Глёса

Глё́са (Glosa) — міжнародная, штучная, дапаможная мова. Яе распачаў Ланцалот Гогбэн (Lancelot HOGBEN) у 1943 пад назвай Interglossa. Далейшае разьвіцьцё мовы зрабілі Рональд Кларк (Ronald Clark) і Ўэндзі Эшбі (Wendy Ashby) у 1972—1992 гадах.

Асноўныя рысы

• Глёса — ізаляцыйная (isolating) ці аналітычная мова, то бок яна зусім ня мае флексіяў (прыставак, суфіксаў, канчаткаў), ніводнае слова не зьмяняецца, а ўжываецца ў сваёй слоўнікавай форме.
• Звычайнай граматыкі гэтая мова ня мае. Граматычныя функцыі (лік, склоны назоўнікаў, час дзеясловаў, роля словаў у сказе) выконваюць адмысловыя службовыя словы — як у кітайскай і некаторых іншых мовах.
• Словы не адносяцца да пэўнай часьціны мовы, а могуць ужывацца ў якасьці дзеяслова, назоўніка, і інш. — у залежнасьці ад кантэксту.
• Словы глосы складзены на аснове інтэрнацыянальных каранёў грэцкай і лацінскай моваў. Базавы слоўнік з 1000—2000 словаў звычайна дастатковы.
• Ужываецца лацінская абэцэда. Вымаўленьне — як у лацінскай мове. За выключэньнем: C = ч, J = й, SC = ш, Q = кв (ужываецца проста q, без наступнай u), W = ў, X = кс, Y = і. Дыфтонгаў няма (кожны галосны вымаўляецца асобна). Націск — звычайна на перадапошні склад.
• Складаныя словы ўтвараюцца шляхам складаньня іншых словаў, якія запісваюцца праз працяжнік: trans-natio-korporati — транснацыянальная карпарацыя.

Прыклады

Службовыя словы

• u feli — кот ці котка (адзіночны лік)
• plu feli — коткі (множны лік)
• poli feli — шмат котак
• tri feli — тры коткі
• fe — яна, у складаных словах утварае жаночы род
• an — ён, у складаных словах утварае мужчынскі род

• Fe ki ad urba — Яна ідзе ў горад. Без удакладненьня часу дзеяньня.

Калі неабходна пазначыць час ужываюцца:

• Fe nu ki — цяперашні (яна зараз ідзе)
• Fe fu ki — будучы (яна будзе ісьці)
• Fe pa ki — мінулы (яна раней ішла)

• sio — умоўны лад
• du — дзеяньне працягваецца, незакончанае трываньне
• fin — закончанае трываньне

• Qe — ці (для стварэньня пытальнага сказу)
• Qo — што
  • Qo-lo — дзе
  • qo-tem — калі

• ne — адмаўленьне: ne gravi — ня цяжкі
• no — антонім: no-gravi — лёгкі
• ni … ni … — ні … ні …

• ze(ro) = 0
• mo = 1
• bi = 2
• deka = 10
  • mo mo = 11
  • mo bi = 12
  • bi ze = 20
  • bi tri = 23
• mo hekto = 100
• mo kilo = 1000

Простыя сказы

• Fe sporta tenis — Яна грае ў тэніс.
• Mi amo lekto — Я люблю чытаць.
• Mi fu lekto plu bibli — Я буду чытаць кнігі.
• An pa visita u teatra — Ён наведаў тэатар.
• Qe tu eko in Britain alo Suomi? — Ты жывеш у Брытаніі ці Фінлядыі?
• Qo-ka vi ne amo plu avi? — Чаму вы ня любіце птушак?
• Pe debi buli un hidro pre bibe id — Трэба гатаваць ваду перад тым як піць яе.

Псальма 22

1 Psalmus. Ex David.

U Teo es mi pastora. Mi ne fu fami;

2 An don a mi u kli in kloro agri.

An duce mi para plu paci aqa;

3 An fresko mi spiritu.

An duce mi in plu via de veri, pro an nima.

4 Klu kron mi gresi dia vali de umbra de morta, mi fobo nuli kako;

Ka Tu es ko mi;

Tu baci e Tu ovi-ru konsola mi

5 Tu prepar u tabla pro mi kontra mi plu anti-pe;

Tu flu olea epi mi kefa;

Mi kalici supra flu.

6 Sura, agata e pardo fu seqe mi panto di de bio;

E mi fu eko in domi de Teo holo tem.

1. Псальма Давідава.
Гасподзь — Пастыр мой; я ніякай нястачы ня мецьму:
2. Ён пасьвіць мяне на пашах зялёных, на ціхія воды водзіць мяне.
3. Ён душу маю мацуе, кіруе мяне на сьцежкі праўды дзеля імя Свайго.
4. Калі я пайду далінай сьмяротнага ценю, не ўбаюся ліха, бо Ты са мною; Тваё жазло і твой посах — яны супакойваюць мяне.
5. Ты перада мною паставіў трапезу на вачах у маіх ворагаў; намасьціў алеем галаву маю; чара мая перапоўнена.
6. Так, ласка і мілажаль хай будуць са мною ва ўсе дні жыцьця майго, і я буду ў доме Гасподнім многія дні.

Вонкавыя спасылкі

• Glosa — шматмоўная інфармацыя пра глёсу.