Ветразь

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Ветразь (неадназначнасьць).

Ве́тразь (па-старабеларуску: парус, парѹс (пароус), таксама жакгель^[1] (жагель)^[2]) — любы тып паверхні, прызначаны для стварэньня паветранага патоку шляхам зьмяшчэньня ў абдуваным ветрам месцы ў вэртыкальным становішчы. Звычайна ўжываюцца ў мараходзтве.

Гісторыя

Чоўны і караблі, што будаваліся каля 10 000 гадоў да н. э., былі або сплыўнымі плытамі, або выдзяўбанымі. Першыя папірусныя чаротавыя чоўны сустракаюцца ў эгіпцянаў каля 4-га тысячагодзьдзя да н. э. Грэкі і фінікійцы пачалі гандляваць на караблях прыкладна каля 1200 году да н. э. Арабы ўжывалі чоўны ў 2-м тысячагодзьдзі да н. э. і зарганізавалі гандлёвыя шляхі вакол Пэрсыдзкай затокі. Кітайцы мелі чоўны ў 3-м тысячагодзьдзі да н. э., а ў Віетнаме і дагэтуль сустракаюцца традыцыйныя драўляныя чоўны.

Выкарыстаньне

Ветразі пераважна ўжываюцца ветразьнікамі і шлюпкамі для стварэньня паступальнага руху па вадзе. У камэрцыйных мэтах ветразі былі замененыя іншымі спосабамі, такімі як рухавік унутранага згараньня. Ветразі, тым ня меней, папулярныя на адпачынку.

Самы просты тып ветразьнікаў, яхта, звычайна мае sail-plan, або шлюп, з двума прадольнымі ветразямі: на носе (галоўны ветразь) і на карме (клівэр).

На некаторых чоўнах сустракаецца таксама сьпінакэр. Гэта звычайна рознакаляровы ветразь і можа быць як сымэтрычным^[3], так і асымэтрычным^[4].

Прадольныя ветразі могуць варочацца ў розных напрамкаў для забесьпячэньня руху наперад у выпадку зьмяненьня напрамку ветру ці павароту яхты. Сучасныя чоўны могуць рухацца да 30 градусаў у бок ад ветру.

Тыпы ветразёў

Маса

Ад 100 г/м² да 500 г/м² у залежнасьці ад надвор’я, да якога прызначаны.

Крыніцы

^ Жакгель // Старабеларускі лексікон: Падручны перакладны слоўнік. — Менск: Беларускае выдавецтва Таварыства «Хата», 1997
^ Гіст. слоўнік бел. мовы, Т.24, С.18.
^ J/24- World’s Largest One-Design Sailboat Class (анг.)
^ J/80- World’s Largest 26 ft One-Design Sailboat Class (анг.)

Літаратура

Rousmaniere, John, The Annapolis Book of Seamanship, Simon & Shuster, 1999
Chapman Book of Piloting (various contributors), Hearst Corporation, 1999
Herreshoff, Halsey (consulting editor), The Sailor’s Handbook, Little Brown and Company, 1983
Seidman, David, The Complete Sailor, International Marine, 1995
Jobson, Gary, Sailing Fundamentals, Simon & Shuster, 1987

Гэта — накід артыкула. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, пашырыўшы яго.

[1] Жакгель // Старабеларускі лексікон: Падручны перакладны слоўнік. — Менск: Беларускае выдавецтва Таварыства «Хата», 1997

[2] Гіст. слоўнік бел. мовы, Т.24, С.18.

[3] J/24- World’s Largest One-Design Sailboat Class (анг.)

[4] J/80- World’s Largest 26 ft One-Design Sailboat Class (анг.)

[1]

[2]

[3]

[4]