Іянічны ордэр

Іянічны ордэр — адзін з трох старажытнагрэцкіх архітэктурных ордэраў. Ад больш раньняга дарычнага ордэру адрозьніваецца большай лёгкасьцю прапорцыяў і дэкорам усіх яго частак. Адметнай рысай іянічнага ордэру зьяўляецца спосаб афармленьня капітэлі, якая выконваецца ў выглядзе дзьвюх процілегла разьмешчаных валют. Іянічны ордэр у часы антычнасьці лічыўся «жаночым» ордэрам, за кошт сваёй вытанчанасьці і дадатковых разнастайных упрыгажэньняў.

Іянічны ордэр: 1 — антаблемэнт, 2 — калёна, 3 — карніз, 4 — фрыз, 5 — архітраў, 6 — капітэль, 7 — ствол, 8 — база, 9 — стылабат, 10 — стэрэабат.

Старажытнагрэцкая іянічная калёна ў кнізе Nordisk familjebok, 1910 год

Капітэль калёны Эрэхтэёна, Атэнскі акропаль

Узьнік у сярэдзіне VI стагодзьдзя да н. э. у Іёніі на паўночна-заходнім узьбярэжжы Малой Азіі ля Эгейскага мора. Распаўсюдзіўся па тэрыторыі Старажытнай Грэцыі ў V стагодзьдзі да н. э.

Першым зь вялікіх іянічных храмаў быў храм Геры на Самасе, пабудаваны прыблізна ў 570—560 гадах да н. э. архітэктарам Раікасам і неўзабаве разбураны ў выніку землетрусу.

Найбольш выразным прадстаўніком іянічнага ордэра стаў Храм Артэміды Эфэскай, прызнаны адным зь «Сямі цудаў сьвету».

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 1998. — Т. 7: Застаўка — Кантата. — 604 с. — ISBN 985-11-0130-3
• Михайловский И. Б. Теория классических архитектурных форм. М.: Изд. В. Шевчук, 2003.