітэктуры
Гомельская ратуша
Праект перабудовы Гомельскай ратушы пад гаўпвахту, 1839 г.
Краіна	Беларусь
Места	Гомель
Архітэктурны стыль	клясыцызм

Го́мельская ра́туша — помнік архітэктуры XIX стагодзьдзя ў Гомлі, адзін з сымбаляў места. Знаходзілася на галоўным пляцы^[a] пры пачатку галоўнай вуліцы. Твор архітэктуры клясыцызму. У другой палове XIX стагодзьдзя ратушу зруйнавалі або перабудавалі, а па Другой сусьветнай вайне — зьнішчылі прыбытковыя дамы на яе месцы дзеля пабудовы новага будынка Абласной ўправы КГБ.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Першую ратушу ў Гомлі збудавалі па атрыманьні местам Магдэбурскага права ў 1560 годзе.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

Фрагмэнт пляну Гомля 1830 году (ратуша пад № 121)

Па першым падзеле Рэчы Паспалітай (1772 год), калі Гомель апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, расейскі граф Мікалай Румянцаў загадаў зьнішчыць старое драўлянае места зь сярэднявечным плянам вуліцаў. На яго месцы зрабілі вялікі пляц, побач зь якім збудавалі палац Румянцавых і разьбілі парк. Паводле праектаў архітэктара ангельскага паходжаньня Джона Кларка перад палацам ўзводзіліся ключавыя грамадзкія і сакральныя будынкі: саборная царква, касьцёл, гасьціны двор, прыбытковая вучэльня, корчмы. Апошняй паводле часу пабудовай стаў будынак ратушы, узьведзены ў 1825 годзе^[1].

Ратуша мела сымбалічнае значэньне. Там не было органаў мескага самакіравання. У ратушы ладзілі тэатральныя спэктаклі, па перадачы ратушы вайсковаму ведамству тут размясьцілася гаўпвахта^[1].

Паштоўка пачатку XX ст., на якой відаць прыбытковыя дамы на месцы ратушы

Будынак ратушы зьнішчылі або рэканструявалі прыкладна ў другой палове XIX стагодзьдзя. На паштоўцы пачатку XX стагодзьдзя на месцы ратушы відаць прыбытковы дом.

У 1889 годзе побач зь месцам, дзе знаходзілася ратуша, паводле праекту архітэктара Яўгена Торліна збудавалі будынак «Гарадзкой думы» (рас. Городская дума, які часам блытаюць з колішняй ратушай. На першым паверсе разьмяшчаліся крамы, на другім — уласна «Гарадзкая дума», а таксама меская ўправа і лямбард.

Найноўшы час

Па Другой сусьветнай вайне савецкія ўлады зьнішчылі прыбытковыя дамы, на месцы якіх знаходзілася ратуша, дзеля пабудовы новага будынка Абласной ўправы КГБ.

Архітэктура

Помнік архітэктуры клясыцызму. Гэта быў прастакутны ў пляне будынак з 10-калённым портыкам (іншых зьвестак пра пачатковы выгляд ратушы не захавалася).

Адзіная вядомая выява ратушы датуецца 1839 годам. Гэта праект яе перабудовы пад гаўпвахту. На рысунку фіксуецца кампактавы будынак з мансардай і паўцыркульным акном зь невялікім 4-калённым дарычным портыкам.

Заўвагі

^ Традыцыйна галоўныя пляцы ў местах Вялікага Княства Літоўскага і Рэчы Паспалітай называліся Рынкамі

Крыніцы

^ ^а ^б Гомель классический. Эпоха, меценаты, архитектура. — Мн., 1997. С. 205.

Вонкавыя спасылкі

Забудова гістарычнай Прабойнай вуліцы ў Гомлі, Radzima.org

[1] Традыцыйна галоўныя пляцы ў местах Вялікага Княства Літоўскага і Рэчы Паспалітай называліся Рынкамі

[Homiel-1997-205-2] а ^б Гомель классический. Эпоха, меценаты, архитектура. — Мн., 1997. С. 205.

[a]

[1]