архаічная кірылічная літара

, (перакрыжава́нае о; курсіў: Ꚛ ꚛ) — былая літара кірылічнага альфабэту.

Літара кірыліцы перакрыжаванае О
Ꚛꚛ
Выява
   П̓ П̀ П̧ П̑  
Зьвесткі
Тып архаічная кірылічная літара, альфабэтны;
Назва ў Юнікодзе
cyrillic capital letter crossed o
cyrillic small letter crossed o.svg
Юнікод Ꚛ: U+A69A
ꚛ: U+A69B
HTML Ꚛ: Ꚛ
ꚛ: ꚛ
UTF-16 Ꚛ: 0xA69A
ꚛ: 0xA69B
URL-код Ꚛ: %EA%9A%9A
ꚛ: %EA%9A%9B
усе сымбалі · лацінка · кірыліца · грэцкія · дыякрытыкі · валюты · дапамога

Гісторыя

рэдагаваць
 
Варыянты мадыфікацыі літары О

Зьяўленьне ⟨Ꚛ⟩ зьвязваюць са зьмяненьнем рэпертуару графем у XIVXV стагодзьдзяў, зьвязанага з актывізацыяй культурных і канфэсійных сувязяў зь Бізантыяй і паўднёвымі славянамі, у прыватнасьці засваеньня іншаславянскай кніжнай традыцыі[1] . У берасьцяных граматах XV стагодзьдзя разьвілася традыцыя (найбольш раньнія прыклады якой сустракаюцца ўжо ў XIII стагодзьдзі) у пачатку слова і пасьля галоснай пісаць шырокае, часта растуленае зьверху ⟨о⟩, а ў астатніх выпадках вузкае звычайнае ⟨о⟩. У якасьці шырокага маглі выступаць варыянты вочнага ⟨о⟩, ⟨о⟩ з крыжам: ꚛкрестъ, ꚛкругъ, альбо магла выкарыстоўвацца «амега»: ωстровескои, ωстровескимъ (астроўскі, астроўскім)[2]. Карскі лічыць зьяўленьне вочных варыянтаў запазычаньнем у грэкаў праз паўднёвых славян, а варыянт з крыжам — другасным у адносінах да вочным варыянтам, створаным па іх узоры[3]. У заяўцы прыводзяцца ў якасьці прыкладу «early Slavonic manuscripts» і малюнак нейкага друкаванага Эванґельля 1553 ці 1554 году.

  1. ^ Кірыліца. www.pravenc.ru. Праверана 2019-03-27 г. Архіўная копія ад 2019-03-27 г.
  2. ^ Берасьцяная грамата № 928, 30е-50е гг. XV в., не ранее 10-х. Начало такой практики фиксируется Зализняком, например, в комментарии к берестяной грамоте № 377 XIII в.
  3. ^ Карскі Э. Ф., Славянская кирилловская палеография, выданьне ІІ, 1928, 1979, старонкі 195—197